زمینه و اهداف : زندگی با بی خوابی مزمن می تواند اضطراب قابل توجهی را در زندگی ایجاد کند و با کیفیت زندگی افراد تداخل کند. بی خوابی در میان متداولترین مشکلات گزارش شد? مرتبط با سلامت، مکرراً ارزیابی شده است (کارنی وادینگر،2010). از سوی دیگر عدم تحمل بلاتکلیفی و اجتناب شناختی نیز باعث ایجاد اضطراب و تداوم بی خوابی واحتمالا ایجاد آن شوند، یکی از نتایج آنی بی خوابی بروز هیجانات منفی از قبیل اضطراب وخشم است. هدف این پژوهش بررسی نقش سه متغیر عدم تحمل بلاتکلیفی،اجتناب شناختی و تنظیم هیجان در اختلال بی خوابی اولیه است. روش: این مطالعه یک روش علی – مقایسه ای بود، نمونه های این پژوهش 60 نفر بودند که 30 نفر از بین بیماران مبتلا به بی خوابی اولیه و30 نفر افراد بهنجار به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.ابزارهای جمع آوری داده ها پرسشنامه های، عدم تحمل بلاتکلیفی، اجتناب شناختی و تنظیم هیجانی بود. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری spss مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد که بین افراد مبتلا به بی خوابی اولیه و افراد بهنجار در متغیر های عدم تحمل بلاتکلیفی(p>0.01,0.01) ، اجتناب شناختی(p>0.01,0.01) و هردو مولفه تنظیم هیجانی (سرکوبی هیجانی(p>.0.01,0.01) و ارزیابی مجدد هیجانی (p>.0.01,0.01)) تفاوت معنادار وجود دارد. بدین معنا که افراد مبتلا به بی خوابی اولیه نسبت به افراد بهنجار نسبت به بلاتکلیفی از تحمل کمتری برخوردارند و اجتناب شناختی بیشتری دارند.و در مولفه های تنظیم هیجانی، افراد مبتلا به بی خوابی اولیه نسبت به افراد بهنجار سرکوبی هیجانی بیشتر و ارزیابی هیجانی مجدد کمتری دارند. نتیجه گیری: با توجه به این یافته ها می توان اظهار نمود از عواملی که باعث نشخوار فکری و اشتغال ذهنی افراد مبتلا به بی خوابی می شود، عدم تحمل بلاتکلیفی نسبت به مسائل مربوط به آینده است وبیماران برای فرار از آنها از میکانیسم اجتناب شناختی استفاده می کنند و به هنگام هیجانی شدن سعی بر سرکوب هیجانهای خود می کنند.