چکیده: زمینه وهدف: مال اکلوژن کلاس iii یکی از اختلالات اکلوژنی نسبتاً شایع درجامعه ی ما می باشد که در عملکرد سیستم دندانی و زیبایی صورت تأثیرگذار است. هدف از مطالعه ی ما بررسی تغییرات رشدی جمجمه-صورت در مبتلایان به مال اکلوژن کلاس iii و مقایسه ی آنها با افراد نرمال (دارای اکلوژن کلاس i) می باشد تا نتایج آن جهت تعیین زمان مناسب شروع درمان، طول دوره ی درمان و میزان پاسخ به درمان، خصوصاً در درمان های اصلاح رشد مورد استفاده قرار گیرد. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی بیماران بالای 7 سال انجام شد. 396 لترال سفالوگرام افراد نرمال و 212 لترال سفالوگرام بیماران مبتلا به مال اکلوژن کلاس iii مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های هر گروه به 4 گروه سنی g1 (11- 7سال)، g2( 15-11سال)، g3( 18-15سال) و g4(18سال و بیشتر) تقسیم شدند. لندمارک های موردنظر بر روی سفالوگرام ها تعیین شده و اندازه گیری ها توسط نرم افزار onyxceph انجام گردید. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss با سطح معنی داری 01.0 تجزیه وتحلیل شد. از آزمون های آماری واریانس و همچنین آزمون های میانه، کروسکال والیس( kruskal- wallis ) و من-ویتنی(mann-whitney) برحسب مورد استفاده شد. یافته ها: یافته های به دست آمده بین گروه های سنی یک گروه و نیز با گروه دیگر مقایسه شدند. در مطالعه ی ما مقایسه ی تغییرات رشدی افراد مبتلا به مال اکلوژن کلاس iii اسکلتال وافراد نرمال انجام شد. براساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، زاویه ی sna و فاصله ی co-a در افراد گروه کلاس iii به طور معنی داری کمتر از افراد نرمال می باشد(p=0.005) که این نشان دهنده ی کوچکی و یا عقب رفتگی استخوان ماگزیلاست. در مورد مندیبل، نتایج، بیانگر این مطلب هستند که طول موثر مندیبل (p=0.007-p=0.000-p=0.001-p=0.000)، زاویه ی snb (p=0.000) و facial angle (p=0.001-p=0.006) در افراد گروه کلاس iii بیشتر از افراد نرمال است، بنابراین استخوان مندیبل در گروه کلاس iii جلوزده تر از افراد نرمال می باشد. طول قاعده ی جمجمه با افزایش سن در هر دو گروه کلاس i و iii بیشتر می شود در حالی که انحنا وشیب قاعده ی جمجمه تغییر چندانی پیدا نمی کند. بین دو گروه کلاس i و iii در هیچ یک از متغیرهای قاعده ی جمجمه اختلاف آماری معنی داری دیده نشد. بعد عمودی صورت نیز در هر دو گروه کلاس i و iii با افزایش سن افزایش می یابد ولی تفاوت آماری معنی داری بین دو گروه وجود نداشت. این خصوصیات در ماگزیلا و مندیبل به تنهایی و یا در ترکیب با هم باعث ظهور مال اکلوژن کلاس iii اسکلتال می شود. نتیجه گیری: در مبتلایان به مال اکلوژن کلاس iii تأخیر در رشد ماگزیلا و جلوزدگی مندیبل در ایجاد این اختلال موثرند. رشد قاعده ی جمجمه در گروه کلاس iii مشابه گروه نرمال است. کلمات کلیدی: مال اکلوژن کلاس iii، تغییرات رشدی، اجزای جمجمه-صورتی، لترال سفالوگرام

سینوزیت از شایعترین بیماری های گزارش شده در دهه های اخیر است که به عنوان یک بیماری چند عاملی (مولتی فاکتوریال) از آن یاد می شود. با وجود شیوع بسیار بالای این بیماری، هنوز عوامل ایجاد کننده آن به طور قطعی شناخته نشده اند. امروزه عوامل دندانی ایجاد کننده سینوزیت بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته اند و شیوع سینوزیت های ادونتوژنیک بیش از گذشته گزارش می شود. رابطه قطعی تنوعات آناتومیکی کمپلکس سینوس-بینی نیز با سینوزیت هنوز مورد شک است. . computed tomography (ct) روش تصویربرداری انتخابی برای ارزیابی سینوسها و فاکتورهای آناتومیکی مستعد کننده ایجاد سینوزیت است. پیشرفت های اخیر این تکنیک و ظهور ct مولتی اسلایس، امکان ارزیابی بیماری های دندانی را نیز با دوز اشعه کمتر و دقت بالاتر توسط این تکنیک فراهم آورده است.هدف از مطالعه حاضر بررسی ارتباط بیماریهای دندانی و تنوعات آناتومیکی کمپلکس سینونازال با سینوزیت سینوسهای ماگزیلاری با استفاده از تصاویر ct اسکن می باشد. روش اجرا:212 تصویر ctاسکن سینوس های پارانازال 106 بیمار مراجعه کننده به بیمارستان شهید کامیاب مشهدکه با دستگاه ctاسپیرال 16 اسلایس با ضخامت برش 75/0میلیمتر تهیه شده بودند مورد ارزیابی قرار گرفتند. دندانهای خلفی ماگزیلا از نظر وجود پوسیدگی، ضایعه پالپوپری اپیکال، بیماری پریودنتال و کیفیت درمان ریشه در تصاویر پانورامیک بازسازی شده در کلیه بیماران بررسی شدند.همچنین تنوعات آناتومیک نرمال شامل سلول آگرنازی، اتموئید بولا، کونکا بولوزا، کونکای میانی پارادوکس وانحراف سپتوم میانی بینی نیز ارزیابی و ثبت شدند. نمونه ها به دو گروه سالم که فاقد افزایش ضخامت مخاط در دیواره های سینوس ماگزیلا بودند و گروه بیمار که افزایش ضخامت مخاط بیش از 2 میلیمتر را در حداقل یکی از دیواره ها نشان می دادند، تقسیم بندی شدند.با استفاده از آنالیزهای آماریchi-square و t مستقل ارتباط عوامل دندانی و تنوعات آناتومیک با سینوزیت سینوس های ماگزیلاری بررسی گردید. نتایج : سینوزیت در 45% از سینوسهای مورد مطالعه مشاهده گردید. شیوع سینوزیت در مردان 8/4 برابر زنان بود. 7/33% از سینوزیت ها یکطرفه و3/66% سینوزیت ها به صورت دوطرفه مشاهده شدند. رابطه آماری معنی داری بین ضایعه پالپوپری اپیکال وافزایش ضخامت مخاط کف سینوس مشاهده شد (pvalue= 0.04). پوسیدگی، درمان ریشه و بیماری پریودنتال با افزایش ضخامت مخاط کف سینوس رابطه معنی داری نداشتند. فاصله نوک ریشه تا کف سینوس در دندانهای دارای ضایعه پالپوپری اپیکال و فاقد افزایش ضخامت مخاط، به صورت معنی داری بیشتر از دندانهای دارای ضایعه پالپوپری اپیکال و افزایش ضخامت مخاط بود (p-value=0.03). بین وجود کونکا بولوزا ، کونکای میانی پارادوکس، انحراف سپتوم میانی بینی و افزایش ضخامت مخاط رابطه معنی داری مشاهده نشد. تفاوت آماری معنی داری بین ابعاد کونکا بولوزا، آگرنازی و اتموئید بولا در موارد دارای افزایش ضخامت مخاط و بدون افزایش ضخامت مخاط وجود نداشت. شایعترین الگوی افزایش ضخامت مخاط مشاهده شده در این مطالعه الگوی circumferential بود. نتیجه گیری: یافته های مطالعه ما مشخص کرد که ضایعه پالپوپری اپیکال از گروه ضایعات ادونتوژنیک با ایجاد سینوزیت سینوس ماگزیلاری ارتباط دارد. همچنین بین تنوعات آناتومیکی کمپلکس سینوس-بینی (سینونازال) با ایجاد سینوزیت رابطه ای وجود ندارد.