نام پژوهشگر: ازیتا جهانشاد
بتول علی عسگری ازیتا جهانشاد
در فصل اول به ارایه کلیات تحقیق پرداخته شد و طرح کلی تحقیق مشخص گردید. موارد ذکر شده در فصل اول شامل مقدمه، بیان مسئله، اهمیت موضوع و ضرورت انجام تحقیق، اهداف اساسی تحقیق، فرضیه های تحقیق، روش تحقیق و واژه های کلیدی تحقیق بودند. یکی از عوامل موثر در تصمیم گیری و سرمایه گذاری، اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است. در صورتی که اطلاعات مورد نیاز به صورت نامتقارن بین افراد توزیع شود می تواند نتایج متفاوتی را نسبت به موضوعی واحد سبب شود. بنابراین، قبل از اینکه خود اطلاعات برای سرمایه گذاران مهم باشد، این کیفیت توزیع اطلاعات است که باید بصورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد. هدف از ارائه این فصل بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیقات مرتبط با عدم تقارن اطلاعاتی، سرمایهگذاری و ارزش سهام می باشد. بدین منظور در بخش اول ابتدا مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی و چگونگی شکل گیری آن تشریح گردیده و رابطه آن با دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام بیان می گردد. در فصل دوم مفاهیم مرتبط با سرمایه گذاری و تئوری q توبین مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. در فصل سوم نیز به تبیین مبانی نظری مرتبط با ارزش سهام، فرآیند شکلگیری قیمت سهام و مدل های ارزشگذاری سهام پرداخته می شود.همان طور که بحث شد این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی، توصیفی و همبستگی بوده و سعی بر آن دارد تا تأثیر عدم تقارن اطلاعاتی بر رابطه میان میزان سرمایه گذاری و ارزش سهام را مورد بررسی قرار دهد. دوره زمانی تحقیق 5 ساله (از سال 1385 لغایت 1389) بوده و جامعه آماری آن را کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشکیل میدهد. نمونه آماری تحقیق که بر اساس روش حذفی بدست آمده شامل 71 شرکت و تعداد مشاهدات برابر با 355 شرکت-سال میباشد. همچنین در این تحقیق با توجه به مبانی نظری موجود، دو فرضیه تدوین و بر اساس مدل های ارائه شده، با استفاده از روش داده های پانل مورد آزمون قرار خواهد گرفت و در نهایت نسبت به معنی دار بودن مدل و ضرایب هر یک از متغیرهای وارد شده در مدل در سطح اطمینان 95 درصد تصمیم گیری می شود. . در این مطالعه برای آزمون مدلها ابتدا از آزمون چاو استفاده شد تا مشخص گردد که آیا از روش پانل باید استفاده کرد یا روش ترکیبی که نتایج نشان داد برای هر دو مدل تحقیق بایستی از روش دادههای پانل استفاده نمود. در ادامه از آزمون هاسمن جهت تعیین استفاده از روش پانل اثرات تصادفی یا اثرات ثابت استفاده شد و در نهایت برازش مدل انجام با توجه به مفروضات رگرسیون کلاسیک صورت گرفت و به تفسیر نتایج آزمون فرضیات تحقیق پرداخته شد. شواهد تجربی بدست آمده از آزمون فرضیات حاکی از این است که هم حساسیت میزان سرمایه گذاری شرکت نسبت به تغییرات ارزش سهام و هم حساسیت ارزش سهام نسبت به تغییرات میزان سرمایه گذاری بصورت مستقیم تحت تأثیر عدم تقارن اطلاعاتی حاکم بر بازار سرمایه ایران قرار می گیرند بطوری که با افزایش عدم تقارن اطلاعاتی میزان حساسیت های فوق نیز افزایش می یابد.تعیین ارزش سهام از جمله عوامل مهم در فرآیند سرمایهگذاری است. سرمایهگذاران با توجه به ارزش سهام، ارزش شرکت را تعیین و اولویت خود در سرمایهگذاری را مشخص می کنند. توجه به پژوهش های صورت گرفته موید آن است که رابطه بین ارزش سهام و تصمیم گیری های مالی بطور جدی مسأله و موضوع روز بازارهای مالی و سرمایه گذاران می باشد. در این میان یکی از نواقصی که بازار سرمایه با آن درگیر است بحث عدم تقارن اطلاعاتی می باشد. انتظار میرود تصمیمات سرمایه گذاری مدیران شرکت از تغییرات قیمت سهام تحت تأثیر محیط اطلاعاتی شرکتها و پدیده عدم تقارن اطلاعاتی قرار گیرد. از سوی دیگر این امکان وجود دارد که عدم تقارن اطلاعاتی واکنش سرمایه گذاران نسبت به تصمیمات سرمایه گذاری شرکت ها را نیز تحت تأثیر خود قرار دهد.
عباس رزم پور زهرا پورزمانی
در حال حاضر ، حسابداری نقش مهمی را در سیستم اقتصادی ایفا می کند. تصمیم گیری دقیق از جانب اشخاص ، شرکت ها، دولت و غیره برای توزیع مناسب و کار آیی منابع مالی امری اجتناب ناپذیر است. برای این گونه تصمیم گیری ها، تصمیم گیرندگان باید اطلاعاتی قابل اتکا در اختیار داشته باشند. در واقع ، هدف حسابداری کمک به این تصمیم گیرندگان است. از سوی دیگر ، سرمایه گذاری از موارد ضروری و اساسی در فر آیند رشد و توسعه اقتصادی کشور است (التون و همکاران ، 1984). به طور تجربی ثابت شده است که مردم سطوح متفاوتی از اطلاعات و معلومات را دارا هستند. اطلاعاتی که آنها در اختیار دارند، رفتارشان را در موقعیت های مختلف تحت تاثیر قرار می دهد (آتوری و کوواکس ، 2010). به عنوان مثال هنگام خرید یک کالا، فروشنده معمولاً قیمت یک قلم جنس را بر مبنای دانش و آگاهیش از قیمت سایر اقلام مشابه در بازار و شرایط آن با توجه به سایر عوامل تعیین می کند. خریدار نیز می تواند اطلاعاتی مشابه درباره قیمت های بازار داشته باشد. اما اطلاعات خریدار درباره کیفیت کالا به احتمال زیاد با اطلاعات فروشنده برابری نمی کند و فروشنده اطلاعات کاملتری در این زمینه دارد. بنابراین بدیهی است که ما بین این دو بخش از مشارکت کنندگان در بازار کالا عدم تقارن اطلاعات وجود دارد (ابودی و لیو ، 2000). زمانی که عدم تقارن اطلاعاتی در رابطه با سهام یک شرکت افزایش یابد، ارزش ذاتی آن با ارزشی که سرمایه گذاران در بازار سرمایه برای سهام مورد نظر قائل می شوند متفاوت خواهد بود. در نتیجه ارزش واقعی سهام شرکت ها با ارزش مورد انتظار سهامداران تفاوت خواهد داشت (آتوری و کوواکس ، 2010). برای تبیین رابطه بین عدم تقارن اطلاعاتی و ارزش وجوه نقد شرکت، لازم است ریشه عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران مورد کند و کاو بیشتری قرار گیرد (کریشنس وامی و سابرامانیم ، 1999). منشأ بخش عمده ای از عدم تقارن اطلاعاتی، فرصت های سرمایه گذاری و رشد شرکت ها است و بخشی از آن نیز ریشه در روش های جمع آوری و گزارش اطلاعات توسط مدیریت دارد. عدم تقارن اطلاعاتی ناشی از فرصت های رشد و سرمایه گذاری به مدیریت امکان بیشتری برای دستکاری صورت های مالی می دهد تا بتواند به وسیله مبادلات خودی و همچنین افزودن بر مزایای جبران خدمات، منابع را به خود منتقل کند. چنین تلاش هایی هزینه برند؛ چرا؟ چون فعالیت های مدیریت را از بیشینه سازی ارزش شرکت منحرف می کند و باعث ایجاد هزینه های نمایندگی می شود، و به نوعی فعالیت های اثر گذار بر دارایی های نقدی خصوصا" ارزش وجوه نقد شرکت در جهت کاهش آن ها افزایش می یابد (لری و همکاران ، 2007). در ایران، بر اساس ماده 5 آئین نامه افشای اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس موظف هستند که بودجه و پیش بینی عملکرد سالانه حداکثر 30 روز قبل از شروع سال مالی جدید و تعدیل پیش بینی عملکرد سالانه در دوره های سه ماهه ، حداکثر 20 روز بعد از پایان دوره و پیش بینی سود هر سهم خود را به صورت 3 ماهه واقعی و یک ساله پیش بینی و حداکثر 20 روز بعد از پایان دوره سه ماهه، به مدیریت نظارت بر شرکت های سازمان بورس اوراق بهادار در تهران ارسال نمایند. با توجه به اینکه اعلان سود می تواند برقیمت سهام تاثیر گذار باشد، در نتیجه می تواند در تصمیم گیری های افراد نقش مهمی را ایفا کند. و از آن جایی که در بند اول مفاهیم نظری و گزارشگری مالی استاندارد حسابداری ایران، هدف اصلی از ارائه اطلاعات حسابداری کمک به تصمیم گیری ها ی اقتصادی افراد می باشد خود می تواند گویای اهمیت فوق العاده این امر باشد. حال اگر در بین سرمایه گذارانی که در بازار سرمایه مشغول فعالیت بوده، افرادی باشند که از نظر اطلاعاتی نسبت به سایرین در موقعیت بهتری قرار داشته باشند و به عنوان مثال از اعلان هایی که قرار است در باره سود صورت پذیرد مطلع باشند قادر خواهند بود تا بر عرضه و تقاضای بازار تاثیر گذاشته و به اصطلاح منجر به بروز شکاف قیمتها گردند و در نهایت بر میزان، حجم و ارزش وجوه نقد شرکت ها به طور غیر مستقیم تاثیر بگذارند (هارفورد و همکاران ، 2008). دلیل اصلی آن نیز وجود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه می باشند که بر طبق آن افراد مطلع از اعلان سود (ویا هر خبر با اهمیت دیگر) را نسبت به سایرین در موقعیت تصمیم گیری مناسبتری قرار می دهد. در صورت وجود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه و نبود راهکار مناسب برای کاهش آن، سرمایه های افراد عادی که در این بازار ها اقدام به سرمایه گذاری می کنند همواره مورد مخاطره قرار خواهد گرفت (لری و همکاران ، 2007). با توجه به مطالب ذکرشده می توان بیان نمود که عدم تقارن اطلاعاتی چه تاثیری بر ارزش وجوه نقد شرکت دارد؟ و راهکار های مناسب برای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی چیست؟ وجود اطلاعات نا متقارن بر تصمیم گیری افراد و در نهایت ارزش وجوه نقد شرکت ها چه تاثیری دارد؟ در نهایت این سوال اصلی مطرح شد که: آیا رابطه معناداری بین اطلاعات نامتقارن و ارزش وجوه نقد شرکت ها وجود دارد یا نه؟ بنابراین با طرح این سوال اصلی، زمینه برای انجام کار تحقیقی در این زمینه مهیا گشت و فرضیه های تحقیق به صورت زیر تدوین گردید: فرضیه اول: بین عدم تقارن اطلاعاتی و ارزش وجوه نقد شرکت رابطه معناداری وجود دارد. فرضیه دوم: بین عدم تقارن اطلاعاتی با درجه کیفیت بالاتر و ارزش وجوه نقد شرکت رابطه معناداری وجود دارد. فرضیه سوم: بین عدم تقارن اطلاعاتی با درجه کیفیت پایین تر و ارزش وجوه نقد شرکت رابطه معناداری وجود دارد. پس از تدوین فرضیه ها، برای عملیاتی کردن و تعیین متغیرهایی جهت آزمون آن ها، با بهره گرفتن از مبانی نظری حسابداری و تحقیقات انجام شده قبلی، متغیرهایی برای آزمون فرضیه ها مشخص گردید. این متغیرها در قالب مدل هایی برای ارزیابی فرضیه ها تنظیم و مدل ها استنتاج گردید. پس از تعیین متغیرها، تلاش برای جست جوی روشی برای اجرای تحقیق ادامه یافت و روش رگرسیون چند متغیره، با توجه به مدل های مربوطه، بکار گرفته شد. پس از این که روش تحقیق مشخص شد، با استفاده از ابزارهای مناسب، داده های مورد نیاز برای آزمون فرضیه جمع آوری، دسته بندی و تجزیه و تحلیل و در نهایت فرضیه ها آزمون گردید. نتایج حاصل از آزمون های آماری فرضیه در فصل چهارم ارائه گردید.
علی پرمون ازیتا جهانشاد
باتوجه به مطرح بودن تفاوت های بین مبانی واستانداردهای حسابداری باقوانین مالیاتی و در نتیجه طرح ادعای یکی از مشکلات شرکتها مبنی بر محاسبه سود مشمول مالیات برمبنای تعهدی وپرداخت مالیات بدون توجه به این مبنای محاسبه وبراساس ماده 105و110قانون مالیاتهای مستقیم که نتیجه آن مشکلات نقدینگی شرکتها جهت پرداخت بموقع مالیات عملکردشان دراجرای ماده 110قانون مالیاتهای مستقیم می باشد، لذا با تحقیق در زمینه عوامل چرخه تبدیل وجه نقد، نسبت وجه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی ،نسبت کل وجه نقد موجود در پایان سال مالی، پوشش نرخ مالیاتی مقرر در ماده 105 قانون مالیاتهای مستقیم و وجه نقد حاصل از فعالیتهای تامین مالی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق تهران ،بعنوان عوامل توانمندی نقدینگی شرکتها، تاثیر هر یک از این متغیرها را بر روی پرداخت بموقع مالیات در مهلت مقرر در ماده110 قانون مالیاتهای مستقیم مورد بررسی قرار داده تابصورت تجربی مشاهده گردد که آیا عوامل مذکور که بعنوان عوامل تاثیر گذار برتوانمندی نقدینگی در شرکتها در نظر گرفته شده بر پرداخت بموقع مالیات تاثیر داشته و یا عوامل مذکور هیچگونه تاثیری در پرداخت بموقع مالیات نداشته و ادعای شرکتها مبنی بر عدم توانمندی نقدینگی جهت پرداخت بموقع مالیات صرفا جهت فرار از پرداخت مالیات در مهلت مقرر و طولانی شدن زمان پرداخت می باشد. لذا برای این بررسی ،داده های جامعه آماری شامل 102 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1386 الی 1390 انتخاب و فرضیه های تحقیق باروش آزمون لوجستیک مورد بررسی قرار گرفته که نتایج حاصل از این بررسیها حاکی از این است که دو عامل ، نسبت کل مانده وجه نقد پایان دوره و چرخه تبدیل وجه نقد احتمال پرداخت به موقع مالیات شرکت ها را تحت تاثیر خود قرارداده بطوری که با کاهش چرخه تبدیل وجه نقد و یا افزایش نسبت مانده وجوه نقد پایان دوره ، توانمندی شرکتها در پرداخت بموقع مالیات افزایش می یابد. با این وجود نتایج بدست آمده موید آن است که عوامل ، نسبت وجه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی ،پوشش نرخ مالیاتی مقرر در ماده 105 قانون مالیاتهای مستقیم و نسبت وجه نقد ناشی از فعالیتهای تامین مالی اثر با اهمیتی برتوانمندی شرکتها در پرداخت بموقع مالیات ندارد.