پسته دارای سطح زیر کشت بالا در ایران در مقایسه با دیگر کشورها است. اهمیت اقتصادی و تغذیه ای آن، این محصول را دارای جایگاه خاص در بین سایر محصولات کشاورزی نموده است. در این بررسی مطالعه سلول و بافت شناسی بر روی ساختار گل، نمو اندوسپرم و لپه ها انجام شد. این مطالعه گزارش داد که گل پسته دارای مادگی تک برچه است که تنها یک تخمک واژگون (آنوتروپ) در تخمدانش وجود دارد. همچنین گزارش شد که ابتدا اندوسپرم هسته ای و سپس سلولی تشکیل شد. در نهایت این بافت در طی نمو دانه با لپه ها جایگزین شد. رشد مغز و پر شدن میوه در رقم اوحدی زودتر از دیگر رقم بود به گونه ای که به ترتیب در 135 و 145 روز پس از شکوفایی کامل گل (daf) رشد مغز در دو رقم اوحدی و احمدآقایی کامل شده بود. بیشتر میوه ها در رقم اوحدی در 155 روز پس از شکوفایی کامل گل و در دیگر رقم در 165 روز پس از شکوفایی کامل گل رسیده بودند. نسبت خندانی در طی بلوغ افزایش پیدا کرد و در هر دو رقم در 165 روز پس از شکوفایی کامل گل به مقدار بیشینه رسید و در تمام بلوغ مقدار آن در رقم احمدآقایی بیشتر از اوحدی بود. درصد مغز در رقم احمدآقایی در 145 روز پس از شکوفایی کامل گل و در رقم اوحدی در 155 روز پس از شکوفایی کامل گل به بیشینه مقدار رسید که این مقدار مربوط به رقم اوحدی بود. وزن خشک مغز در هر دو رقم افزایش معنی دار داشت و بیشترین مقدار آن به ترتیب در احمدآقایی و اوحدی در 145 و 155 روز پس از شکوفایی کامل گل بود. در تمام مراحل بلوغ، وزن خشک در رقم احمدآقایی بیشتر از رقم اوحدی بود. چگالی به عنوان شاخص بلوغ، در رقم احمدآقایی بیشتر بود و بیشینه مقدارش در این رقم در 165 روز پس از شکوفایی کامل گل بود در حالی که در رقم دیگر میزان بیشینه در 155 روز پس از شکوفایی کامل گل بود. این پژوهش تأثیر قابل ملاحظه بلوغ بر مقدار کلروفیل را بیان کرد. بیشترین سطح این رنگیزه در هر دو رقم در پسته نارس (115 روز پس از شکوفایی کامل گل) دیده شد. سطح کلروفیل در رقم احمدآقایی نارس بیشتر از رقم اوحدی نارس است. رنگدانه آنتوسیانین به بیشینه مقدار در رقم احمدآقایی و اوحدی به ترتیب در 165 و 145 روز پس از شکوفایی کامل گل رسید. رقم احمدآقایی در مرحله رسیدگی مقدار بالاتری از این رنگیزه را نشان داد. بیشترین مواد ذخیره ای در پسته چربی ها هستند. در طی بلوغ چربی افزایش پیدا کرد و بیشینه مقدارش در 145 و 165 روز پس از شکوفایی کامل گل به ترتیب در رقم احمدآقایی و اوحدی دیده شد. در تمام مراحل چربی کل در رقم احمدآقایی بیشتر بود. در هر دو رقم اولئیک اسید (18:1) بیشترین میزان اسیدهای چرب غیراشباع بود و به بیشینه مقدار در 135 و 125 روز پس از شکوفایی کامل گل به ترتیب در احمدآقایی و اوحدی رسید. لینولئیک اسید (18:2) در هر دو رقم ابتدا کاهش یافت و پس از آن تا 175 روز پس از شکوفایی کامل گل مقدار آن افزایش یافت. برخلاف اولئیک اسید مقدار این اسید چرب در رقم اوحدی بیشتر از رقم احمدآقایی بود. مقدار پالمیتیک اسید کاهش معنی دار با بلوغ نشان داد و به کمترین میزان در 175 روز پس از شکوفایی کامل گل در هر دو رقم رسید. الائیدیک، لینولنیک و استئاریک اسید در مقدار خیلی کم در هر دو رقم دیده شدند. پروتئین کل در احمدآقایی بیشتر از دیگر رقم بود و بالاترین مقدار آن در 135 روز پس از شکوفایی کامل گل در دو رقم دیده شد. مطالعه الکتروفورز پروتئین نشان داد که در هر دو رقم تعدادی از باندها در همه مراحل وجود دارند در حالی که برخی از باندها تنها در مراحل خاصی در هر یک از رقم ها دیده شدند.

به منظور ارزیابی تاثیر کاربرد سوسپانسیون دانه گرده بر تشکیل میوه و کیفیت خشک میوه پسته رقم اوحدی پژوهشی به صورت دو آزمایش مجزا در سال های 1390 و 1391 به اجرا درآمد. در آزمایش اول درصد جوانه زنی دانه گرده در محیط های سوسپانسیون در قالب طرح کاملاً تصادفی با 13 تیمار و 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. محیط های مورد استفاده شامل ساکارز (10 درصد)، اسید بوریک (0، 01/0 و 02/0 درصد) و دانه گرده (5/0، 1 و 5/1 گرم بر لیتر) به همراه 1/0 درصد آگار یا بدون آگار بودند. گرده افشانی دستی به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. آزمایش دوم به صورت بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال اول و چهار تکرار در سال دوم با تیمارهای فوق در شرایط مزرعه به اجرا درآمد و گرده افشانی آزاد به عنوان شاهد درنظر گرفته شد. نتایج حاصل از آزمایش تعیین جوانه زنی دانه گرده نشان داد که دانه گرده توانایی جوانه زنی در محیط های سوسپانسیون را دارد و درصد جوانه زنی دانه گرده با کاربرد محیط های حاوی آگار و اسید بوریک در مقایسه با سایر محیط ها به طور معنی داری افزایش یافت. نتایج آزمایش گرده افشانی اسپریی در مزرعه نشان داد که کاربرد روش گرده افشانی اسپریی درصد تشکیل میوه نهایی و تعداد میوه در خوشه را به طور معنی داری نسبت به شاهد کاهش داد. در روش گرده افشانی اسپریی، محیط های سوسپانسیون عملکرد متفاوتی داشتند به طوری که محیط های حاوی آگار و اسید بوریک بالاترین درصد تشکیل میوه و بیش ترین تعداد میوه در خوشه را نسبت به سایر محیط های سوسپانسیون نشان دادند، اما محیط های فاقد آگار و اسید بوریک درصد خندانی را کاهش و پوکی را افزایش دادند. به علاوه تیمارهای گرده افشانی درصد بقای جوانه گل و عناصر غذایی پوست سبز و مغز را تحت تاثیر قرار دادند به طوری که بیش ترین درصد بقای جوانه و بالاترین غلظت عناصر غذایی فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، منگنز، روی، مس و آهن پوست سبز و عناصر غذایی فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و نیتروژن مغز با روش گرده افشانی اسپریی به ویژه محیط های فاقد اسید بوریک مشاهده شد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر محیط سوسپانسیون حاوی آگار و اسید بوریک 01/0 درصد به همراه دانه گرده 1/0 درصد بالاترین درصد تشکیل میوه و خندانی و بیش ترین تعداد میوه در خوشه را نسبت به سایر محیط های سوسپانسیون داشت که بیانگر کارآمدتر بودن این تیمار نسبت به سایر تیمارها در گرده افشانی اسپریی پسته می باشد.