موضوع رساله مقایسه ی تطبیقی جنگهای زمان پیامبر (ص) و عصر فتوحات (سال 11 تا 35 ه.ق) است، چرا که جنگ و جهاد از مسائل مهم عصر پیامبر (ص) و خلفای بعد از او می باشد، البته در اسلام شرایطی خاص و با رعایت اصولی اجازه ی جنگ به مسلمانان داده شده است. بنیادی ترین سوال رساله عبارتست از اینکه استراتژی و اهداف نظامی پیامبر (ص) و رهبران دوره ی فتوحات بر پایه ی چه اصولی بود و فرضیه ی اصلی عبارتست از اینکه، استراتژی نظامی پیامبر (ص) طبق هدف اصلی اسلام یعنی فلاح و نجات انسان بر پایه حداقل درگیری نظامی و تلفات جانی بود و در عصر فتوحات عموماً مبتنی بر کشتار و بدست آوردن غنایم بود. روند تحقیق این نتایج را حاصل نمود که در اسلام صلح بر جنگ ارجحیّت دارد، اما در شرایطی که مسلمانان در معرض انواع تهاجمات قرار بگیرند، اجازه جنگ به آنان داده شده است. بررسی جنگهای عصر پیامبر (ص) نشان می دهد که عمده ترین هدف آن حضرت (ص) گسترش اسلام بوده است و با دوره های بعد از خود تفاوتهای عمده دارد. تاکتیکهای نظامی ایشان عبارت بود از: پیشقدم نشدن در جنگ، رعایت حقوق اسرا و زنان در طی جنگ و... . همچنین در عصر پیامبر (ص) رهبران بیشتر از مهاجران و کارگزاران آنان از صحابه انتخاب میشدند، اما در عصر خلفا روند کلی فتوحات نظامی نشان می دهد که سه هدف گسترش اسلام، توسعه ی قلمرو و کسب غنیمت از اهداف مسلمانان بوده است البته و به اصل گسترش اسلام بویژه در دوره ی عثمان توجه کمتری شده است و در مورد کارگزاران خلفا در دوره ی ابوبکر بیشتر کارگزاران همان کارگزاران منتخب دوره ی پیامبر (ص) بودند ولی خلفا ی بعدی آنان را تغییر دادند، بویژه در دوره ی عثمان که بیشتر خویشاوندان خود و بنی امیه را روی کار آورده است.

hemesa یا emesa که امروزه حِمص نامیده می شود یکی از شهرهای مهم شام به شمار می رود، شهر حمص با قدمت سه هزار ساله، از لحاظ موقعیت جغرافیایی و اقلیمی یا نظام سیاسی در طول تاریخ مورد توجه حکومت های مختلف اسلامی و مرکز تجمع افراد و قبایل مختلف بوده است. چنانچه به فاصله کمی پس از فتوحات اسلامی از قلمرو امپراطوری بیزانس جدا شد و ضمیمه قلمرو اسلام گشت. به دلیل اهمیت فوق الذکر، همواره مورد توجه مورخان، جغرافیدانان، و دیگر نویسندگان مسلمان قرار داشته است. در میان اخبار و روایت های مربوط به این خطه از جهان اسلام، گزارش های مربوط به تاریخ سیاسی و اجتماعی آن از جایگاهی ویژه برخوردار است. زیرا ساکنان حمص، سهم موثری در بهره برداری و پیش برد دستاوردهای تمدنی و فرهنگی تمدن اسلامی داشتند و نیز در ادوار مختلف تاریخی در مدیریت نظامی، اداری، مالی و قضایی حضوری فعال داشته اند. لذا این رساله با روش توصیفی و تحلیلی، پس از مروری بر سیمای کلی جغرافیای شام و شهر حمص کوشید، با تکیه بر منابع تاریخی و جغرافیایی؛ تاریخ سیاسی و اجتماعی شهر حمص را در چهار قرن اول اسلامی مورد بررسی قرار دهد، با این تأکید که در تاریخ اجتماعی حمص، به ترکیب نژادی، نظام اقتصادی، طبقات اجتماعی، فرهنگی و مذهبی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.

واژه ی «وصیّت» که صورت عربی آن «وصیّه» و جمع آن «وصایا» است، اسم مصدری است برگرفته شده از «وصّی، یوصِی، توصیه» به معنی «عَهد» است. وصیّت در اصطلاح، خواستن انجام کاری از وصِیّ، بعد از غیبت وصیّت کننده و یا پس از مرگ او است. سنت وصیت نامه نویسی فنی از فنون خطابه است که در طول تاریخ اسلام به چشم می خورد چنان که در عصر دوم عباسی نیز موردتوجه خلفا بود. با توجه به این که وصیت نامه نویسی جز لاینفکی از بافت فرهنگی است و بررسی آن از اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه ، شناختی نسبی به ما می دهد، وصایای خلفای این دوره از تاریخ خلافت عباسی، گرچه انگشت شمار هستند، اما می توانند نمودی از اوضاع زمان خود باشند، وصایای سیاسی خلفای عصر دوم عباسی بیشترین تعداد وصایا را به خود اختصاص می دهند، وصایای امامان شیعی اثنی عشری موجود در این عصر به مسئله ی تعیین جانشین و توصیه هایی کاربردی برای شیعیان بعد از خود اختصاص دارد. اسلوب نگارش وصایا در این عصر با توجه به دگرگونی در وضعیت مذهبی و سیاسی این دوره دچار تغییراتی شده است.

در این رساله به بررسی تشریفات ارتباط از دیدگاه گافمن پرداخته شد و عنوان شد که گافمن دو نوع محدودیت را بر ارتباط بین افراد حاکم می داند: محدودیت های نظام (اجزایی که نظام ارتباطی را به وجود می آورند) و محدودیت های تشریفاتی (نشانه های اجتماعی که فرد با به کار بردن آنها خود را به عنوان فردی واجد صلاحیت در جامعه مطرح می کند). سپس تقسیم بندی گافمن را برای محدودیت های تشریفاتی ذکر نمودیم و به بررسی هر یک از آنها در گفتار روزمره فارسی زبانان پرداختیم، با این اعتقاد که برای تهیه متون آموزشی کارآمد و موثر که بتواند زبان آموزان را با هنجارهای ارتباطی فارسی زبانان آشنا نموده و سخن گفتن به شیوه صحیح را در آنها تقویت نمایند، ابتدا به بررسی مکالمه های عادی و روزمره فارسی زبانان پرداخته و نمونه هایی از آنها را جمع آوری کرد. سپس درک زبان آموزان را با این داده های واقعی مقایسه کرده و به تدریج اشکالات متن ها و شیوه ه ای آموزشی را برطرف نمود. در این راستا، پس از گردآوری نمونه هایی از تعاملات اجتماعی فارسی زبانان در موقعیت های روزمره واقعی، پرسشنامه ای تهیه و به زبان آموزان ارائه گردید. سپس به نتیجه گیری پرداخته شد. نتایج حاکی از این بود که زبان آموزان علی رغم گذراندن یک دوره کامل زبان فارسی در به کار بردن هنجارهای ارتباطی فارسی زبانان دچار مشکل می باشند. اطلاعات به دست آمده از این پژوهش بیانگر نوع مشکلات زبان آموزان در به کارگیری هنجارهای ارتباطی فارسی زبانان است . از این اطلاعات می توان به عنوان مبنایی برای تهیه متون آموزشی بهتر و ارائه شیوه های آموزشی کارآمدتر استفاده نمود.