نام پژوهشگر: سیده سمانه ولی نژاد

نقد مبانی رویکرد اثباتی در برنامه ریزی آموزشی مدرن با تاکید بر آموزه های معنوی اسلامی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم انسانی 1391
  سیده سمانه ولی نژاد   حجت صفار حیدری

برنامه ریزی آموزشی به عنوان یکی از مهم ترین اجزاء تشکیل دهنده نظام های آموزشی با تحولات اجتماعی، علمی، سیاسی و فرهنگی که در سطح جوامع رخ می نماید در ارتباط بوده و همواره از آنان تأثیر می پذیرد و گاه نقطه کانونی توجه سایر نظام های برنامه ریزی از جمله برنامه ریزی توسعه واقع می شود. به عبارتی دیگر می توان گفت انگشت اشاره برنامه ریزان توسعه متوجه برنامه ریزی آموزشی است تا به کمک آن بتوانند هر چه بیش تر و بهتر به اهداف توسعه جامعه دست یابند. با وجود این نظام های برنامه ریزی آموزشی در نظام آموزش و پرورش کنونی تحت تأثیر رویکردی قرار دارند که رویکرد اثباتی یا پوزیتیویستی خوانده می شود. از مولفه های این رویکرد می توان به علم گرایی، تجربی اندیشی، خردگرایی ابزاری و... اشاره نمود. در طی دو سده گذشته ماهیّت نظام آموزشی را مولفه هایی از این نوع مشخص ساخته است. برنامه ریزی آموزشی اثباتی با نفی و نقد حوزه های دینی، معنوی و متافیزیکی، نظام آموزشی را در خدمت برآوردن نیازهای بنگاه های اقتصادی در آورده است. حرفه گرایی و رفع نیازهای دنیوی موسسات و نهادهای اجتماعی از جمله پیامدهای این نوع برنامه ریزی بوده است. آنچه برنامه ریزی آموزشی کنونی فاقد آن است، جهتی معنوی است که افق نگاه را گسترش دهد و نیازهای انسان را تنها به نیازهای اجتماعی اش محدود نکند. رها ساختن آدمی از بردگی بنگاه های عظیمی که امروزه حوزه نفوذ خود را از مرزهای ملی فراتر برده است، چیزی است که نمی توان از روند کنونی آموزش ها انتظار داشت. به نظر می رسد که نظام آموزشی جوامع اسلامی برای رهایی از آنچه که در طی یک صدسال گذشته اتفاق افتاده، می توانند به آموزه های معنوی برای پیشگیری از نتایج زیانبار برنامه ریزی آموزشی حاکم بر نظام آموزشی اتکاء کنند. در این تحقیق در صددیم تا این موضوع را به بحث و بررسی بگذاریم و نشان دهیم که چگونه آموزه های معنوی اسلامی می توانند راهنمای برنامه ریزی در نظام آموزشی ما باشند. از آنجا که تحقیق حاضر از نوع کیفی است متناسب با آن از روش انتقادی استفاده شده است. در این بررسی منابع موجود در دسترس مطالعه و برای مقاصد تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند.