نام پژوهشگر: سیده رقیه مظفری صحنه سرایی
سیده رقیه مظفری صحنه سرایی محمد توحیدفام
پیروزی انقلاب اسلامی فصل جدیدی در مناسبات ایران و ایالات متحده آمریکا گشود. با وجود آنکه دولت آمریکا اولین کشوری بود که در جامعه جهانی ، انقلاب نوپای ایران را به رسمیت شناخت و نخست وزیر دولت موقت انقلاب ایران نیز در همین راستا و با توجه به نگاه واقع گرایانه به مسائل بین المللی سعی نمود با حفظ منش انتقادی رابطه کشور را با آمریکا حفظ نماید اما انجام برخی وقایع از جمله حمله گروهی از دانشجویان به سفارت ایالات متحده و اشغال و گروگانگیری 444 روزه دیپلماتهای این کشور فضای مناسبات دو متحد استراتژیک سابق را به سمت خشونت ؛ درگیری و قطع مناسبات دو جانبه سوق داد و گفتمانی نو در ادبیات سیاسیون ایرانی با عنوان معرفی آمریکا به عنوان نماد استکبار جهانی پدید آورد. در این بین طی 33 سال قطع رابطه میان دو کشور تلاشهای محدود صورت گرفته برای بهبود مناسبات موثر واقع نشد و آمریکا نیز با تهدید دانستن ایران در صدد تنبیه و مجازات جمهوری اسلامی برآمد که تصویب تحریمهای اقتصادی در این راستا است. در این بین همسایگان جنوبی ایران با استفاده از فرصت پیش آمده و بر مبنای اصول رئالیسم که برگرفته از نزدیکی منافع و قدرت می باشد علاوه بر بهبود مناسبات خود با آمریکا سعی در پر کردن نقش شاه سابق در منطقه به عنوان ژاندارمی جدید برآمده و در بحبوهه تحریمهای ایران با دستیابی به جدیدترین تکنولوژی های روز خصوصا در حوزه استحصال منابع زیر زمینی به رشد فراوان اقتصادی دست یافتند. در طی این سه دهه همواره عوامل متعدد داخلی و خارجی در افزایش روند خصومت دو کشور ایران و امریکا موثر بوده اند . نوع تعامل و گفتمان حاکمان ایران ، اتخاذ تصمیمات تند و تهدید آمیز توسط سران دو کشور ، حرکت ایران به سمت خودکفایی نظامی و تقویت بنیه دفاعی و حمایت از گروههای اسلامی ، مبارزان فلسطین و حزب ا... لبنان همراه با گسترش ایدئولوژی عدم سازش با اسرائیل که کاملاً در تضاد با دکترین سیاست خارجی امریکا بود موجبات بی اعتمادی بیشتر دو کشور و دوری آنها را از هم پدید آورد در این بین اقدامات آمریکا در سکوت مقابل تجاوز 8 ساله ارتش بعثی عراق و واقعه انفجار هواپیمای ایرباس ایرانی تاثیر به سزایی در دوری دو کشور از هم و به کارگیری گفتمان نفی مذاکره با آمریکا را پدید آورد. پژوهش حاصل حول محور بررسی تطبیقی منافع کشورهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی از روابط تنش زای ایران و ایالات امریکا بر مبنای نقش و جایگاه منافع ملی و قدرت بر اساس اصل رئالیسم و با تکیه بر نظریه گفتمان و بر مبنای اندیشه های ارنستو لاکلا و همسرش شنتال موفه و بررسی نقش زبان در گفتمان سیاسی نزد نخبگان شکل گرفت.ابزاری که همسایگان جنوبی ایران با استفاده از آن در صدد کسب منافع ملی خود می باشند.حاصل پژوهش نشان می دهد که با اتخاذ سیاستی در راستای تنش زدایی با تکیه بر منافع ملی و قدرت و امکانات داخلی می توان علاوه بر حفظ استقلال و شان و جایگاه بین المللی جهت رفاه و آبادانی کشور و بهبود مناسبات با سایر ملل قدم برداشت