نام پژوهشگر: سارا درخشان
سارا درخشان علی قنبری
سرطان پستان شایعترین بدخیمی در زنان و یکی از مهمترین علل مرگ و میر در زنان است که رشد و توسعه آن تحت کنترل هورمون می باشد. به دلیل آنکه استروژن در پیدایش سرطان پستان دارای نقشی اساسی است، آنتی استروژن ها، گزینه های درمانی مناسبی در درمان هورمونی سرطان پستان می باشند. تاموکسیفن یک آنتی استروژن غیراستروئیدی است که به طور گسترده در درمان سرطان پستان به کار می رود. یکی از مشکلات استفاده از تاموکسیفن این است که علیرغم درمان خوب اولیه، حدود نیمی از بیماران پس از مدتی به آن مقاوم می شوند. در درمان دارویی توسط تاموکسیفن، علاوه بر اینکه دوز دارو اهمیت دارد، بایستی زمان استفاده را نیز کوتاهتر نمود. دلایل مولکولی مقاومت به داروهای آنتی هورمونی استفاده شده در سرطان پستان کاملا شناخته شده نیست. درک مکانیسم های مولکولی که منجر به گسترش این مقاومت می شوند، به یافتن راههای درمانی که این مقاومت را کاهش دهند، کمک خواهد نمود. مکانیسم ها و مسیرهای متعددی در این مقاومت نقش دارند که در اینجا مسیرهای پیام رسانی tgf-? وcxc و نقش آن ها مورد بررسی قرار گرفت. درمانهای ترکیبی و استفاده از داروهای کمکی، یکی از راهکارهای درمانی است که به عملکرد بهتر و کاهش دوز و دوره مصرف تاموکسیفن کمک می کند که در این تحقیق برای این امر از داروی ترانیلست استفاده شد. ترانیلست دارویی است که به طور گسترده برای درمان بیماریهای آلرژیک به کار می رود و اثراتش به واسطه جلوگیری از آزادسازی میانجی گرهای شیمیایی مانند tgf-? می باشد و همچنین اثرات ضدسرطانی آن نیز به اثبات رسیده است. در این تحقیق برای نخستین بار، تاثیر همزمان تاموکسیفن و ترانیلست بر بقاء، آپوپتوز، متاستاز و آنژیوژنز سلولهای انسانی سرطانی پستان بررسی شد. برای این بررسی، دو رده سلولی انسانی سرطانی پستان، mcf-7 (گیرنده استروژن مثبت) و mda-mb-231(گیرنده استروژن منفی) انتخاب گشت و غلظتهای 1،5،2،10 و20 میکرومولار تاموکسیفن و 10،20،100،50 و200 میکرومولار ترانیلست به کار گرفته شد؛ سپس به منظور کارهای سینرژیک بعدی، دوز 2 میکرومولار تاموکسیفن و 200 میکرومولار ترانیلست به کار رفت. در این تحقیق از آزمونهای mtt و ldh به منظور بررسی اثرات سایتوتوکسیک داروها؛ و از رنگ آمیزی فلورسنت اکریدین اورنج-اتیدیوم بروماید، آزمون تانل و بررسی قطعه قطعه شدن dnaی ژنومی برای مطالعه القای آپوپتوز استفاده شد. جهت بررسی آنژیوژنز، روش real-time rt-pcr برای سنجش میزان بیان ژن vegf و روش الایزا برای سنجش میزان پروتئین آن به کار رفت. همچنین از آزمون ترمیم زخم و تست ترانس ول به منظور بررسی میزان کاهش متاستاز رخ داده تحت اثر داروها استفاده شد و میزان تغییر بیان ژنهای دخیل در متاستاز نیز با کمک real-time rt-pcr مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر هر دو دارو وابسته به دوز و مدت زمان تیمار است؛ به طوری که با افزایش غلظت و زمان تیمار، اثرات توکسیک داروها (به صورت تک و دو دارویی) افزایش می یابد. هر دو رده سلولی به تیمار همزمان با دو دارو پاسخ بهتری نشان دادند و اثرات تاموکسیفن و ترانیلست هرکدام به تنهایی، در رده mda-mb-231 به مقدار زیادی کمتر از رده mcf-7 بود؛ اما در تیمارهای سینرژیک این تفاوتها به میزان چشمگیری کاهش یافته و نتایج نشان داد که دو دارو اثر یکدیگر را افزایش داده اند؛ در نتیجه میزان آپوپتوز در تیمارهای همزمان بیشتر و میزان آنژیوژنز و متاستاز کمتر از تاثیر هرکدام از داروها به تنهایی بود. از این کار نتیجه گرفته شد که ترانیلست می تواند داروی مناسبی هم به عنوان تک دارویی و هم برای درمان ترکیبی به منظور درمان بیماران مبتلا به سرطان پستان باشد.