نام پژوهشگر: عیاسعلی روحانی

پیوند اعضاء از دیدگاه امامیه با محوریت آراء امام خمینی
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی - پژوهشکده فقه و حقوق 1392
  سلیمان فراهانی   سید محمد موسوی بجنوردی

یکی از موضوعات جدید که به عنوان یکی از ارزنده ترین و بارزترین خدمات پزشکی به جامعه بشری مورد توجه جهانیان قرار گرفته و در درمان بیماریهای پیشرفته و لاعلاج به کار می رود پیوند اعضاء است.پیوند اعضاء از موضوعات نوپیدای فقهی است که نیازمند استنباط و تبیین آن در عصر حاضر از دیدگاه امامیه با محوریت آراء فقیه بی بدیل عصر(امام خمینی(ره)) می باشد. این موضوع از نظر فقهی مخالفان و موافقانی دارد، عده ای این کار را جایز و مشروع و عده ای دیگر آن را غیر جایز دانسته اند تجزیه و تحلیل مسأله به این نتیجه منتج شد که عمل پیوند نه تنها شرعاً اشکال ندارد بلکه در بعضی از مواقع به دلیل نجات جان انسان مسلمان و محترم امری واجب و ضروری است. قطع اعضای رئیسی و آنچه وفات دفعی یا تدریجی انسان را فراهم کند به دلیل آیات و روایات و حکم عقل به لزوم دفع ضرر قطعی جایز نیست در این حکم تفاوتی میان بالغ و نابالغ، عاقل و مجنون و نیز میان این که جان دیگری بر آن متوقف باشد یا نباشد، نیست. اما قطع عضو غیر رئیسی اگر به فوت نینجامد به دلیل آیات و روایات جایز خواهد بود. قطع عضو از بدن انسان زنده برای پیوند به خودش و دیگری بخاطر عدم امکان تهیه عضو از منابع دیگر و انتقال عضو با هدف عقلایی و عدم نجاست عضو پیوندی و عدم اجرای استصحاب نجاست و با بهره گیری از آیات قرآن کریم و روایات اسلامی برای بیماران نیازمند جایز است. پیوند از میت به زنده یا از مبتلا به مرگ مغزی به انسان نیازمند طبق نظر اکثر فقها به دلیل داشتن فوائد کثیره و عدم صدق مثله و عدم حرمت در تأخیر دفن به خاطر عمل پیوند و نگه داشتن احترام میت و بنا به ضرورتهای اهم مانند حیات و سلامت شخص جایز است و امروزه اکثر پیوندها از اجساد یا مبتلایان به مرگ مغزی به دست می آید. پیوند عضوی که در حد و قصاص قطع شده است به خود شخص جانی به دلیل آیات و روایات و حکم عرف و جرأت یافتن دزد و محارب و لجاجت با شارع و ضرورت عبرت دیگران جایز نیست و این منافاتی با واگذاری آن به دیگری برای استفاده ندارد.