حق مجرم در تعیین نوع کیفر و نحوه اجرای آن عبارت است از امتیازی که مقام قضایی براساس قانون با احراز شرایط خاص قانونی به بزه کار اعطا می نماید و براساس آن تعیین سرنوشت دعوای کیفری را به او واگذار می نماید.این حق در حقوق اسلام و ایران دارای جایگاه ویژه ای بوده و در اعلامیه های الزام آور و ارشادگر حقوق بشر و قواعد سازمان ملل به آن اشاره شده است.حق مجرم در تعیین نوع کیفر که رابطه تنگاتنگی با حفظ کرامت انسانی ، اجرای عدالت و پیشگیری از جرم دارد دارای آثار و کارکردهای مثبتی برای دستگاه عدالت کیفری است که قانونگذاران را ترغیب به تصویب قوانینی خاص در مورد این حق می نماید. با این حال چنین حقی، دارای وضعیت مبهم و ناشناخته ای در حقوق کیفری بسیاری از کشورهای دنیا و نیز سیستم حقوقی جمهوری اسلامی ایران بوده و بررسی وشناسایی آن به عنوان یک حق اساسی مجرمان در دادرسیهای کیفری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.