نگرش به نحو? تشکیل مجالس شورای ملی از طریق انتخابات و به دنبال آن تدوین قانون از سوی مناطق دارای تنوع قومی- مذهبی می تواند پاسخگوی بسیاری از مباحث بنیادی. در تحلیل های تاریخی فراموش شده تاریخ ایران باشد. اورمیه به عنوان منطقه ای آباد با پیشینه تاریخی و حدفاصل مرزی در تعارض بین همسایگان شمال غربی نقش تعیین کننده ای در تحولات این منطقه داشته است. نوع احساسات و تفکر مردمان این منطقه در تعیین نماینده خود و اعزام آن به مجلس حاصل تعارضات فوق بود. تحقیق درباره چند و چون شرایط انتخابات مجلس در اورمیه از مجلس اول تا سیزدهم مسأله ای هست که در این تحقیق بدان پرداخته می شود. تحقیق درباره این موضوع از جهات مختلف برای فهم هر چه بهتر و دقیق تر تاریخ معاصر ایران اهمیت دارد. ضرورت و فایده آن برای دولت، سرشت و سرنوشت مشروطه ایران به کار تحقیقی- تاریخی محققان می آید. از آنجایی هم که ادبیات تحقیقی در رابطه با تاریخ پارلمان در کشور ما بسیار ضعیف می باشد از این رو نیازمند تحقیقات بیشتری در این زمینه هستیم. هدف مستقیم و کوتاه مدت این پژوهش پرداختن به فرآیند انتخابات مجلس شورای ملی در اورمیه از آغاز مشروطه تا پایان پهلوی می باشد. روش تحقیق در ایران پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات عمدتاً کتابخانه ای با تکیه بر اسناد و مدارک موجود می باشد. با وجود نقش آفرینی های بسیار اورمیه در جریان جنبش آزادیخواهی بنا به دلایلی چون سیاست ضد مشروطه محمدعلی شاه، کارشکنی های مخالفان مشروطه (بخصوص علمای مشروعه خواه)، اقدامات مرتجعان داخلی، مداخلات دولت های خارجی در انتخابات اغراض شخصی و رقابت های نمایندگان دیگر شهرها (تبریز) اقدامات ایلات و عشایر در این منطقه (ایل شکاک) و عدم شکل گیری و حضور حزبی منسجم در این منطقه اورمیه از برگزاری انتخابات و اعزام نماینده اگر از این منطقه تا دور? پنجم مجلس شورای ملی محروم ساخت. با غلبه قدرت رضاخان بر مشروطه خواهان از مجلس پنجم به بعد در نتیجه برخورد ناهمگون نظام دیکتاتوری او با پارلمان، شاهد برگزاری انتخابات فرمایشی، تقلبات گسترده، دخالت نظامیان در انتخابات و در نهایت مجالس نمایشی و عاری از محتوا هستیم که اورمیه هم از این قاعده استثناء نبوده است.