چکیده چکیده توبه واستغفار از مهمترین آموزه های تربیتی و اخلاقی نهج البلاغه است که آثار بی شمار و پی آمدهای مثبت فراوانی دارد به گونه ای که می تواند سبب اصلاح و الهی شدن رفتار های فردی و جمعی افراد گردد.توبه امری ارادی و اختیاری، به معنای بازگشت و ترک گناه بوده و عقلاً و شرعاً واجب است. استغفار به معنای مستور کردن و پوشاندن و طلب آمرزش ازگناه است. در کلمه استغفار به دو اسم از اسماءشریفه الهی، غفّاریّت و تّوابیّت اشاره شده است. توبه و استغفار گاهی در یک معنا و مفهوم به کار می رود اما تفاوت هایی با هم دارند که در این پایان نامه به آن پرداخته شده است. قرآن کریم به عنوان عالی ترین راهنمای بشر، توبه را رمز رستگاری دانسته و از استغفار به عنوان وسیله ای برای تغییر سرنوشت امت یاد می کند. حضرت علی (ع) نیز در نهج البلاغه همواره انسان را به توبه امر می کند و بر ضرورت آن تأکید کرده و امر بر توبه را مقدم بر سایر اعمال و عبادات دانسته است. توبه دارای آثاری می باشد،که می توان آن را در ابعاد فردی-دنیوی، فردی-اخروی، اجتماعی-دنیوی مورد بررسی قرار داد.رهایی از تکبر و نادانی،جبران خطا و دوری از حرمان،اعتلای مسئولیت پذیری و.......ازجمله آثار توبه و استغفار دربُعد فردی–دنیوی است.محو گناهان،جلوگیری از حسرت و پشیمانی در جهان آخرت و....... نیز از جمله آثار توبه و استغفار در بُعد فردی-اخروی است.امان از نزول عذابهای گروهی و شخصی ،تأثیر مثبت بر محیط زیست و........ از جمله این آثار در بُعد اجتماعی- دنیوی و قرار گرفتن در صراط مستقیم الهی از جمله مهمترین آثارتوبه و استغفار است . کلید واژه : نهج البلاغه ، توبه ، استغفار ،آثار توبه و استغفار ، مرزبندی توبه و استغفار .