عنوان: بررسی کارکرد نمادهای شخصیتی در شعر أمل دنقل نگارنده: طاهره شکوری شعر عربی از آغاز تا به امروز بستر مفاهیمی بوده که گاه، گفتن نشاید و شاعران، ترفندهایی را آزمودندکه در نهایت به فرآیند نمادگرایی انجامید. عرب ها از دیرباز، تجربه های خطاب غیرمستقیم را به صورت پراکنده در متون عرفانی از سرگذرانده اند؛ در شعر معاصر نیز به تبعیت از غربی ها برآمده و برای تصویر واقعیت های تلخ جوامع عربی به این فن روی آوردند. آن ها رمزهایشان را از حوزه های گوناگونی چون اسطوره ها برگزیدند. این دسته از سمبل ها پیشینه ای نمادین داشته و در ناخودآگاه شخصی و جمعی مردم حضوری پویا دارند. شاعران این صنعت را در سطوح مختلف کیفی به کار گرفتند که عالی ترین مرتبه اش در تلفیق شخصیتشان با شخصیت فراخوانده تجلی می یابد. شاعر مصری، أمل دنقل، از جمله مشهورترین شاعران نمادگراست که رسالت شعریش را در ارتباط با مردم می دانست. خاستگاه تجربه اش حوزه های دین، تاریخ، افسانه ها، ادبیات ملی و زندگی روزمره می باشد. وی با توجه به مضامین شعریش شاعر تمرد، انقلاب، آزادی و غیره نام گرفته و واقعیت ها را در قالبی نمادین عرضه نمود؛ تا آن جا که بسیاری از فنون بلاغی را نیز به خدمت طبع نمادگرایانه اش درآورد. او توانست بخشی از ایدئولوژی هایش را از ورای رمزهای غیرشخصیتی ابراز دارد؛ حجم انبوهی را نیز از زبان شخصیت های تاریخی یا اسطوره ای تصویر نماید. شخصیت های تاریخیش غالباً از میان وجوهی هستندکه در آگاهی جمعی مردم چهره ای آشنا بوده و به شکل جزئی یا کلی به خدمت درآمده اند . برخی از شخصیت های فراخوانده ، تصویری از وجدان و حالات روحیش هستند ؛ شماری نیز تنها برای القای مفاهیم ذهنیش مورد استفاده قرار گرفته اند. بیشترین نمادهای شخصیتی وی، از میان چهره های ملی است و این امر در کنار مضامین غالب ملیش، مصداق مناسبی برای یک شاعر ملی به شمار می رود . این رساله با تکیه بر این مشخصه اصلی شاعر و برخی وجوه دیگر به تحلیل نمادهای شخصیتیش پرداخته است.

حبسیات گونه ای ازادبیات غنایی است که برگرفته ازضمیر شاعرانی است که درکنج زندانها این اشعار را سروده اند.در دوره های مختلف ادبیات عرب، شاعران رویه های مختلفی را در حبسیه های خود به کار می گرفتند اما دردوران جدید یعنی دوران معاصر با شکل گیری ادبیات مقاومت ، حبسیه همسو با این ادبیات در راه التزام وخواسته های ملل ستمدیده به ویژه امت اسلامی عربی گام برداشت. حبسیه سرایان معاصر عرب در واقع، شاعران مقاومتی بودند که دربرابر ظلم وستم حاکمان داخلی واستعمارگران خارجی و برای حفظ وطن، آزادی، دموکراسی، عدالت به حرکت در آمده و تا پای جان ایستاده اند.درمورد مضامین حبسیات معاصر، می توان گفت که درواقع مضامین ومبانی حبسیات معاصرهمان شاخص های ادبیات مقاومت است. شاعران نوگرای عراق به ویژه عبدالوهاب بیاتی، باتوجه به ظلم حاکمان نسبت به مردمشان، با زبان شعر به مبارزه علیه این ظلم هاپرداختند؛ البته تعهد بیاتی به عراق محدود نمی شود بلکه او به نوع انسان در سراسرجهان تعهدمی ورزد. بیاتی حبسیات را نه فقط در محدوده میله های زندان بلکه درغربت وتبعید نیز می بیند.او درحبسیاتش استعمار را به عنوان عامل عقب ماندگی اقتصادی وغارتگرمنابع و ثروتهای کشورهای متبوعش معرفی و در اشعار زندانش آنان را رسوامی کند. درسطوح اجتماعی وفرهنگی دغدغه هایی چون نادانی وجهل مردمش،اورامی آزارد. جستجوی عدالت وتحقق آن دیگردغدغه بیاتی درتمام جهان است ودراین راه متحمل رنج های بسیاری می شود. سیاست عامل اصلی زندانی شدن او بوده و او با این دیدگاه به انقلاب دعوت می کند. حبسیه،حبسیات معاصر،عبدالوهاب بیاتی،تصویرگری،رمزادبی