این پایان نامه کوشیده است تا با بهره بردن از نظریه میدانهای اجتماعی پی یر بوردیو به مطالعه و بررسی میدان تولید تئاتر کرمان در یک دوره زمانی بیست ساله از 1360 تا 1380 بپردازد ؛ در این رهگذر ابتدا به معرفی کلیاتی در خصوص علم جامعه شناسی و پیوند آن با هنر و خصوصا تئاتر پرداخته و تلاشهایی را که در مسیر مقوله جامعه شناسی هنر صورت گرفته به صورت اجمالی معرفی نموده ؛ در ادامه به معرفی پی یر بوردیو و نظریه میدان های اجتماعی وی پرداخته و پس از آن خلاصه ای از روند شکل گیری تئاتر در کرمان را ارائه نموده و هنرمندانی را که در این دو دهه آثار نمایشی تولید نموده اند معرفی کرده ایم . در یک فصل مجزا تلاش شده است تا بر اساس نظریه بوردیو به صورت بندی میدان تولید تئاتر در آن سالها پرداخته و متناسب با موضع گیریهای مختلف ، قطب بندی میدان و مناسبات موجود در آن ترسیم گردد ؛ سپس با معرفی یکی از معتبرترین هنرمندان تئاتر کرمان به موضع گیریهای وی در میدان پرداخته و قطبی از اقطاب میدان را که ایشان در آن جایگاه مستقر می شوند مورد تحلیل و بررسی قرار داده ایم . در پایان با جمع بندی تمام مطالب ، نتیجه پژوهش را مورد بررسی قرار داده ایم .

ژست یکی از اساسی ترین مقولاتی است که از دیر باز ذهن صاحب نظران را به خود معطوف داشته است و در زمانهای گوناگون با توجه به نیاز اهل این حرفه تغییر شکل داده و دستخوش تغییر قرار گرفته است. بررسی مقوله ژست در نمایش کابوکی و بیو مکانیک میتواند در یافتن گونه ای از ژست که هم پاسخ گوی نیاز بازیگران این دوره بوده و هم با طبع مخاطبان امروزی سازگاری داشته باشد،راه گشا باشد.

شماری از مهمترین نمایشنامه نویسان جهان، مانند: اوریپید، هنریک ایبسن، ، .... سوزان سونتاگ، به پرداخت شخصیت زن، موقعیت و جایگاه او در جامعه، فرهنگ و تاریخ و واکنش های او نسبت به رفتار دیگران به ویژه مردان پرداخته اند. از همه مهمتر آنچه تحول شخصیت گفته می شود، هدف عمده ی این نمایشنامه نویسان بوده است، و هدف این جانب نیز دقیقاً پرداختن به همین مقوله می باشد. در واقع نویسندگان این آثار یعنی اوریپید، ایبسن و سونتاگ در مده آ، خانه عروسک و بانوی دریایی کوشیدند تا نشان دهند که شخصیت های اصلی زن در برابر موانع و نیروهای متخاصم چه واکنشی از خود بروز می دهند و در نتیجه ی آن دچار چه تحولاتی می گردند. می توان یکی از مسائل عمده ای که به شناخت ادبیات نمایشی ختم می شود را، توجه به همین دست مایه ها دانست و نتایج حاصل از این مطالعات نه تنها در عرصه ی نمایشنامه نویسی ونمایشنامه شناسی سودمند است، بلکه به ما در عرصه های دیگر از جمله مطالعات فرهنگی و جامعه شناسی نیز یاری خواهد رساند و مقوله ایی بسیار قابل تأمل و تعمق است. در نتیجه شناخت گونه های اصلی تحول شخصیت و طبقه بندی آنها در این راستا، گام های موثری برای نظریه های انتقادی و نیز نقد تحلیلی شخصیت در ادبیات نمایشی را دربرمی گیرد

پژوهش بر اگزیستانسیالیسم (وجودگرایی) که در اصل مبحثی فلسفی است. این مبحث در فلسفه قرن 19 به چشم می خورد و در قرن 20 وارد هنرهایی همچون نمایشنامه، درام، مجسمه سازی و نقاشی می شود. پژوهنده سعی بر توضیح این روند و چگونگی پیدایش این تفکر در آثار هنری همچون نمایشنامه های سارتر و نیز در فرم و مفهوم مجسمه های جاکومتی دارد. در غایت نتیجه این پژوهش در فرم، مفهوم و محتوای اثری از پژوهشگر که در غالب نمایش می باشد قابل ارائه است.

تئانر ایران در دوره مشروطه با اتفاقات گوناگونی مواجه بوده از نخستین لشکر کشی محمد خان قاجار و گردن زدن بازیگران شهر تفلیس تا دایر کردن تالار دایمی نمایش در دارالفنون و ترجمه های متعدد از متون فرنگی . در این پایان نامه سعی شده است که سهم فرانسه ،روسیه و عثمانی بر تئاتر ایران بررسی گردد ، به خصوص تاثیر رفت و امد سیاحان و شاهان و همچنین دلایل اقبال ایرانیان به تئانر فرانسه و مخصوصا مولیر مورد ارزیابی قرار گیرد

اگر تاتر روز به روز وزن و جایگاه خود را از دست می دهد ، علت دیگری ندارد مگر آنکه در یک سیر قهقرایی و تدریجی با از دست دادن تماشاگران خود ، مرکزیت اجتماعی و هنری اش را از دست می دهد . بنابراین یکی از جدی ترین موارد بحران تاتر ، بحران مخاطبان تاتر است . بدیهی است که خلق یک اثر هنری به کمک تعامل سه عنصر هنرمندان ، مدیران و مردم حاصل می گردد . در این رساله سعی شده است نقش ، جایگاه و مسئولیت هر سه مورد در پیدایش این بحران را ، به کمک تجزیه و تحلیل داده های آماری ؛ پژوهش های میدانی و مطالعات کتابخانه ای دریابیم . در فصل اول رویکرد تاریخی به مقوله تاتر و تماشاگر صورت گرفته است و مطالبی از جمله خاستگاه هنر تاتر در جهان و ایران ، تاریخچه پیدایش تماشاگر و کوشش های هنرمندان معاصر در این باب عنوان گردیده است . در فصل دوم نیز نظریه های مخاطب پژوهی که در حوزه های مختلف اجتماعی ، روانشناسی و اقتصادی مطرح اند بررسی گردیده است . در فصل سوم به ضعف موجود در فراگرد تولید تاتر در ایران پرداخته شده است . فصل چهارم مشتمل بر دیدگاه ها و نظریات مخاطبان نمایش است که از طریق پرسش نامه صورت گرفته است و به روش نمونه گیری ، جامعه نمونه و روش تحلیل آن اختصاص دارد . در فصل پنجم نیز گزارش تحقیق به شکل توصیفی و استنباطی ارایه گردیده است.هدف کلی این پرسشنامه بررسی دیگاه ها و نگرش تماشاگران نمایش تاتر در ایران اهداف جزئی : - بررسی رابطه بین ویژگی های دموگرافی ( ویژگی های شخصی) و متغیر های تحقیق از قبیل انگیزه دیدن نمایش ، چگونگی انتخاب نمایش ، سبک های نمایش ،دفعات دیدن نمایش - بررسی توصیفی دیدگاه ها و نظرات تماشاگران نمایش در ایران در خصوص وضعیت فعلی تاتر و عوامل موثر بر آن - ارزیابی کلی وضعیت تاتر در ایران

: مجموعه قوانین اصلی تئاتر ، بر مبنای دریافت علمی و فلسفی بشر از جهان شکل گرفته اند . تا آن زمان که بن مایه های اصلی علوم ، فیزیک نیوتنی ( کلاسیک ) در نظر گرفته می شد ، بن مایه های اصلی فلسفه هم متأثر از آن بود. لذا با تغییر نگرش های فیزیک نیوتنی و شکل گیری فیزیک کوانتومی ، نظام های فلسفی معاصر نیز تغییر نموده اند. ( به طور اخص اصل عدم قطعیت ساختارهای علت و معلولی را پشت سر می گذارند ) آیا تبیین کوانتومی از جهان ، ساختارهای نمایشی را که براساس فیزیک نیوتنی شکل گرفته اند دچار اختلال می کند ؟پاسخ به این سوال ، هدف این پژوهش بوده است.که بله صورت تحقیق میدانی و مطالعات کتابخانه ای بررسی گردید. در فصل اول کلیات طرح مطرح شد و در فصل دوم تاریخچه پیدایش فیزیک و انواع آن بررسی شده است. فصل سوم خاستگاه فلسفه و ارتباط آن با فیزیک مد نظر بوده. فصل چهارم درباره آنچه که فلسفه و تئاتر را به هم پیوند می دهد بحث می کند. فصل پنجم مدخلی است به بحث اصلی یعنی تئاتری کوانتومی – نیوتنی و بررسی وجوهای مختلف آن. در فصل ششم ، با تأکید بر عنصر مشترک در بین تئاتر ، فلسفه و فیزیک ( یعنی زمان) یکی از مفاهیم تئاتر کوانتومی – نیوتنی مورد بحث واقع شده است. کلید واژه ها : تئاتر ، فلسفه ، فیزیک ، علیت ، اصل عدم قطعیتی و زمان. -بیان مسئله مجموعه قوانین اصلی تئاتر مانند تضاد، تحول، تأثیرپذیری و روند علت و معلولی بر مبنای دریافت علمی بشر از جهان شکل گرفته اند. تاکنون بن مایه های اصلی علوم، فیزیک نیوتنی بوده است و بن مایه های اصلی فلسفه، نظام اندیشگی دکارت. لذا با تغییر نگرش های فیزیک نیوتنی و شکل گیری فیزیک کوانتومی، نظام های فلسفی معاصر نیز تغییر نموده اند. بدیهی است (هرچند در کشور ما اصلاً بدیهی نیست) که ساختارهای نمایشی نیز تغییر نموده اند. به صورت عام در زمینه ی فیزیک کوانتومی تحقیقات بسیاری انجام شده اند، اما تاکنون تأثیر فیزیک کوانتوم بر ساختارهای نمایشی بررسی نشده یا حداقل پژوهش گر از وجود آن ها بی اطلاع می باشد. در این تحقیق سه هدف مد نظر است: 1. تبیین ساختارهای معاصر 2. رسیدن به ساختارهای جدید نمایشی 3. تبیین کلی گرایی و جزئی گرایی که تلاش می شود با روش تحقیق مناسب و پژوهش مد نظر، به این اهداف دست پیدا کرد. اهمیت و علت انتخاب چنین موضوعی، فقدان مشاهده ی تحقیقاتی در خصوص رابطه ی فیزیک و تئاتر و بررسی جهان های موجود در اثر با توجه به نظریات فیزیکی است و از آن جایی که جای خالی پژوهش هایی از این دست در تئاتر ما احساس می شود، پژوهش گر با توجه به علاقه ی شخصی و نیاز به انجام پژوهش های این چنینی، به انجام پروژه ای نظری که در راستای پروژه ی عملی او نیز باشد، دست زده است. در این جا نخست به سئوالات و سپس به فرضیات تحقیق اشاره می شود. آیا تبیین کوانتومی از جهان، ساختارهای نمایشی را که بر اساس فیزیک نیوتنی شکل گرفته اند را دچار اختلال می کند؟ فرضیه ی این تحقیق عبارت است از این که «فیزیک کوانتوم ساختارهای علت و معلولی را پشت سر می گذارد.» مدل این تحقیق، پژوهشی بینارشته ای میان دو رشته ی فیزیک و هنر تئاتر است.

این پژوهش از نظریات چند متفکر و نظریه پرداز درباره ی متن و چیستی متن و همچنین رابطه آن با اجرا و تئاتر می پردازد که مشخصاً از نظریات بارت، شکنر و دریدا استفاده می شود. بعد از ارائه تعاریف مختلف متن توسط پژوهشگر به بررسی عناصری پرداخته می شود که یا در دل متن حضور دارند یا وابسته یا تابع متن هستند که بخشی از آنها خارج از متن اتفاق می افتند، از آن جمله می توان کنش و ساختار ، دلالتگری و بینامتنیت در بطن متن اشاره نمود و خوانش ، دیالکتیک و معنا زایی و زدایی را در وابستگان متن ذکر کرد. به موازات و به لحاظ تکنیکی و ساختاری نیز به دو متن ادبی و اجراییِ هزار و یک شب (البته قصه احدب) و کنفرانس پرندگان پرداخته می شود و آنها را از جنبه های مختلف اثری مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند. نتیجه ای که در پی تحصیل آن هستم: متن ماهیتی است ازلی ابدی که حضورش زمانی نمایانگر می شود که بیننده یا مخاطب خود را آگاه از بودن و هستن در بطن هستی بداند ، این ادعا (برگرفته از نظریات ژاک دریدا و ریچارد شکنر) بدین معنی است که جهان به مثابه ی متنی است که انسان با خود آشکارگری اش در آن کنش گری و تغییر و پویش به وجود می آورد. حال با توجه به این ادعا اگر اجرا را متن بدانیم اجراگر و مخاطب در درون این متن(هستی) خود متنی می شوند، و این آمد و شد در درون متن همیشه وجود خواهد داشت با ذکر این مسئله که قراردادها معناهای متفاوت و متغییر می سازد.

این رساله درباره ی فلسفه پست مدرن، تئاتر پست مدرن و به تبع آن، دیدگاه های اجرایی یک کارگردانِ پست مدرن، یعنی رابرت ویلسون ( _1941) مجسمه ساز، معمار و یکی از تأثیر گذارترین پیشروان تئاتر معاصر است. ویلسون در جستجوی شکلی از اجراست که در آن همه ی عناصر اجرایی به یک اندازه اهمیت داشته باشند، و در همین راستا قواعد تئاتر قراردادی را به چالش کشیده است. این پژوهش در چهار فصل تقسیم بندی و تنظیم گردیده است. فصل نخست به فلسفه کلّیِ پست مدرن و زمانِ پیدایش آن می پردازد که تأثیری مهم بر شکل گیری تئاترِ رابرت ویلسون دارد. فصل دوم به تئاتر پست مدرن و ویژگی های آن می پردازد. فصل سوم به بررسی آثار ویلسون اختصاص یافته است. در فصل چهارم رابطه میان تجربیات اجرایی ویلسون با تئاتر پست مدرن بررسی می شود، و مولفه های تئاتر پست مدرن در آثار او از طریق توجه به تمرینات عملی و اجراهای متعددش، تحقیق می شود. با توجه به اینکه ویلسون در هر دوره، عناصر بنیادی تئاتر غرب را به شکل های گوناگون مورد پرسش قرار داده و در خلال سال ها تجربه ی عملی تئاتر و همکاری با هنرمندانی با نگرش های گوناگون، توانسته است دیدگاه های اجرایی نوینی را به دست آورده و آن ها را گسترش دهد؛ تئاتر او را تئاتر پست مدرن می دانند؛ بنابراین محوریت این رساله برتبیین فلسفه ی تئاتر پست مدرن و دیدگاه های اجرایی رابرت ویلسون در دوره های مختلف کاری او متمرکز است.