نام پژوهشگر: محمد خواجه حسینی صالح آباد

شناسایی بذر گونه های گیاهان دارویی با استفاده از روشهای پیشرفته
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده کشاورزی 1391
  سپیده انورخواه حکم آبادی   محمد خواجه حسینی صالح آباد

علیرغم نقش مهم گیاهان دارویی در سلامت جوامع و نیز تنوع زیستی بوم نظام های طبیعی ، مطالعات اندکی در مورد شناسایی بذر آنها صورت گرفته است. روش های استاندارد زیادی برای کنترل کیفیت بذر مورد استفاده قرار می گیرند که از آن جمله می توان به ماشین بینایی با استفاده از ساختار ظاهری و مورفولوژی بذر، به عنوان فن آوری امید بخشی در راستای شناسایی سریع بذر اشاره کرد. بر این اساس آزمایشی بر پایه شناسایی بذر 75 گونه گیاه دارویی با استفاده از دو خصوصیت مورفولوژیکی aspect ratio ، eccentricity و شش صفت رنگی شامل میانگین های رنگ های سبز، قرمز، آبی، شدت رنگ، طول موج غالب، رنگ اشباع و دو نوع شبکه عصبی rbf و pattern recognation طراحی گردید. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که دو ترکیب شامل ترکیب شش صفت رنگی با 99% و 88% دقت و نیز ترکیب یک صفت مورفولوژیک و دو صفت رنگی با 92% و 80% دقت، بالاترین میانگین های آموزش و تست شبکه عصبی را دارا بودند. به نظر می رسد که بالاترین میزان دقت در آموزش شبکه عصبی با استفاده از دو نوع ترکیب فوق الذکر اتفاق می افتد. در اغلب ترکیب های مورد مطالعه گونه-های a. cepa ، a. schoenoprasum l. و a. ampeloprasum persicum متعلق به جنس allium با ماشین بینایی قابل شناسایی نبوده و در اغلب ترکیب ها اسامی این سه گونه به صورت اشتباه یا تحت عنوان unknown شناسایی شدند. بنابراین برای تفکیک و شناسایی بذر آنها مطالعات مولکولی با استفاده از روش بارکد گذاری dna استفاده شد. مناطق بارکد مورد مطالعه عبارت ازndhj ، rpoc1 ، rpob، ycf5 و rbclبودند. نتایج نشان داد که از بین سه گونه مورد مطالعه تنها گونه a. ampeloprasum persicum تفکیک و شناسایی شد و دو گونه a. cepa و a. schoenoprasum l. از یکدیگر تفکیک نشدند. بالاترین درصد توالی یابی مربوط به مکان ژنی ycf5 با 33/93 درصد توالی یابی بود. بالاترین میانگین تنوع بین گونه ای و تنوع درون گونه ای (8/0% و 4/0%) در مکان ژنی ndhj مشاهده شد و این مکان ژنی بالاترین توانایی تفکیک و شناسایی گونه های مورد مطالعه را داشت.

نشاکاری ذرت (zea mays l):رهیافتی برای طولانی نمودن فصل رشدی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده کشاورزی 1391
  محمد غیاث ابادی   محمد خواجه حسینی صالح آباد

چکیده به منظور بررسی تأثیر نشاکاری در طولانی نمودن فصل رشدی ذرت، نشاهای دو و سه هفته ای در گلخانه تولید و سپس در آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1389-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به زمین اصلی منتقل شدند. تیمارهای آزمایشی شامل تاریخ کاشت در سه سطح (17 خردادماه، 1 تیرماه و 16 تیر ماه) و روش کاشت در سه سطح (کشت مستقیم، نشاء دو هفته ای و نشاء سه هفته ای) بودند. درصد تشعشع جذب شده توسط کانوپی گیاهی و آنالیزهای رشد (شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، میزان تجمع ماده خشک، سرعت رشد نسبی، سرعت جذب خالص، نسبت سطح برگ، نسبت وزن برگ، سطح ویژه برگ، وزن ویژه برگ و دوام شاخص سطح برگ) و عملکرد علوفه تر و خشک تعیین شدند. نتایج نشان داد که تیمار نشای سه هفته ای در تاریخ کاشت اول دارای بیشترین مقدار شاخص سطح برگ (4/5lai = )و نیز بالاترین سرعت رشد محصول (day/g/m22/37cgr = )گردید و در نتیجه بالاترین عملکرد علوفه تر (66536 کیلوگرم بر هکتار) و خشک (21640 کیلوگرم بر هکتار) را داشت. میزان آب مصرفی برای تولید یک کیلوگرم علوفه تر در کشت نشای سه هفته ای به ترتیب 95، 80 و 104 لیتر در تاریخ کاشت اول تا سوم بود. حال آن که این میزان در کشت مستقیم بذر به ترتیب 133، 130 و 120 لیتر بود. آب مصرفی برای تولید یک کیلوگرم علوفه خشک در کشت نشایی سه هفته ای به ترتیب 269، 248 و 333 لیتر در تاریخ کاشت اول تا سوم و در کشت مستقیم بذر به ترتیب 448، 466 و 441 لیتر بود. بدین ترتیب در کشت نشای سه هفته ای برای تولید هر تن علوفه تر و خشک ذرت به ترتیب تا 50 و 218 مترمکعب آب صرفه جویی می شود.

بررسی خواب و ویژگیهای جوانه زنی در بذر سی گونه گیاه دارویی استان لرستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده کشاورزی 1391
  حمید شریفی حشمت آباد   محمد خواجه حسینی صالح آباد

گیاهان دارویی منابعی بسیار ارزشمند در عرصه های طبیعی ایران می باشند. اهمیت دارویی، اقتصادی و صنعتی این گیاهان باعث برداشت بی رویه و کاهش جمعیت آنها در رویشگاههای طبیعی شده است. به نحوی که بسیاری از آنها در معرض تخریب و انقراض قرار دارند. وجود مکانیزم خواب در بذور گیاهان دارویی یکی از مهمترین دلایلیست که کشت و اهلی کردن و بازسازی رویشگاه های طبیعی آنها را با مشکل مواجه کرده است. به همین منظور بذر سی گونه دارویی مهم در تابستان و پاییز سال 1390 از رویشگاههای طبیعی آنها در استان لرستان جمع آوری شد، و در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا بذور مورد آزمون جوانه زنی اولیه با آب مقطر قرار گرفته و به سه گروه تقسیم شدند: جوانه زنی بالای 70 درصد (چهار گونه)، بین 30 تا 70 درصد (یک گونه) و کمتر از 30 درصد (24 گونه). بر طبق شرایط اکولوژیکی مشابه با رویشگاههای طبیعی، تیمارهای مناسب شکست خواب بر روی گونه های با جوانه زنی کمتر از 70 درصد اعمال شد. تیمارهای آزمایشی شامل برداشتن پوسته، خراش دهی (مکانیکی و شیمیایی)، پیش سرمادهی (به مدت زمان های 2، 4، 6، 8، 10 و 12 هفته)، نیترات پتاسیم (2/. درصد)، جیبرلیک اسید (250 و 500 پی پی ام) و تیمارهای ترکیبی (برداشتن پوسته + پیش سرمادهی، خراش دهی + پیش سرمادهی و جیبرلیک اسید + پیش سرمادهی) بود. بر اساس نتایج حاصل از آزمون جوانه زنی اولیه و تیمارهای شکست خواب و بر مبنای سیستم طبقه بندی باسکین و باسکین (2004) مشخص شد که چهار گونه بدون خواب، هشت گونه دارای خواب فیزیولوژیکی، دو گونه خواب مورفوفیزیولوژیکی، نه گونه خواب فیزیکی و پنج گونه دارای خواب ترکیبی (فیزیکی + فیزیولوژیکی) بودند. همچنین خواب دو گونه (آوندول و گل سگ زبان) شکسته نشد.