چالش کشاورزی در دهه های پیش رو تامین نیازهای فزاینده جهانی به غذا به طریق پایدار است. کاهش باروری خاک و سوء مدیریت عناصر غذایی این وظیفه را سخت تر کرده است. مدیریت تلفیقی کود روشی برای حفظ و افزایش باروری خاک از طریق استفاده از منابع صنعتی و طبیعی است. بر این اساس، آزمایش دو ساله ای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز با مشخصات 5?38 عرض جغرافیایی شمالی،17?46 طول جغرافیایی غربی و 1362 متر ارتفاع از سطح دریا در طی سال های1-1390 در یک خاک شنی-لومی پیاده گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول سطوح کودهای بیولوژیکی شامل عدم تلقیح بذور (ni)، تلقیح بذور با باکتری bradyrhizobium japonicum (bj)، تلقیح بذور با کود زیستی فسفاته بارور-2 (psb) و bj + psb بودند. سطوح مختلف کودهای شیمیایی شامل شاهد (بدون کودهای نیتروژنی و فسفری) 5/16 کیلوگرم در هکتار اوره + 5/49 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل (33%)، 3/33 کیلوگرم در هکتار اوره + 99 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل (66%)، 50 کیلوگرم در هکتار اوره + 150 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل (100%) بودند. نتایج نشان داد که افزایش کاربرد کود های شیمیایی بر تعداد دانه در نیام، وزن هزار دانه و شاخص برداشت اثر معنی داری نداشت. اما، درصد روغن را کاهش و شاخص کلروفیل، ارتفاع ساقه، وزن خشک ساقه، وزن خشک نیام در بوته، وزن خشک کل بوته، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد پروتئین و روغن در واحد سطح، درصد نیتروژن و فسفر اندام هوایی، درصد پروتئین و شاخص های رشد را افزایش داد. تلقیح بذرها با psb برتری قابل توجهی نسبت به بذور تلقیح نیافته نداشتند. در اکثر صفات بررسی شده، بذور تلقیح یافته با bj و psb + bj به طور معنی-دار، مقادیر بیشتری از بذور تلقیح نشده و تلقیح شده با psb داشتند، اما درصد روغن و مقدار فسفر کمی داشتند. استفاده از مایه تلقیح bj و psb + bj بدون مصرف کودهای شیمیایی نسبت به 100 درصد کود شیمیایی در اکثر صفات از جمله عملکرد دانه و روغن در واحد سطح مقادیر بیشتری داشتند. گره ها ی ریشه فقط زمانی تشکیل شدند که بذور با bj و psb + bj تلقیح یافته بودند. تلقیح با psb + bj منجر به تولید تعداد دانه بیشتر و شاخص برداشت بیشتری گردید. وقتی بذور با bj و psb + bj تلقیح یافتند، اکثر صفات با کاربرد 33 درصد کودهای شیمیایی بهبود یافتند و افزایش بیشتر این کودها هیچ گونه اثرات سودمندی نداشتند. نتیجه کلی که از این تحقیق حاصل شد این بود که کاربرد کودهای شیمیایی معدنی نیتروژنی و فسفری در مقادیر توصیه شده یا 100 درصد و کودهای بیولوژیکی bj و psb + bj در مقایسه با شاهد آنها اثرات مثبت و معنی داری بخصوص در سطح 33 درصد کودهای شیمیایی بر اکثر صفات مورد بررسی داشتند.