چکیده: به منظور بررسی کشت مخلوط ارزن معمولی(panicummiliaceum)و گاوزبان(boragoofficinalis)تحت تأثیرتراکم های مختلف کاشت آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90-1389در مزرعه تحقیقاتیدانشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا گردید. هر کرت آزمایشی شامل 8 ردیف کاشت با طول 5 متر و فاصله بین ردیف ها 30 سانتیمتر بود تیمارها شامل ارزن با تراکم ثابت و فاصله بین دو بوته 4 سانتیمتر (a) و گاوزبان در 4 تراکم شامل فاصله بین دو بوته 30(b)، 40(c)، 50(d) و 60(e) سانتیمتر و مخلوط ارزن با گاوزبان با فاصله بین دو بوته 30(ab)، 40 (ac)، 50(ad) و 60 (ae) سانتیمتر()نظر گرفته شدند.سیستم کشت مخلوط از نوع جایگزینیو ویژگی های مورد بررسی شامل: خصوصیات مورفولوژیکی و اجزای عملکرد برای دو گیاه ارزن و گاوزبان از قبیل تعداد پانیکول، تعداد گل، تعداد دانه در پانیکول، ارتفاع گیاه، تعداد برگ در بوته، تعداد پنجه و شاخه های فرعی، عملکرد علوفه تر و خشک و ارزیابی مزیت کشت مخلوط با استفاده از شاخص نسبت برابری زمین (ler )، و همچنین اندازه گیری درصد پوشش سبز و شاخص کلروفیل در طی دوره رشد در سه مرحله اندازه گیری شدند.نتایج حاصل از تجزیه آماری داده ها نشان داد که تراکم های مختلفکاشتتأثیر معنی داری بر عملکرد علوفهخشک دو گیاه ارزن و گاوزبان داشتند (01/0 >p). بالاترین عملکرد علوفه درارزن از تیمار(a) به میزان(kg/ha) 7/438 و در گاوزبان از تیمار (b ) به میزان (kg/ha)15/4 و بیشترین عملکرد ارزن از کشت مخلوط از ترکیب (ae ) به میزان(kg/ha) 3/256 و بیشترین عملکرد گاوزبان در کشت مخلوط از ترکیب ( ab ) به میزان (kg/ha) 26/2 بدست آمد.تراکم های مختلف کاشت تاثیر معنی داری بر میزان کلروفیل برگ و درصد پوشش سبزدر دو گیاه ارزن و گاوزبانداشتندبه طور کلی بیشترین درصد پوشش سبز در کشت خالص هر دو گیاه مشاهده شد و بالاترین درصد پوشش سبز در کشت مخلوط برای ارزن و گاوزبان در ترکیب (ab ) بدست آمد.میزاننسبت برابری زمین (ler) در نسبت های مخلوط بزرگتر از یک بود که نشان دهنده برتری کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص می باشد.و بیشترین ler در ترکیب تیماری(ad) به مقدار 58/1 بود.