نام پژوهشگر: الناز پیروزی
الناز پیروزی عقیل مددی
حرکات دامنه ای از جمله بلایایی طبیعی در مناطق کوهستانی هستند. شناخت نواحی مستعد حرکات دامنه ای یکی از اقدامات اساسی در مدیریت منابع طبیعی و برنامه ریزی توسعه ای می باشد. حوضه آبخیز آق لاقان چای به لحاظ شرایط موجود در منطقه اعم از توپوگرافی وا قلیمی بسیار مستعد جهت شکل گیری انواع حرکات دامنه ای می باشد، و این امر خسارات زیادی را به سکونتگاه های روستایی، مزارع و راه های ارتباطی وارد می کند. هم چنین وقوع این پدیده ضمن افزایش فرسایش پذیری خاک و هدر رفت منابع با ارزش خاک، موجب تشدید پر شدن مخزن سد یامچی نیز می گردد. بنابراین هدف تحقیق حاضر پهنه بندی حوضه مورد مطالعه از لحاظ پتانسیل وقوع حرکات دامنه ای می باشد. در این تحقیق از دوازده عامل شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، فاصله از جاده، فاصله از آبادی، خاک، بارش، نوسان دما و تعداد روز های یخبندان به عنوان عوامل موثر در ایجاد انواع مختلف از حرکات دامنه ای استفاده شده است. سپس لایه های اطلاعاتی در سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. ارزش گذاری و استاندارد سازی نقشه های معیار به صورت توأم با استفاده از روش فازی انجام شد. جهت وزن دهی عوامل از روش کرتیک استفاده گردید. نقشه پهنه بندی حرکات دامنه ای در محیط ادریسی و با استفاده از روش ویکور تهیه شد. در نهایت نقشه حاصله در پنج رده با خطر بسیار کم تا خطر بسیار زیاد طبقه بندی گردید. طبق نتایج به دست آمده 50/2397 هکتار از مساحت حوضه در رده بسیار پرخطر و نیز 33/9425 هکتار از مساحت حوضه در رده پر خطر قرار گرفته است، لذا انجام اقدامات حفاظتی، آبخیزداری و مدیریتی در حوضه مطالعاتی ضروری می باشد. هم چنین با توجه به نتایج مطالعه، کارایی استفاده از تابع عضویت در مجموعه های فازی و مدل ویکور در پهنه بندی حرکات دامنه ای حوضه آق لاقان چای مورد تأیید قرار گرفت.