چکیده با توجه به اینکه یکی از اهداف خلقت انسان، رسیدن او به مقام قرب الهی است. وخداوند که خالق و اولین مربی انسان است برای تربیت انسان و رسیدن او به کمال، از بهترین و کارآمدترین روش ها برای نیل به مقصود استفاده کرده است، که یکی از این روش ها تبشیر و انذار است که بارها در قرآن رسولان خود را به عنوان مبشّر و منذر معرفی می کند. تبشیر به معنای مژده دادن و شادکردن است و انذار به معنای خبری است همراه با ترسانیدن، امّا سوال اصلی ما در این نوشتار این است که بر اساس آموزه های دینی مبانی و آثار تربیتی تقدم تبشیر بر انذار چیست؟ اما لازم است قبل از ورود به این بحثاز تقدم تبشیر بر انذار بر یکدیگر مقداری بحث کرد که آیا اصلاً بحث تقدمی در کار هست یا خیر؟ کما اینکه عده ای از مفسرین بر این عقیده هستند که تعادل بین آن ها مانند دو کفّه ترازو باید حفظ شود. و الّا موجب غرور یا یأس و ناامیدی در متربی می گردد. در اینکه هر دو عامل برای رسیدن به هدف لازم و ضروری هستند بحثی نیست. بحث اصلی در این است که در یک شرایط کاملاً مساوی کدامیک بر دیگری مقدم است. که در این نوشتار با توجه به متون تفاسیر موجود به چهار نظریه از برخی از مفسرین پرداخته شده است. نظریه اول: تقدم تبشیر بر انذار و نظریه دوم: بهره گیری یکسان از تبشیر و انذار و نظریه سوم: نسبی بودن تقدم تبشیر بر انذار یا بالعکس و نظریه چهارم: تقدم تبشیر بر انذار که در ادامه ادّله این نظریه ها و نقد برخی از آن ها پرداخته شده و در نهایت به نتایج و آثار تربیتی تقدم تبشیر بر انذار وجمع بندی و نتیجه گیری پرداخته شده است. واژگان کلیدی: تبشیر، انذار، خوف، رجاء، تربیت.

بررسی برخی از روش های تهذیب نفس از دیدگاه امام خمینی(ره) هدف اصلی این تحقیق است ولی از منابع دیگر مانند قرآن و روایات نیز در تبیین کامل مباحث استفاده می شود. اولین روش مطرح در این زمینه تفکر است؛ تفکر در عظمت خلقت، نعمت های الهی و وظیفه انسان در قبال خدا جایگاه والایی در تعالیم اسلامی داشته و آیات و روایات متعددی بر آثار تربیتی آن تصریح نموده است. این مسأله در دیدگاه امام خمینی(ره) هم مورد توجه بسیاری قرار گرفته و شرط اول برای مجاهده با نفس و حرکت به جانب حق تعالی دانسته شده است. خود ایشان نیز از تفکر در مسائل اخلاقی، سیاسی و اجتماعی بسیار بهره برده است. موعظه، که موجب آثاری چون تحول فرد و جامعه می گردد روش مهم دیگری است که روایات و آیات متعددی بر تأثیر تربیتی آن صحه گذارده، و از منظر امام خمینی(ره) هم آثاری مانند زدودن غفلت و تحول روحی فرد و جامعه به همراه دارد؛ خصوصاً در ایام محرم، صفر و رمضان، که زمینه تفکر و تدبر در مسائل سیاسی و تهذیب نفس برای مومنین را فراهم می کند. روش مشارطه، مراقبه و محاسبه هم نقش مهمی در تهذیب نفس داشته و متون دینی بر اهمیت و آثار مثبت آن در تربیت انسان گواهی می دهند. این شیوه که در سیره فردی امام(ره) نیز مشاهده می شود از منظر ایشان دارای آثاری چون شکوفایی فطرت می باشد. همچنین دعا و نیایش با خداوند از روش های مورد تأکید آیات و روایات بوده و آثار فراوانی همچون دفع قضای حتمی و شفای دردها برای آن بیان شده است. از طرف دیگر، روان شناسان نیز بر تأثیرات مهم آن تأکید نموده اند. نقش دعا از منظر حضرت امام در تهذیب نفس بسیار مورد توجه بوده و می توان گفت یکی از رموز موفقیت امام در مراحل مختلف زندگی، مانند مبارزه با استکبار، بهره گیری از دعا و انس دایم با آن بوده است.