مرتضی معصوم نژاد masoud sharififar
مفاهیمی ازقبیل قدرت، سیاست و استعمار ازجمله مواردی هستند که با تاثیرگذاری بر ایدئولوژی و طرزفکر مترجم میتوانند ترجمه را دستخوش تغییرات و دستکاریهای خواسته یا ناخواسته گردانند. در این مقاله با الهام از نظریه بیکر و راهکارهای پیشنهادی وی در انتقال ایدئولوژی حاکم بریک زبان به زبان دیگر از طریق ترجمه نقش مترجم در انتقال، برجسته سازی و کمرنگ کردن ایدئولوژی مستتر در یک متن ادبی بررسی شده است. بنابه گفته بیکر مواردی از قبیل منطق، تعصب، قومیت و عرف در شکل گیری ایدئولوژی مستتر در روایت در متن و متعاقبا در ترجمه آن تاثیرگذارند. با بررسی این عوامل در رمان سرگذشت حاجی بابای اصفهانی و مقایسه آن با دو ترجمه فارسی که یکی در اواسط قرن 12 و دیگری حدود 120 سال بعد در دهه 1370 انجام شده مشخص شد که نه تنها متن مبدا به لحاظ ایدئولوژیکی با متون ترجمه شده تفاوت دارد بلکه ترجمه ها نیز به نوبه خود به دلیل فاصله زمانی زیاد و تفاوتهایی که در ساختار قدرت و سیاست و ایدئولوژی بین دوره قاجار وعصر حاضر وجود دارد دارای تفاوتهایی هستند که بیانگر تاثیر ایدئولوژی بر ترجمه میباشد
