یکی از گردانندگان اقتصاد بسیاری از کشورها، مناطق آزاد و مناطق ویژه ی اقتصادی آنها می باشد. از دلایل اصلی موفقیت بسیاری از بنادر بزرگ و سطح اول دنیا، تبدیل شدن آن ها به بنادر آزاد تجاری-صنعتی بوده است. بنادر آزاد تجاری-صنعتی باعث پیشرفت اقتصاد هر کشور می شوند. تبدیل شدن یک منطقه به بندر آزاد تجاری-صنعتی مستلزم داشتن یکسری فاکتورهایی است که پیشرفت آن ناحیه و کشور را تضمین کند. بندر شهید رجایی از بنادر فعال کشور و منطقه محسوب می شود، در صورت تبدیل این بندر به بندر آزاد تجاری-صنعتی می تواند کمک شایانی به اقتصاد کشور نماید. در این تحقیق به بررسی فاکتورهای اصلی در امکان سنجی تبدیل بندر شهید رجایی به بندر آزاد تجاری-صنعتی پرداخته شده است. در مرحله ی اول تحقیق، فاکتورهای اصلی در مکان یابی صحیح بنادر آزاد تجاری-صنعتی با کمک منابع اطلاعاتی اولیه و ثانویه شناسایی و در پنج گروه تدوین گردید. درمرحله ی دوم تحقیق، فاکتورهای اصلی در قالب پرسشنامه های توزیع شده در میان 338 نفر از کارشناسان شهر بندرعباس، بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر مورد ارزیابی قرارگرفته است. 254 عدد از پرسشنامه های توزیع شده (75% از کل حجم نمونه تحقیق)، جواب داده شدند. جهت تحلیل آماری و مشخص شدن نتیجه ی تحقیق از نرم افزارهای آماری spss، lisrel و excel استفاده شد. در ادامه تحقیق پس از مقایسه مناطق آزاد ایران و جهان و بررسی اهداف مناطق آزاد مختلف جهان، دلایل احتمالی عدم موفقیت مناطق آزاد ایران ارائه گردیده است؛ همچنین شرایط، ویژگی ها و امکانات بندر شهید رجایی در مقایسه با بنادر آزاد موفق جهان بررسی شده و شرایط و امکانات لازم جهت بندر آزاد شدن مورد بحث قرار گرفته است. در پایان نیز این نتیجه کلی حاصل شد که بندر شهید رجایی مکانی با پتانسیل بسیار مناسب جهت تبدیل شدن به بندر آزاد تجاری-صنعتی می باشد، و ضرورت تبدیل بندر شهید رجایی به بندر آزاد تجاری-صنعتی چه به صورت کمی و چه به صورت تحلیلی مشهود است.