نام پژوهشگر: سمانه حسین پورثابت

شبیه سازی اثرات تغییر کاربری اراضی بر هدر رفت خاک با استفاده از مدل rusle, مطالعه موردی حوزه آبخیز دارابکلا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری - دانشکده منابع طبیعی 1391
  سمانه حسین پورثابت   کریم سلیمانی

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر هدر رفت خاک در حوزه آبخیز دارابکلا، واقع در استان مازندران انجام شد. مساحت منطقه مورد مطالعه 5727 هکتار و حداقل ارتفاع آن 115 متر و حداکثر آن 681 متر می باشد. در این تحقیق برای تعیین اثر تغییرات کاربری اراضی و هم چنین میزان هدر رفت خاک ناشی از این تغییرات از مدل rusle، (معادله اصلاح شده جهانی فرسایش خاک) و تلفیق تکنیک های سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده گردید. ابتدا پردازش مقدماتی، بارزسازی تصاویر ماهواره-ای، طبقه بندی تصاویر با استفاده از تکنیک های سنجش از دور، تهیه لایه های اطلاعاتی از داده های زمینی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. با استفاده از gis، مدل rusle، در نرم افزار های arc gis 10 و erdas imaging 9.1، اجرا شد. ابتدا لایه های اطلاعاتی منتسب به مدل تهیه شد و پس از آن، لایه ها با مشاهدات زمینی ادغام گردیده و فاکتورها ارزش گذاری شد. در مرحله بعدی تغییرات کاربری اراضی در دو دوره 6 ساله (از 1992 تا 1998) و 14 ساله (از 1998 تا 2012)، تعیین شد. هم چنین شاخص تفاوت نرمال شده پوشش گیاهی برای سال های فوق محاسبه شد. سپس با تهیه نقشه فرسایش حوزه آبخیز. مقدار فرسایش برای سال های مورد نظر با استفاده از مدل اصلاح شده معادله جهانی فرسایش خاک، برآورد گردید و میزان تغییرات فرسایش ناشی از تغییر در هر کاربری تعیین شد. نتایج مقایسه کاربری های سال های 1992، 1998 و 2012 نشان داد که در حوزه آبخیز دارابکلا 622 هکتار کاهش در سطح جنگل های متراکم، 30 هکتار کاهش در سطح جنگل های کم تراکم، 594 هکتار افزایش در سطح اراضی کشاورزی، 129 هکتار افزایش در سطح اراضی آبی و 70 هکتار کاهش در سطح اراضی بایر و مسکونی وجود داشته است که در سال 1992 و1998، کم ترین میزان فرسایش مربوط به اراضی جنگلی متراکم و کم تراکم و بیش ترین میزان هدر رفت خاک مربوط به اراضی کشاورزی و اراضی بایر و مناطق مسکونی می باشد. هم چنین در سال 2012،اراضی جنگلی متراکم کم ترین و اراضی جنگلی کم تراکم، اراضی کشاورزی و مخلوط اراضی آبی و بایر و مسکونی بیش ترین میزان هدر رفت خاک را دارا می باشد. میزان فرسایش برای هر کاربری در سال 1992، در مقایسه با همان کاربری در سال 1998 متفاوت بوده و مقدار آن در سال 2012، افزایش یافته است.