یکی از ابعاد قرآن که توسط مخالفان اسلام به چالش کشیده شده، بُعد اخلاقی آموزه های قرآن است. آنان ادعا کرده اند برخی از احکام و آموزه های قرآنی در تنافی با اصول و موازین اخلاقی است. مقصود آنها از اخلاق نیز اخلاق سکولار و مبتنی برفهم مشترک عرفی است. شبهات مطرح شده در این تحقیق در سه بخش شبهات اهانت آمیز بودن، تبعیض آمیزبودن و خشونت-آمیز بودن، تقسیم گردیده و ضمن تقریر هر شبهه پاسخ های متعدّدی به آنها داده شده و بعضاً پاسخ ها حدود ده صفحه یا بیشتر را به خود اختصاص داده است. ضمن این که در مواقع لزوم پاسخ هایی که دیگران به شبهه ی مورد نظر داده اند مورد نقد قرار گرفته و در نهایت، پاسخی جامع و قابل قبول ارائه گردیده است. از همین رو سیر پاسخ ها عموماً از ضعیف و قابل نقد به قوی و مورد قبول می باشد. برخی شبهات به تازگی مطرح گردیده و لذا پاسخ های آنها کاملاً نو است و به آن تقریر، در کلام دیگران سابقه نداشته و برخی دیگر از شبهات از دیرزمان مطرح بوده و توسط عالمان و محقّقان پاسخ هایی نیز به آنها داده شده ولی از آن جهت که در آثار شبهه افکنان مجدداً إحیاء و تبلیغ شده، در این رساله به آنها پرداخته شده از آنجا که پاسخ ها با رویکرد اخلاقی و بر اساس مبانی عقلی و عقلایی است حتی در اقناع مخاطب غیرمسلمان نیز موثر است.

چکیده موضوع تحقیق حاضر تفسیر فراتاریخی قرآن کریم است که با تأکید بر دیدگاه های علامه طباطبایی و آیت الله معرفت به انجام رسیده است. مسئله تحقیق این است که آیا می توان از قرآن تفسیری فراتاریخی به دست داد؟ فرضیه تحقیق آن است که در قرآن پاره ای از گزاره های حقیقی وجود دارد که به طور ذاتی عمومیت دارند و در عصر نزول ناظر به مصادیق آن عصر بودند و در اعصار دیگر قابل انطباق بر مصادیق دیگر می توانند باشند. نیز پاره ای از گزاره های قرآن خارجی اند و فقط ناظر به مصادیقی اند که در عصر نزول وجود داشتند؛ اما از چنین گزاره ها نیز می توان با الغای خصوصیت به گزاره های عام دست یافت که شامل مصادیق اعصار دیگر هم باشد. برخی از مهم ترین مبانی این تحقیق، جهان شمولی هدایت قرآن و برخورداری قرآن از بطون و همراهی قرآن با مقتضیات تمام اعصار بر اساس نظریه های نسخ های مشروط و تمهیدی آیت الله معرفت، و نیز عقلانیت حاکم بر آموزه های قرآنی است. در این تحقیق بیست نمونه از آیات قرآن که یا حاوی گزاره های حقیقی و بالذات عام اند و یا شامل گزاره های تاریخی اند ولی با الغای خصوصیت قابلیت تعمیم دارند، بررسی شده اند. آیه نفی حرج از جمله آیات بالذات عام و آیه سئوال از اهل ذکر از زمره آیاتی به شمار می آید که با الغای خصوصیت قابلیت تعمیم دارند. کلیدواژه ها: تفسیر فراتاریخی، گزاره های حقیقی، گزاره های تاریخی، جهان شمولی قرآن، تعمیم پذیری قرآن، بطون قرآن