نام پژوهشگر: مصطفی قیومی نایینی

بررسی تطبیقی بحث امامت در روض الجنان و مفاتیح الغیب
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1391
  مصطفی قیومی نایینی   محمدجواد نجفی

یکی از عوامل بالندگی تشیع وگرایش به کلام و عقل، برخورد فکری ای است که عالمان شیع? ری با عالمان دیگر مذاهب داشته اند. در این نوشتار مقایس? بحث امامت در تفسیر روض الجنان ابوالفتوح و مفاتیح الغیب فخر رازی، بنا به ترتیب سور وآیا ت مصحف شریف صورت گرفته است. امامت و اهل بیت از جمله اساسی ترین مباحث مطرح در تفسیر ابوالفتوح است. او در این خصوص تأویل واژه اهل بیت را مطابق مذهب اهل بیت آورده است و اهل بیت را مصداق«الذین انعمت علیهم، شهداء، راسخون فی العلم، اولو الامر، سابقون، صالحین، صادقین، هادی، منذر، صدّیق و ذی القربی» می داند و با استناد به خود آیات و بررسی روایات، امامت را شایسته حضرت علی و اهل بیت علیهم السلام می داند و به لزوم نصب الهی و عصمت امام معتقد است و امامت را از نبوت جدا می داند. اما فخر رازی بر خلاف ابو الفتوح مصادیق این آیات را ابوبکر و یا صحابه و یا اجماع امت می داند و امامت را در تفسیر آیه ابتلاء همان نبوت می داند و در آیه اکمال دلایل ضعیفی در ردّ قول شیعه بر منصوص بودن امامت علی علیه السلام می آورد و در آیه تبلیغ، از آن همه اسناد گوناگون و روایات متعدد گذشته و می گوید که این آیه ارتباطی با ولایت علی علیه السلام ندارد و این آیه را مرتبط با آیات قبل و بعد می داند و در آیه انذار و حدیث معروف«بدء الدعوه»آن چنان تحریف‏گرانه گذشته که گویا چنین واقعه‏ای نبوده و در هیچ منبع و مصدری ثبت نشده است. و در آیه ولایت سخن را می‏گستراند و با تشکیک و تردید سعی می‏کند تا ثابت کند، این آیه ارتباطی با علی(علیه السلام) نداشته و نمی توان از آن ولایت و امامت را استفاده کرد، و« ولی» معنایی جز محب و ناصر ندارد!