جزوه حاضر متشکل است از یک مقدمه که ضرورت شکر در مقابل نعمت ها را برای فرد و جامعه روشن می کند. و مشتمل بر پنج فصل است که فصل اول در باره کلیات وتعریف موضوع است و فصل دوم راجع به مفهوم شناسی نعمت وارکان آن می باشد و در فصل سوم، مصداق هایی از نعمت های مادی و معنوی را بیان می کند و در فصل چهارم در زمینه عوامل جذب نعمت و تغییر نعمت می باشد و درفصل پنجم راجع به وظایف انسان نسبت به نعمت ها است.

پایان نامه این جانب با موضوع بررسی مقایسه ای فضایل پیامبر اسلام با دیگر پیامبران الهی از منظر قرآن و حدیث در سه فصل و یک خاتمه تنظیم شده است. فصل اول تحت عنوان کلیات به مباحثی همچون بیان مسئله سوال های اصلی، سوال های فرعی، سابقه تحقیق، فرضیه های تحقیق، مفهوم شناسی فضیلت، معیار فضیلت، معنی نبی و رسول، فرق بین رسول و نبی، معنی اولو العزم وغیرالوالعزم و به چه کسی الوالعزم وغیرالولعزم گفته می شود. در فصل دوم: تحت عنوان ویژگی های مشترک که بایستی دارای همه انبیاء (ع) داشته باشند و اینکه همه پیامبران الهی از طرف خداوند متعال حجت خدا هستند. در فصل سوم هم ویژگی های خاص که فقط پیامبر اکرم (ص) دارای آن هست و دیگر پیامبران الهی (ع) آن ویژگی را ندارند، از جمله امی بودن پیامبر اسلام (ص) ،خاتم النبین، به معراج رفتن، اعطاء کوثر شفاعت، دارای خلق عظیم، رحمت و رأفت، بشارت حضرت مسیح، آفرینش و عظمت در اخلاق. در آخر خلاصه و نتیجه گیری این رساله می باشد که در آن بررسی شده است که پیامبر اکرم (ص) از همه انبیاء پیشین دارای فضیلت و افضل هستند.

در بخش نخست از کلیات و مفهوم شناسی بحث شده مانند واژه های مسوولیت، اجتماع و انسان. در بخش دوم، جایگاه وظیفه ی عظیم انسان و گستره ی مسوولیت های او تبیین گشته است، هم چنین انواع مسئولیت ها و این که در برابر چه کسانی مسوولیت دارد نیز مورد بحث قرار گرفته است.در ادامه از قلمرو مسئولیت انسان بحث می شود که این مسولیت در برگیرنده ی محیط های خانواده، تحصیل، کار و ... می باشد. در بخش آخر رساله که گسترده ترین و حجیم ترین بخش رساله هاست ابعاد مسئولیت انسان مدنظر بوده و در این رابطه مباحث مفصلی مطرح گشته است. در این بخش، طی فصولی به بررسی پنج بعد مسئولیت انسان پرداخته شده است که این ابعاد عبارتند از فرهنگی، سیاسی-اجتماعی، اقتصادی، دفاعی و بهداشت و محیط زیست. در خلال بحث از این ابعاد روشن می شود که انسان در برابر والدین اقارب، دولت و حاکم و رهبر وظایف به عهده دارد که باید رعایت نماید و همچنین در مورد تعلیم و تربیت دیگران و بالخصوص اولاد و شاگردان- در محدوده تحصیل و نیز در اداره ی مملکت و حکومت داری و رفاه و امنیت مملکت و دفاع و پاسبانی از سرحدات کشور و مقابله با تهاجمات دشمنان اسلام و بیگانگان وظایفی وجود دارد که کوتاهی از آن عواقب دنیوی و اخروی ناگواری دارد؛ و باید به خوبی انجام وظیفه گردد. و نیز در رابطه با مسئله ی بهداشت، و حفظ محیط زیست تکالیفی بر عهده ی انسان هست، که رعایت آن آثار بسیار مثبتی در زندگی فردی و اجتماعی انسان می گذارد و زندگی را گوارا و دوست داشتنی می سازد و متقابلا عدم رعایت آن باعث بروز خطرات جدی برای زندگی انسان خواهد بود. و در کل هرگاه افراد جامعه، به وظایف خود-در همه ی ابعاد- خوب عمل نمایند دارای جامعه ای آباد، معتدل، آرام، دارای رفاه، آسایش، و اعتدال خواهد بود. و در آخرت نیز از جایگاه رفیع ابدی بهره مند خواهند گشت.