دعوای اعسار یکی از مباحث مهم و کاربردی در زمینه ی آیین دادرسی مدنی است، به گونه ای که در بسیاری از موارد، در کنار هر دادخواست تقدیمی، ادعای اعسار از هزینه ی دادرسی و به دنبال هر حکم محکومیت، دادخواست صدور حکم اعسار از پرداخت محکوم به نیز طرح می شود. در این پایان نامه تلاش شده است که ضمن بررسی ابعاد مختلف این دعوا، موضوعات مهم و کاربردی و نیز مسائلی که به دلیل اجمال یا ابهام یا سکوت قانون، منشأ تولید اختلاف نظر در میان حقوقدانان شده است، مورد توجه قرار گیرد. از جمله ی این مسائل، طرفین دعوای اعسار، زمان طرح دعوای اعسار، مالی یا غیرمالی بودن دعوای اعسار و آثار پذیرش آن می باشد که در این پایان نامه، جهات مختلف آنها بررسی می شود.