هدف این پژوهش بررسی رفتارها و نگرش های ازدواجی زنان در زمینه های سن ازدواج، فاصله ی سنی بین زوجین، و ازدواج خویشاوندی است. داده ها حاصل از یک پیمایش مقطعی در شهر سنندج است که بوسیله روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای مبتنی بر نمونه گیری احتمالی متناسب با حجم خوشه ها (pps) از میان زنان 49 ـ 15 ساله حداقل یک بار ازدواج کرده، بوسیله پرسشنامه ی ساخت یافته گردآوری و اطلاعات مربوط به 518 زن واجد شرایط مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این راستا، در چارچوب نظری پژوهش تأکید اصلی بر نظریه ی نوسازی بود. نتایج نشان میدهد که در هر دو بُعد رفتاری و نگرشی تفاوت معناداری در برخی از ابعاد مرتبط با ازدواج و تشکیل خانواده بین زنان متعلق به نسلهای ازدواجی مورد بررسی وجود دارد. بشکلی که سن ازدواج زنان طی گذشت زمان در میان زنان متعلق به نسلهای مورد بررسی افزایش یافته، فاصله ی سنی بین زوجین و میزان ازدواج خویشاوندی نیز کاهش یافته است. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد که در طول زمان در اثر تأثیر پذیری متفاوت زنان متعلق به نسلهای ازدواجی مختلف از نیروهای نوسازی، تأثیر نسل بر رفتار و نگرش های ازدواجی زنان همچنان پا برجاست. بر پایه ی این بررسیها، خاستگاه شهری ـ روستایی، تحصیلات، وضعیت اشتغال، نوع خانواده، وضعیت پدر مکانی ـ نومکانی و نحو? انتخاب همسر بیشترین تأثیر را در تبیین تفاوتهای نسلی در رفتارها و نگرش های ازدواجی زنان دارند.

هرچند مرگ و میر بیشتر یک پدیده بیولوژیکی است ولی با گذشت زمان و در اثر پیشرفت در دانش انسان این مهم پدیدار گشته که جنبه های دیگر از زندگی بشر نظیر جنبه های اقتصادی- اجتماعی در نوسانات و تغییرات مرگ اثرگذار هستند. افزایش امید زندگی و کاهش مرگ و میر تحت تاثیر عوامل متعددی است که در تعامل با هم هستند. تعیین سهم هر یک از این عوامل در تبیین امید زندگی و مشخص ساختن روابط پیچیده بین تعیین کننده های امید زندگی در یک چارچوب تئوری منسجم و منطقی امری ضروری است. در این پژوهش به این پرسش اساسی پرداخته شده که عوامل تاثیر گذار بر امید زندگی کدام ها هستند؟ با بکار گیری تئوری انتقال اپیدمیولوژی، نظریه توسعه اقتصادی اجتماعی، نظریه توسعه بهداشتی – پزشکی متغیرهای نسبت باسوادی، نسبت اشتغال، نسبت افراد ازدواج کرده دارای همسر، نسبت شهرنشینی، نسبت جنسی، شاخص دسترسی به تسهیلات بهداشتی- درمانی بعنوان متغیرهای تاثیر گذار بر امید زندگی انتخاب شده اند. این پژوهش در سطح استانی با روش تحلیل ثانویه بر اساس داده های سال 1385 و 1386 انجام شده است. یافته های حاصل از ضرایب همبستگی تفکیکی نشان می دهد که رابطه بین نسبت باسوادی، نسبت اشتغال ، نسبت جنسی با امید زندگی،تائید شد. تاثیر گذاری متغیرهای نسبت افراد دارای همسر و نسبت شهرنشینی و شاخص دسترسی به تسهیلات بهداشتی- درمانی بر امید زندگی رد شد. همچنین مدل نظری تست و اثبات شد. نتیجه تحلیل مسیر حاکی از تاثیر غیر مستقیم متغیر نسبت شهر نشینی بر امید زندگی است.

هدف از این پژوهش سنجش تأثیر تمپو بر میزان باروری کل دوره است. در این پژوهش همچنین میزان باروری کل دوره و کوهورت به صورت چند متغیره مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش روش شناسی با استفاده از 20 درصد داده های خام سرشماری سال 1385 ایران به تحلیل چند متغیری میزان باروری کل، میانه و میانگین فاصله ی بین موالید، هم به صورت دوره ی پنج ساله قبل از سرشماری سال 1385 می باشد که شامل دوره ی 1385- 1381است و بررسی کوهورت شامل کلیه ی زنان 49-45 ساله در سال 1385 می باشد. در این روش از جدول عمر چند متغیره برای مطالعه ی تأثیر متغیر های اجتماعی و اقتصادی، محل زندگی و سطح تحصیلات بر پیشرفت موالید بعدی، بهره برده شده است. این جدول عمر نسبت های پیشرفت موالید و میانه و میانگین فاصله ی بین موالید را می دهد. منظور از چند متغیره این است که میزان باروری کل می تواند برای طبقه بندی های یک متغیر با کنترل کردن متغیرهای دیگر محاسبه شود. جهت برآورد احتمالات پیشرفت به موالید بعدی از مدل بقاء زمان گسسته برای پیشرفت به موالید به طور جداگانه استفاده شده است. که احتمالات را بر حسب طول زمان و توالی موالید بعدی، شهری و روستایی بودن، سطح تحصیلات و وضعیت اقتصادی اجتماعی می دهد. از آنجا که این مدل ها چند متغیری هستند احتمالات بدست آمده، جداول عمر و میزان های باروری نیز چند متغیره می باشند. جهت تعدیل میزان باروری کل دوره در این پژوهش با بهره گیری از تغییرات سن فرزند آوری و با استفاده از روش بنگارتز و فینی و همچنین روش زنگ و لند، به بررسی تأثیر تمپو بر باروری کل در ایران پرداخته شده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که بخشی از کاهش باروری دوره در ایران به دلیل تأثیر تمپو بوده است. متغیرهای محل سکونت، تحصیلات و وضعیت اقتصادی-اجتماعی بر تغییرات میزان باروری کل دوره و کوهورت در پژوهش حاضر تأثیر گذار بوده اند.

: رفتار باروری به عنوان یکی از مهمترین عوامل تغییر در ساخت سنی جمعیت محسوب می گردد، از این رو مطالعات مربوط به باروری و عوامل تأثیرگذارنده برآن جایگاه ویژه ایی را مطالعات جمعیت شناسی به خود اختصاص می دهند. رفتار باروری ممکن است تحت تأثیر مهاجرت تغییرکند. هدف از تحقیق حاضر بررسی و مقایسه باروری زنان بومی و مهاجر استان تهران بر اساس دو درصد داده های خام سرشماری 1390 بوده است. مبانی نظری تحقیق شامل نظریه وقفه مهاجرتی، نظریه گزینشی بودن مهاجران، نظریه موقعیت گروه اقلیت، نظریه انطباق بوده است. روش تحقیق در این بررسی تحیل ثانویه داده های جمع آوری شده توسط مرکز آمار ایران، نمونه مورد بررسی شامل 51256(45889نفر بومی و 5367 نفر مهاجر) زنان 49-15 ساله ازدواج کرده و واحد تحلیل فرد (هر زن ازدواج کرده 49-15 ساله)، بوده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفته است. متغیر وابسته تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده و متغیرها مستقل، سن ، وضع اقامت، سواد، تخصیلات، وضعیت اشتغال، وضع شغلی و متغیرها محل اقامت قبلی مهاجرین، مدت اقامت و علت مهاجرت بوده است. برای تحلیل از روابط دو متغیر، از آماره های توصیفی نظیر مقایسه میانگین ها، ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن استفاده شده است. در تحلیل چند متغیره از روش رگرسیون گام به گام استفاده شده است. نتایج تحلیل نشان دهنده این بوده است که بین زنان بومی و مهاجر از نظرتعداد فرزندان زنده به دنیا آمده تفاوت وجود دارد.25 درصد زنان مهاجر 18 درصد زنان بومی بی فرزند بوده اند. 39 درصد زنان بومی دارای فرزند، دو فرزند و48 درصد زنان مهاجر دارای فرزند، تک فرزند بوده اند. رابطه بین سن، فرزندان فوت شده، سواد و سطح تحصیلات اثبات شده است. در تحلیل چند متغیری برای زنان بومی مدرک تحصیلی و فرزند فوت شده و در تحلیل چند متغیری برای زنان مهاجرسطح تحصیلات، فرزند فوت شده و سن بیشترین همبستگی را با متغیر وابسته داشته اند.

در حال حاضر میزان باروری کل در 22 استان از 31 استان ایران از جمله استان زنجان کمتر از دو فرزند است. هم چنین این مسئله مدتی است که موضوع بحث و اختلاف نظر سیاست گذاران است و همایش ها و جلسات مختلفی در این زمینه برگزار می شود. بر اساس سرشماری سال 1385، میزان باروری کل کشور 1/9 فرزند برای هر مادر بوده است که زیر سطح جانشینی است. بنابراین مطالعه عوامل موثر بر باروری زیر سطح جانشینی می تواند راه گشای برنامه ریزان برای برنامه ریزی صحیح باشد. مطالعات بسیاری پیرامون باروری صورت گرفته است؛ اما از آنجا که اغلب مطالعات، نگرش ها نسبت به باروری را مورد بررسی قرار داده اند؛ لذا در این مطالعه سعی شده باروری زیر جانشینی شهر زنجان با تاکید بر گذار جمعیتی دوم مورد بررسی قرار گیرد. به عبارت دیگر سعی شده است ضمن توصیف باروری زیر جانشینی، به این پرسش اساسی پاسخ دهیم که باروری زیر جانشینی در شهر زنجان متاثر از کدام عوامل است و عوامل گذار جمعیتی دوم تا چه حد می تواند در تبیین این مسئله تاثیر داشته باشد. در این پژوهش از عوامل گذار جمعیتی دوم، عوامل افزایش سن ازدواج، وضعیت اشتغال، افزایش سطح تحصیلات و موقعیت اجتماعی- اقتصادی مورد مطالعه قرار گرفته است.