چکیده هدف:مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه بین عوامل اجتماعی و تأخیر در کمک جویی در فاز پیش از بیمارستان در بیماران با علایم دیابت نوع دو در شهر یزد انجام شد. روش:این تحقیق در قالب طرح پیمایشی و به صورت مقطعی انجام شد. داده های این مطالعه از238 نفر بیماربا علایم دیابت نوع دو که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند جمع آوری شد. ابزار جمع آوری داده ها عبارت بودند از:پرسش نامه ادراک بیماری ،پرسشنامه نگرش نسبت به کمک جویی و پرسشنامه افشای علایم. یافته ها: نتایج نشان داد که همبستگی معنی داری بین ادراک بیماری و تأخیر ارزیابی (01/0>p)،تأخیر رفتاری(01/0>p) و تأخیر بیماری(01/0>p)، تأخیرکل(01/0>p) وجود داشت.همچنین رابطه بین نگرش نسبت به کمک جویی و افشای علایم با تأخیر ارزیابی(01/0>p)، تأخیررفتاری(01/0>p) ،تأخیربیماری(01/0>p)وتأخیرکل(01/0>p) معنی دار بود. همچنین رابطه بین قابلیت دسترسی به خدمات پزشکی و تأخیرکل، تأخیرارزیابی، تأخیر بیماری، فاقد معنی داری آماری می باشد(05/0<p)ولی همبستگی معنی داری بین قابلیت دسترسی به خدمات پزشکی وتأخیررفتاری (01/0>p)وجود دارد. همچنین رابطه بین قابلیت خرید خدمات پزشکی و تأخیرکل، تأخیر رفتاری، فاقد معنی داری آماری می باشد(05/0<p) ولی همبستگی معنی داری بین قابلیت خرید خدمات پزشکی وتأخیرارزیابی و بیماری (01/0>p)وجود دارد. براساس نتایج، همبستگی معنی داری بین چگونگی دسترسی به خدمات پزشکی و تأخیر رفتاری(05/0>p) و تأخیر کل(01/0>p) وجود داشت. متغیر محل اقامت در میانگین نمره تأخیرارزیابی (01/0>p)،تأخیر رفتاری (05/0>p)، تأخیربیماری (05/0>p)و تأخیر کل(05/0>p) تفاوت معنی داری ایجاد کرده است.متغیر سابقه دیابت در اطرافیان تفاوت معنی داری در میانگین نمره تأخیر ارزیابی (05/0>p)، تأخیررفتاری(05/0>p)، تأخیربیماری(05/0>p)و تأخیر کل(05/0>p) ایجاد کرد. نتایج حاصل از رگرسیون سلسله مراتبی در زمینه تأخیر کل نشان داد که متغیر های اجتماعی- جمعیت شناختی 5/49درصد از واریانس متغیر تأخیر کل را تبیین کردند.از بین این متغیرها متغیرمحل اقامت، درآمد، تحصیلات، سابقه فشارخون، سابقه دیابت در بستگان و فاصله تا مراکز خدمات درمانی سهم معنی داری در تبیین واریانس تأخیر کل داشتند. مولفه های مربوط به سازه نگرش توانستند 05/0 درصد از تغییرات متغیر تأخیر کل را پیش بینی کنند. مولفه های سازه افشا توانستند 06/0 درصد از واریانس متغیر تأخیر کل را پیش بینی کنند.در اینجا تنها متغیر اکراه از صحبت کردن و واکنش هیجانی سهم معنی داری در تبیین واریانس متغیر تأخیر کل داشت. مولفه های مربوط به سازه ادراک بیماری توانستند 09/0 درصد از تغییرات متغیر تأخیر کل را پیش بینی کنند.در اینجا تنها متغیرهای برآیند و تظاهرات هیجانی سهم معنی داری در تبیین واریانس متغیر تأخیر کل داشتند. متغیرهای قابلیت خریدخدمات پزشکی، قابلیت دسترسی به خدمات پزشکی و چگونگی دسترسی به خدمات پزشکی هرکدام توانستند 01/0از تغییرات متغیر تأخیر کل را پیش بینی کنند.