محسن حاجی تبار حسن ملکی
چکیده: هدف: پژوهش حاضر میزان همخوانی برنامهدرسی قصدشده، اجراشده و کسبشده مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان در شهر تهران را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. روش: این پژوهش از نوع پژوهشهای توصیفی- تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه این پژوهش، اعضای شورای برنامهریزی مطالعات اجتماعی، مدیران، معلمان، سرگروههای آموزشی و دانشآموزان سال اول دبیرستان بوده است. حجم نمونه پژوهش شامل 20 مدیر، 200 دانش آموز، 19 سرگروه آموزشی مطالعات اجتماعی شهر تهران، 60 دانش آموز به عنوان نمایندگان گروه های دانش آموزان و 52 معلم بودند. برای معلمان و مدیران، دانشآموزان و نمایندگان دانشآموزان از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای استفاده شد. دادههای مورد نیاز بر اساس مطالعه و تحلیل کلیه اسناد مربوطه به برنامهریزی مطالعات اجتماعی، نظر سنجی از اعضای شورای برنامهریزی مطالعات اجتماعی، مدیران، معلمان، سرگروههای آموزشی، دانشآموزان، اجرای آزمون دانشی، مهارتی و نگرشی، میانگین نمرات مستمر و پایانی و مشاهده 20 کلاس درس مطالعات اجتماعی در شهر تهران گردآوری شده است. یافته ها: نتایج این پژوهش، ضمن ارائه تصویری روشن از برنامه درسی مطالعات اجتماعی در سه مرحله یاد شده حاکی از آن است، با آنکه برنامه درسی مطالعات اجتماعی، طرح نسبتاً مناسبی دارد اما در مرحله اجرا با مشکلات متعددی مانند ناکافی بودن آموزش معلمان، عدم دسترسی به امکانات مورد نیاز برای آموزش، سنگینی محتوا و ...روبه رو است. همچنین بر اساس بررسی نمرات دانشآموزان در طول سال تحصیلی و نتایج سه آزمون دانشی، مهارتی و نگرشی، عملکرد دانشآموزان در آزمون دانشی خوب بوده اما آزمون مهارتی در حد رضایت بخش بوده در حالی که عملکرد دانشآموزان در آزمون نگرشی ضعیف بوده است. بنابراین با توجه به ضعفهای مشاهده شده در اجرا و همچنین تحقق نیافتن هدفهای نگرشی و مهارتی، لازم است شورای برنامهریزی مطالعات اجتماعی، مدیران و معلمان با تلاش بیشتر، راهکارهای مناسب در زمینه کاهش ناهماهنگیها موجود در سه برنامه درسی قصدشده، اجراشده و کسبشده مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان ارائه دهند. کلیدواژه: برنامهدرسی، برنامهدرسی قصدشده، برنامهدرسی اجراشده، برنامهدرسی کسبشده چکیده: هدف: پژوهش حاضر میزان همخوانی برنامهدرسی قصدشده، اجراشده و کسبشده مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان در شهر تهران را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. روش: این پژوهش از نوع پژوهشهای توصیفی- تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه این پژوهش، اعضای شورای برنامهریزی مطالعات اجتماعی، مدیران، معلمان، سرگروههای آموزشی و دانشآموزان سال اول دبیرستان بوده است. حجم نمونه پژوهش شامل 20 مدیر، 200 دانش آموز، 19 سرگروه آموزشی مطالعات اجتماعی شهر تهران، 60 دانش آموز به عنوان نمایندگان گروه های دانش آموزان و 52 معلم بودند. برای معلمان و مدیران، دانشآموزان و نمایندگان دانشآموزان از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای استفاده شد. دادههای مورد نیاز بر اساس مطالعه و تحلیل کلیه اسناد مربوطه به برنامهریزی مطالعات اجتماعی، نظر سنجی از اعضای شورای برنامهریزی مطالعات اجتماعی، مدیران، معلمان، سرگروههای آموزشی، دانشآموزان، اجرای آزمون دانشی، مهارتی و نگرشی، میانگین نمرات مستمر و پایانی و مشاهده 20 کلاس درس مطالعات اجتماعی در شهر تهران گردآوری شده است. یافته ها: نتایج این پژوهش، ضمن ارائه تصویری روشن از برنامه درسی مطالعات اجتماعی در سه مرحله یاد شده حاکی از آن است، با آنکه برنامه درسی مطالعات اجتماعی، طرح نسبتاً مناسبی دارد اما در مرحله اجرا با مشکلات متعددی مانند ناکافی بودن آموزش معلمان، عدم دسترسی به امکانات مورد نیاز برای آموزش، سنگینی محتوا و ...روبه رو است. همچنین بر اساس بررسی نمرات دانشآموزان در طول سال تحصیلی و نتایج سه آزمون دانشی، مهارتی و نگرشی، عملکرد دانشآموزان در آزمون دانشی خوب بوده اما آزمون مهارتی در حد رضایت بخش بوده در حالی که عملکرد دانشآموزان در آزمون نگرشی ضعیف بوده است. بنابراین با توجه به ضعفهای مشاهده شده در اجرا و همچنین تحقق نیافتن هدفهای نگرشی و مهارتی، لازم است شورای برنامهریزی مطالعات اجتماعی، مدیران و معلمان با تلاش بیشتر، راهکارهای مناسب در زمینه کاهش ناهماهنگیها موجود در سه برنامه درسی قصدشده، اجراشده و کسبشده مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان ارائه دهند. کلیدواژه: برنامهدرسی، برنامهدرسی قصدشده، برنامهدرسی اجراشده، برنامهدرسی کسبشده
