در مطالعه حاضر اثر بیهوشی سه ماده ms222 (تریکائین متان سولفونات )، اسانس میخک و فنوکسی اتانول بر برخی فاکتورهای ایمنی ماهی کپور معمولی بررسی گردید. ابتدا با تجویز غلظت های افزایشی هر یک از داروهای بیهوشی، بهترین غلظت القای بیهوشی هر یک از داروها مشخص گردید. سپس ماهی ها با غلظت های بدست آمده بیهوش شده و در زمان های0، 1، 12، 24 و 72 ساعت بعد از بیهوشی از ماهی ها خونگیری شده و فاکتورهای ایمنی شامل: فعالیت لایزوزیم و فعالیت ضد باکتریایی سرم، فعالیت کمپلمان، فعالیت نیترو بلوتترا زولیوم (nbt)، میزان پروتئین و گلوبولین سرم، بین تیمارها مقایسه و از نظر آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج غلظت مناسب بیهوشی داروهای بیهوشی ms222، اسانس گل میخک و 2- فنوکسی اتانول در ماهی کپور معمولی را به ترتیب برابر 100، 125 و 400 میلی گرم در لیتر نشان داد. بیهوشی با سه داروی بیهوشی تاثیر معنی داری در فعالیت لایزوزیم سرم در زمان های مختلف نمونه گیری نداشت (05/0<p)، میزان فعالت باکتری کشی سرم در ماهیان بیهوش شده با فنوکسی اتانول در زمان 24 و 72 ساعت بعد از نمونه گیری کاهش معنی داری نسبت به گروه کنترل نشان داد (05/0>p). هر چند در سایر مراحل تفاوت معنی داری در فعالیت باکتری کشی سرم مشاهده نگردید. سایر شاخص های ایمنی مورد مطالعه شامل فعالیت کمپلمان، فعالیت نیتروبلوتترازولیوم و میزان گلوبولین و پروتئین تام سرم تفاوت معنی داری در ماهیان بیهوش شده با سه داروی بیهوشی مورد مطالعه در مراحل مختلف نمونه گیری تفاوت معنی داری نشان نداد(05/0>p)، هر چند کاهش نسبی این فاکتورها در برخی مراحل نمونه گیری در تیمار فنوکسی اتانول مشاهده شد. لذا با توجه به نتایج تحقیق جاری، در بین سه داروی بیهوشی مورد استفاده، ms222 و گل میخک تاثیری در شاخص های ایمنی ماهی کپور معمولی ندارند، ولی بیهوشی با فنوکسی اتانول باعث کاهش برخی شاخص های ایمنی ماهی کپور معمولی شده، و در تحقیقات مربوط به ایمنی شناسی آبزیان استفاده از فنوکسی اتانول توصیه نمی شود.