نام پژوهشگر: سید رضا مهر نیا
محسن سلیم پور سید جواد مقدسی
کانی سازی آهن اسمالون در 60 کیلومتری شمال شهر مروست از توابع شهرستان خاتم درجنوب استان یزد قرار گرفته است. این منطقه در حد فاصل دو زون ایران مرکزی و زون سنندج- سیرجان ایران مرکزی قرار دارد. کانسارآهن اسمالون تحت تاثیر دو گسل مهم دهشیر و مروست قرار گرفته است. توده های نفوذی گرانیتوییدی با ترکیب گرانودیوریت، گرانیت، کوارتز دیوریت وکوارتز سینیت)با سن الیگوسن( مهمترین واحدهای سنگ شناسی نفوذی منطقه هستند. ماده معدنی کانسار به صورت رگه ای و توده ای دیده می شود. کانه اصلی کانسار مگنتیت و هماتیت که از اکسیداسیون مگنتیت تشکیل شده است. سایرکانیها شامل، مالاکیت، پیریت، کالکوپیریت، کوولیت و گوتیت هستند. سنگ میزبان کانسگ آهن، سنگ های کربناتی هستند. دگرسانی های پروپلیتیکی، کلریتی و زئولیتی در کانسار مشاهده می شود. دو مرحله کانی سازی در کانسار آهن اسمالون روی داده است: 1) هیپوژن یا درون زاد که پاراژنز آن مگنتیت + کالکوپیریت + پیریت است 2) سوپرژن یا برون زاد که پاراژنز آن در محیط اکسیداسیونی بالای سطح آب های زیر زمینی شامل اکسیدهای آهن ( هماتیت + گوتیت ) است. با توجه به مطالعات انجام گرفته روی کانسارآهن اسمالون، این کانسار را می توان در رده کانسار هایی با منشا هیدروترمالی قرار داد