نام پژوهشگر: هما کشاورزی شهربابکی
هما کشاورزی شهربابکی مهدی حسینی
چکیده نقش انکار ناپذیر مکتب ذن بودیسم در فرهنگ و زندگی ژاپنی، گستره ی تأثیرگذاری تفکر ذن در عرصه ی هنر ژاپن، تحولات برآمده از اندیشه و هنر ذن، و گرایش فزاینده ی هنرمندان دیگر سرزمین ها به این رویکرد فکری، زمینه ساز پژوهش های بسیاری در این زمینه گشته است. این پژوهش به بررسی جنبه های مغفول مانده در پژوهش های پیشین، با تأکید بر استمرار تفکر ذن بودیسم در هنرهای تصویری ژاپن معاصر، می پردازد. این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از امکانات کتابخانه ای، نخست به بررسی ریشه های تاریخی- فلسفی ذن بودیسم، تأثیرات آن بر هنر ژاپن، عناصر زیبایی شناختی هنر ذن بودیستی و بررسی اجمالی مصادیقی از آن در هنر سنتی ژاپن پرداخته، و بدین ترتیب امکان پیگیری سیر تحول هنر ذن بودیستی در ژاپن، تا پیش از دوران معاصر را فراهم آورده است. در ادامه نمودهایی از این تفکر در هنرهای تصویری (با تأکید بر نقاشی) ژاپن معاصر، سیر فراز و فرودهای این مکتب فکری در هنر این دوران، و دلایل ادامه حیات آن در هنر ژاپن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. در این راستا، ابتدا به نحوه ی تعامل آموزه های سنتی و دستاوردهای مدرن توجه شده، و متعاقباً آثار هنری برخی از سرشناس ترین روحانیان معاصر ذن بررسی شده است که از طریق هنر به ترویج آموزه های ذن همت گمارده اند. در نهایت بررسی تحلیلی آثار معاصری مدّ نظر بوده است که به نحوی از آموزه های زیبایی شناختی ذن بودیسم تأثیر گرفته اند. پژوهش پیش رو بر آن است تا از لایه های پنهانی اثرگذار این مکتب فکری بر هنرهای تصویری ژاپن معاصر پرده برداشته و راه را برای پژوهش های بیشتر در این زمینه هموار سازد.