نام پژوهشگر: عزیزاله جعفری کوخدان
زهرا طالبیان حسین زینلی
تیره labiatae به تعداد 258 جنس، 6970 گونه در دنیا و در ایران 44 جنس، 13 جنس تک گونه ای ،423 گونه و 127 گونه اندمیک دارد. جنس آویشن ( (thymus l. یکی از جنس های مهم این خانواده و متعلق به طایفه mentheae و زیر خانواده nepetoideae است. آویشن ها گیاهانی چند ساله، بوته ای یا بالشتکی با فرم افراشته، خوابیده یا خیزان و کرکدار هستند. به نظر می رسد منطقه غرب مدیترانه مرکز اصلی و مبدا پیدایش این جنس باشد. از میان گونه های آویشن 18 گونه از ایران شناسایی شده است که از این تعداد قبلا 14 گونه و زیر گونه توسط رشینگر گزارش شده بود. شناسایی گونه های جنس آویشن با مشکل مواجه بوده و به دلایل متعدد از جمله هیبریداسیون و تنوع ریخت شناسی موجود در گونه ها شناسایی و تعیین موقعیت تاکسونومیک گونه ها دشوار است. در این مطالعه سعی شده با بکار گیری صفات کلیدی که دارای ارزش تاکسونومیکی بالایی بوده و ارائه کلید جدید و مناسب تری برای شناسایی این گونه ها مشکلات مربوط به این جنس مرتفع گردد.بر این اساس هدف از این مطالعه تفکیک گونه های جنس thymus و تجزیه و تحلیل صفات مورفولوژیک و مرزبندی میان گونه ها به روش مورفومتریک و آناتومیک است.در این مطالعه 88 نمونه از نمونه های گیاهی موجود در هرباریوم دانشگاه تهران و اصفهان و هرباریوم مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی اصفهان و نیز گیاهانی که در فصل رویشی سال 90 و 91 جمع آوری گردید مورد بررسی مورفولوژیکی و آناتومیکی قرار گرفتند. قسمت هایی از برگ و ساقه نمونه های تازه را در محلول فیکساتور قرار داده و پس از آن برش گیری و رنگ آمیزی شد و با میکروسکوپ نوری مشاهده شدند. در مجموع 33 صفت ریخت شناسی شامل 20 صفت کمی و 13 صفت کیفی نظیر طول و عرض برگ، وجود یا عدم وجود کرک و غده روی ساقه برگ و گل، حاشیه برگ، تعداد رگبرگ جانبی در برگ، شکل برگ، سطح مقطع ساقه، رنگ گیاه، ارتفاع گیاه، طول گل آذین، طول گل، طول دمگل، طول کاسه گل، شکل کاسه، تعداد رگه در کاسه، شکل دندانه کاسه، طول دندانه لبه بالایی، طول دندانه لبه پایینی و .... در هر نمونه اندازه گیری شد. در مرحله بعد تمام داده های حاصل از اندازه گیری صفات مورفولوژیک به کمک نرم افزار ntsys نسخه 0/2 و تجزیه خوشه ای به روش upgma و معیار فاصله اقلیدسی گروه بندی شدند که تقریبا هر گروه متعلق به یک گونه بود. سپس گروه ها با استفاده از نرم افزار sas مورد تجزیه واریانس قرار گرفته و مقایسه میانگین بین گروه ها به روش دانکن انجام شد.
آمنه مرتضایی عزیزاله جعفری کوخدان
بررسی فلوریستیک هر منطقه مانند شناسنامه ای است که وجود گیاهان و وضعیت آن ها را نشان می دهد.کوه دل محطو به وسعت 4000 هکتار، در منطقه سبزمیرکهگیلویه در شمال شرق استان کهگیلویه و بویر احمد قرار گرفته است.این کوه در جهت شمالی- جنوبی قرار گرفته و ارتفاع آن نسبت به سطح دریا حدود 2200 تا2600 متر است. میانگین بارندگی سالانه 841 میلیمتر و متوسط درجه حرارت سالانه بین 3/14 الی 27 درجه سانتی گراد است. هدف از این تحقیق بررسی پوشش گیاهی این منطقه و شناسایی فلور آن به منظور اعمال سیاست های حفاظتی و مدیریتی منابع طبیعی است. به منظور معرفی فلور منطقه از روش پیمایشی زمینی استفاده شد.طی فصل بهار و تابستان سال های 1391و1392، پس از جمع آوری و سپس شناسایی نمونه های گیاهی فهرستی از گونه ها به همراه کوروتیپ و شکل زیستی آن ها تهیه گردید. مجموعه رستنی های منطقه دارای 277 گونه متعلق به 164 جنس و 44 خانواده گیاهی می باشد. از مجموع 44 تیره، تیره کاسنی(compositae) با 37 گونه و21جنس و تیره نعناعlabiatae)) با 31 گونه و11 جنس بزرگترین تیره های گیاهی منطقه را تشکیل می دهند. در درجات بعدی خانواده شب بو( cruciferae) با 20 گونه و16 جنس، تیره گندمیان(gramineae)با20 گونه و 14جنس، تیره لاله( liliaceae)با 16 گونه و8 جنس قرار می گیرندو 22 تیره از تیره های موجود دارای یک جنس و یک گونه می باشند. بزرگ ترین جنس های منطقه به ترتیبشامل پونه سا(nepeta ) و گون(astragalus) هر کدام با 8 گونه، فرفیون (euphorbia)و سنبله ای( (stachysهر کدام با 7 گونه، گل میمونی-(scrophularia)(با 6 گونه)،زبرینه (asperula) ( با 5 گونه) هستند.بیشترین عناصر جغرافیایی فلور منطقه مربوط به ناحیه ی ایرانو- تورانی(79درصد) و مهم ترین اشکال زیستی عناصر گیاهی منطقه به ترتیب شامل همی کریپتوفیت 53 درصد، تروفیت21 درصد، ژئوفیت 15درصد و فانروفیت 7 درصد می باشد. کلمات کلیدی: کوه دل محطو، پوشش گیاهی، شکل زیستی، کهگیلویه، فلور.