سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همواره تابعی از عوامل و نهادهایی بوده است که در روند تصمیم گیری و اتخاذ راهبردهای کلان آن تأثیر می گذاشته است. سمت و سوی سیاست خارجی ایران علاوه بر مراجع اصلی تأثیرگذار مانند مقام معظم رهبری از تغییر دولتها نیز متأثر می گردیده است. این تغییر دولتها بسته به مشی سیاسی آن نتایج متفاوتی را در اتخاذ سیاست های کلی برجای می گذاشت. پس از دولت هاشمی رفسنجانی در سال 1376 دو دولت بعدی یعنی سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد از روند سیاسی مشخصی برخوردار بودند. دولت خاتمی با خط مشی های اصلاح طلبانه و روند تنش زدا در سیاست خارجی، و دولت محمود احمدی نژاد با برچسب اصولگرا و شیوه های تنش زا سکان سیاست خارجی جمهوری اسلامی را به دست گرفتند. مهمترین نمود سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را می توان در منطقه خاورمیانه مشاهده نمود جایی که علاوه بر تنظیم روابط با کشورهای منطقه ارتباط با جنبشهای اجتماعی و سیاسی و مردمی سازمانهای مردم نهاد و دولتهای وابسته به قدرتهای خارجی از اولویتهای سیاست خارجی ایران گردید و این اولویتها در دو دولت با دو خط مشی و نگاه سیاسی متفاوت نتایج متفاوتی را نیز رقم زد. نگاه ایده آلیستی و رئالیستی به سیاست خارجی در دو دولت در نهایت ایران را در فاصله سالهای 1376تا 1384 به سمت اتخاذ سیاست هایی مبتنی بر تنش زدایی و گسترش روابط با کشورهای خاورمیانه سوق داد در حالی که در دولت احمدی نژاد سمت و سویی بنیادگرایانه و تهاجمی یافت و در نهایت هر دو پارادایم در ایجاد نسبت هایی متفاوت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه اثرگذار بوده اند.