نام پژوهشگر: معصومه سادات حسینی

مطالعه تکنیک ساخت سفال های مینایی و لاجوردی موجود در موسسه موزه های بنیاد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1391
  معصومه سادات حسینی   جواد نیستانی

سفالگری یکی از دستاوردهای بزرگ تمدن بشری است. در دوران اسلامی به علت حمایت بازرگانان، حکام و عامه مردم و نیز منع استفاده از ظروف طلا و نقره سفال گری رواج گسترده ای یافت. سفالگران، لعاب کاران، خوشنویسان و طراحان از جمله افرادی بودند که در تولید اشیاء سفالین نقش داشتند. دوره سلجوقی یکی از درخشان ترین ادوار هنری ایران است، دوره ایی که در آن هنرهای مختلفی از جمله بافندگی، معماری، فلزکاری و قلم زنی روی فلز، گچ بری و به ویژه سفالگری به حد اعلای شکوفایی رسید. استفاده از سفال برای ساخت ظروف بسیار متنوع و زیبا معمول گردید. در دوره ی سلجوقی دگرگونی در نقش سفال پدیدار و دیگر نوع نقش سفالگری که از نمونه بارز آن کشیدن در دیواره خارجی ظروف است و زمینه آن را شاخ و برگ و گل های زیبا تشکیل می داد، رنگ باخته و جای خود را به ساخت ظروف مینایی می دهد که عموماً از لعاب سفید رنگ پوشیده شده و بر روی آن نگاره هایی از نقوش انسانی، حیوانی، پرندگان و یا مجالسی از حکایات و داستان های تاریخی و سرگذشت داستان های عاشقانه فارسی ترسیم می شود. در این تحقیق سعی شده سفال های مینایی مربوط به اواسط قرن پنجم تا هفتم هجری معرفی شود؛ سپس ویژگی های خاص طرح و نقش در این سفال ها بررسی گردد. این موضوع با هدف شناخت ذوق و هنر طراحان ایرانی در ایجاد نقوش اقتباسی از دوره پیشین و نقوش ابداعی این دوره انجام گرفته است.