نام پژوهشگر: سید مهرداد جلیلیان
حسن فرهادنژاد فرشید ضیایی
به کارگیری مواد افزودنی به منظور ایجاد خواص مورد نظر در روان کننده از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. پلیمرهای بهبود دهنده های شاخص ویسکوزیته از جمله مواد افزودنی می باشند که به منظور اصلاح ویسکوزیته روان کننده در دماهای متفاوت به کار می روند. پلی استرهای متا آکریلیک اسید به دلیل ساختاری در میان سایر پلیمرهای بهبود دهنده شاخص ویسکوزیته از اهمیت بسیاری برخوردار می باشند. هدف از انجام این پروژه تهیه استرهای متا آکریلاتی و همچنین پلیمریزاسیون این مونومرها به روش محلولی رادیکال آزاد به عنوان پلیمرهای بهبود دهنده های شاخص ویسکوزیته است. استرهای متاکریلیک اسید از واکنش دادن متاکریلیک اسید با الکل های نوع اول در حضور اسید سولفوریک غلیظ به عنوان کاتالیزور، هیدروکینون به عنوان بازدارنده پلیمریزاسیون و هپتان به عنوان حلال تهیه شد. بازده واکنش استریفیکاسیون از طریق وزن کردن آب تولید شده در محیط واکنش محاسبه شد.پلیمریزاسیون این مونومرها در حضور تولوئن به عنوان حلال و aibn به عنوان آغازگر انجام شد. اثر دما ، مقدارآغازگر و مونومر روی وزن مولکولی پلیمرها نشان داد که با افزایش مقدار آغازگر و دما وزن مولکولی پلیمرها کاهش یافت و با افزایش مقدار مونومر وزن مولکولی افزایش یافت. مطالعات گرماسنجی وزنی مشخص نمود که با افزایش طول زنجیر آلکیلی گروه استری پایداری حرارتی پلیمرهای تهیه شده کاهش می یابد. همچنین نتایج به دست آمده از dsc نشان داد که با افزایش طول زنجیر آلکیلی دمای انتقال شیشه ای پلیمرها کاهش یافت.کارایی پلیمرهای سنتز شده به عنوان بهبود دهنده های شاخص ویسکوزیته در روغن پایه های sn-350 و sn-150 بررسی شد. مشاهده شد که با افزایش طول زنجیر آلکیلی، غلظت و وزن مولکولی پلیمرهای تهیه شده، شاخص ویسکوزیته محلول های روغن-پلیمر افزایش می یابد. در بخش دوم کار سینتیک واکنش هوموپلیمریزاسیون رادیکال آزاد محلولی 1-اکتیل متاکریلات در بنزن دوتره با تعقیب همزمان طیف 1h-nmr آن مورد مطاالعه قرار گرفت. مرتبه ی واکنش نسبت به غلظت مونومر و آغازگر به ترتیب برابر با 1/87 و 0/454 به دست آمد. این مقادیر با مقادیر مشاهده در مقالات برای مونومرهای مشابه همخوانی دارد. همچنین انرژی اکتیواسیون و ثابت سرعت واکنش در محدوده دمایی 55 – 65 درجه سانتی گراد به ترتیب برابر با (kj/mol)27/25ea = و (l.mol-1.sec-1)1011×3/0 k0 = تعیین گردید.
حمیدرضا حیران اردکانی سید مهرداد جلیلیان
مونومرهای استایرنی ساده ترین و در عین حال جزء پرکاربردترین مواد آروماتیک وینیلی می-باشد. مونومر متیل استایرن یکی از مشتقات استایرن می باشد که از قرار گیری گروه متیل روی گروه بنزنی و یا وینیلی به وجود می آید. پلی متیل استایرن علاوه بر خواص مشابه پلی استایرن دارای خواص ویژه از جمله دانسیته پایین تر و دمای انتقال شیشه ای بالاتر نسبت به پلی استایرن می باشد. از جمله کاربردهای ویژه پلی متیل استایرن استفاده در آشکارسازهای پلیمری می باشد. هدف این پروژه بررسی سینتیکی پلیمریزاسیون رادیکال آزاد وینیل تولوئن است. وینیل تولوئن شامل % 64 ایزومر متا متیل استایرن و % 36 ایزومر پارا متیل استایرن می باشد. برای انجام پلیمریزاسیون از سامانه ی آمپول استفاده گردید. پلیمریزاسیون توده حرارتی وینیل تولوئن در دو محدوده ی دمایی ? 140-80 و ? 200-140 صورت گرفت و درصد تبدیل نمونه ها توسط روش وزن سنجی و وزن مولکولی نمونه ها توسط دستگاه کروماتوگرافی ژل تراوایی (gpc) به دست آمد. مدل سازی پلیمریزاسیون توده حرارتی وینیل تولوئن توسط نرم افزار matlab و با استفاده از معادلات ممان صورت پذیرفت. معادلات ممان با استفاده واکنش های موجود در پلیمریزاسیون به دست آورده شد. مدل های ارائه شده برای مرحله ی شروع پلیمریزاسیون شامل دو بخش شروع مرتبه سوم نسبت به مونومر و شروع مرتبه دوم نسبت به مونومر می باشد. نتایج درصد تبدیل به دست آمده از مدل سازی توسط هر دو روش شروع با نتایج به دست آمده توسط روش وزن سنجی انطباق قابل قبولی داشته و نشان می دهد که مدل شروع مرتبه ی سوم نسبت به مدل شروع مرتبه دوم انطباق پذیری بهتری دارد. همچنین مدل پلیمریزاسیون ایده آل که شامل حذف اثر ژل و ثابت در نظر گرفتن ثابت های سرعت می باشد انطباق خوبی با نتایج تجربی را نشان نداد. وزن مولکولی در محدوده ی دمایی پلیمر شدن ? 140-80 با افزایش درصد تبدیل افزایش می یابد که نشان دهنده ی وجود اثر ژل در این محدوده ی دمایی می باشد. وزن مولکولی در محدوده ی پلیمر شدن ?200-140 با افزایش درصد تبدیل کاهش می یابد که دلیل این امر را می توان افزایش واکنش های انتقال در سیستم پلیمریزاسیون ذکر کرد. نتایج وزن مولکولی به دست آمده از مدل سازی توسط شروع مرتبه دوم و شروع مرتبه سوم نشان داد که مدل شروع مرتبه سوم نسبت به مونومر دارای انطباق پذیری بهتری با نتایج تجربی می باشد. توزیع وزن مولکولی به دست آمده از نتایج gpc نیز توسط معادلات ممان مدل سازی شده است که انطباق مطلوب بین نتایج تجربی و مدل سازی را نشان داد. این نتایج نشان داد که توزیع وزن مولکولی با افزایش دما پهن می شود که به دلیل افزایش واکنش های انتقال می باشد.