نام پژوهشگر: محمد علی ارشادی

تغییرات زمانی و مکانی سرعت صوت در خلیج فارس با استفاده از توابع متعامد تجربی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی 1392
  محمد علی ارشادی   اسماعیل حسن زاده

در این پایان نامه به بررسی تغییرات افقی و قانم سرعت صوت در فصول مختلف سال، تأثیر دما و شوری بر روی سرعت صوت (تغییرات فصلی سرعت صوت) و همچنین به بررسی تغییرات زمانی و مکانی سرعت صوت با استفاده از توابع متعامد تجربی (eof) در یک دوره 6 ساله 2000-2005 در خلیج فارس پرداخته شده است. لذا از داده های ماهانه دما و شوری در عمق های مختلف خلیج فارس با طول جغرافیایی e° 48 تا e° 5/56 و عرض جغرافیایی °n24 تا °n 30 استفاده شده است. این داده ها بر روی شبکه ای با گام ?5/0 هستند که خلیج فارس را پوشش می دهند. برای بررسی تغییرات فصلی سال 2004 انتخاب شده است. همچنین برای مقایسه و صحت سنجی داده-ها و تأیید رفتار نمایه های سرعت صوت از داده هایctd کشتی مونت میشل سال 1992 در فصل بهار در منطقه خلیج فارس استفاده شده است. نتایج این تحقیق روند کاهش سرعت صوت از حوضچه جنوبی خلیج و تنگه ی هرمز به سمت رأس خلیج را نشان می دهد. به طور کلی کانال صوتی (عمیق) مشخصی در هیچ یک از فصول در خلیج فارس وجود ندارد. در فصل پاییز در تمام نقاط در عمق های میانی، کانال صوتی سطحی وجود دارد. ضمن اینکه در تنگه ی هرمز، در زمستان نیز کانال سطحی در اعماق پایین مشاهده می شود. الگوی تغییرات سرعت صوت برای سه عمق 5، 15 و 25 متر با استفاده از آنالیز eof بدست آمد. سه مد اول eof در مجموع، در عمق 5 متر 97/97%، در عمق 15 متر 05/96% و در عمق 25 متر 73/95% از کل واریانس را توجیه می کنند. الگوهای مکانی این مدها در سه عمق، از روند تقریباً مشابهی پیروی می کنند. پربند صفر در الگوی eof1، جبهه ای را به طور قوی نشان می دهد که از مشخصه های بارز خلیج است. مدهای دیگر نیز خصوصیات منطقه ای خلیج فارس و گردش را تکمیل می کنند. ضمن اینکه الگوهای مکانی این مدها با eof (sst) (دمای سطحی) در خلیج فارس، مقایسه شد که مطابقت قابل توجهی با مطالعات انجام شده گذشته در این زمینه دارد، که باز هم بیانگر این است که تغیرات سرعت صوت در خلیج فارس به شدت تابعی از دماست. کلید واژه: سرعت صوت، دما، شوری، توابع متعامد تجربی (eof)، خلیج فارس