شرکت های خدمات توسعه کشاورزی استان زنجان، در سال 1383 با تعداد 43 شرکت تشکیل و در مراکز دهستان ها مستقر شده اند. علیرغم آنکه اجرای این طرح گام مهمی در راستای خصوصی سازی خدمات کشاورزی است، اما با گذشت بیش از 8 سال از عمر طرح، موفقیت مورد انتظار تحقق نیافته است. این تحقیق به موانع اثربخشی و کارآفرینی شرکت های مذکور با هدف رسیدن به مدل ساختاری کارآفرینانه و اثر بخش پرداخته است. با توجه به ماهیت موضوع، این تحقیق با رویکرد کیفی و با روش گراندد تئوری انجام شد. با توجه به نیاز تحقیق به پرداختن جامع به موضوع، 4 جامعه آماری اعضای شرکت های خدمات توسعه کشاورزی، کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان، مسئولین سازمان نظام مهندسی و کشاورزان، به عنوان حلقه های درگیر در بخش کشاورزی مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش انتخاب نمونه ها، به روش نمونه گیری هدفمند انجام شده است. برای جمع آوری اطلاعات از تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته با استفاده از روش مصاحبه گروهی در سه جامعه اعضای شرکت های خدمات توسعه کشاورزی، کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان و مسئولین سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و از روش مصاحبه انفرادی برای جامعه کشاورزان انجام گرفته است. یافته های تحقیق بر اساس رویه مشخص در روش گراندد تئوری، در سه مرحله کد گذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی تحلیل و نتایج مرحله سوم کد گذاری در قالب مدل مفهومی ارایه شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ضعف و نقص سیاست گذاری و اجرای آن، در بخش کشاورزی و تفسیر قانون و فقدان شاخص های نظارتی استاندارد، ضعف سرمایه ای و درآمد و فقدان اهتمام لازم در سازمان نظام مهندسی کشاورزی برای تولیت شرکت ها از جمله موانع اثربخشی و کارآفرینی شرکت های خدمات توسعه کشاورزی است.

چکیده هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل موثر در بهبود کیفیت آموزش الکترونیکی در تعاونی های کشاورزی استان زنجان بود. در این مطالعه از روش توصیفی و همبستگی استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق مدیران عامل شرکت تعاونی های کشاورزی استان زنجان بود. در مجموع 87 تعاونی به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. به منظور تعیین روایی پرسشنامه از نظرات اساتید دانشگاه و کارشناسان اداره تعاون استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ تائید شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد.نتایج تحلیل عاملی مشکلات آموزش های حضوری را به 5 عامل انعطاف پذیری پایین و معلم محوری، محدودیت مکانی و ناکافی بودن امکانات و تجهیزات، کمبود آموزشگر و فقدان بودجه ، زمان بر بودن یادگیری و هزینه بر بودن، ضعف کنترل و عدم تطبیق محتوا ی آموزشها با نیازهای روز تقسیم بندی نمود. همچنین تحلیل عاملی عوامل آموزشی موثر در بهبود کیفیت آموزش الکترونیکی را به 4 عامل صرفه جویی و خودکارآمدی ، دانش و نگرش مساعد، بومی سازی محتوا و آموزش و تعامل تقسیم بندی نمود. تحلیل عاملی عوامل غیر آموزشی موثر در بهبود کیفیت آموزش الکترونیکی را به 9 عامل مهارت و فناوری، تسهیلات و بودجه، بخش خصوصی و ارتباطات، علاقه و رضایت، مسئولیت پذیری، پژوهش، نگرش و مشارکت، مفید بودن، نارضایتی تقسیم بندی نمود. همچنین نتایج نشان داد که ارتباط مستقیم و معنی داری بین میزان دانش نسبت به یادگیری الکترونیکی و سواد و ارتباط معکوس و معنی داری بین میزان دانش نسبت به یادگیری الکترونیکی و سال تاسیس تعاونی و نیز ارتباط مستقیم و معنی داری بین نگرش اعضا تعاونی ها نسبت به قابلیت یادگیری الکترونیکی در حل مشکلات آموزشهای سنتی (متعارف) و درآمد کل تعاونی ها وجود دارد. کلید واژه ها: تعاونی فعال کشاورزی، آموزش در تعاونی و یادگیری الکترونیکی

هدف کلی مطالعه حاضر، بررسی عملکرد شرکت های تعاونی روستایی در توسعه اجتماعی و اقتصادی روستا های استان همدان می باشد، این پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از یک پیمایش مقطعی کلیه شرکت های تعاونی روستایی و اعضای آنها در سطح استان همدان را در بر می گیرد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای 20 شرکت تعاونی انتخاب شده و 400 نفر از اعضای آن با استفاده از پرسشنامه ساخت یافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. آزمون آماری آلفای کرونباخ نشان داد که پرسشنامه از پایایی بالایی برخوردار بوده است. این مطالعه همچنین برای گرد آوری داده های ثانویه از اسناد و مدارک تعاونی ها استفاده کرده است. در روش تحقیق با استفاده از تکنیک تجزیه مولفه های اصلی، شاخص های مختلف در قالب کمیت واحد تلفیق شدند. نتایج تحقیق، نشان داد که ارائه خدمات به اعضا که بیش از 41 درصد از کل واریانس را به خود اختصاص داده است ( 6/41%=pct of var) مهمترین مولفه ارزیابی عملکرد می باشد. دومین مولفه مربوط به درصد فروش محصولات کشاورزی به شرکت های تعاونی است (1/29%=pct of var) که بیش از 29 درصد از کل تغییرات را تبیین نموده است. سرانجام، تغییرات عضویت و سرمایه سرانه در طول زمان، که بیش از 12 درصد تغییرات(4/12%=pct of var) را به خود اختصاص داده اند به عنوان سومین مولفه در ارزیابی عملکرد موثر می باشند. همچنین رتبه بندی شاخص ترکیبی عملکرد، نشان داد که از نظر ارائه خدمات به اعضای شرکت تعاونی، روستایی آبشینه با عملکرد 3/5 پایین ترین عملکرد و شرکت تعاونی روستایی پیروز با عملکرد 5/11 بالاترین عملکرد را به خود اختصاص داده اند. از نظر درصد فروش محصولات به شرکت تعاونی، شرکت پیروز با عملکرد 2/10 بالاترین عملکرد و شرکت آبشینه با عملکرد 3/3 پایین ترین عملکرد را داشته است و از نظر تغییرات در طول زمان شرکت تعاونی روستایی آبشینه با عملکرد 4/1 کمترین، و شرکت تعاونی آرش با عملکرد 9/7 بالاترین عملکرد را نسبت به سایر شرکت ها به خود اختصاص داده است.

هدف مطالعه حاضر، بررسی و ارزیابی کشش جانشینی کار و سرمایه در بخش کشاورزی طی دوره 90-1340می‏باشد. یکی از متغیر های مورد نیاز برای محاسبه کشش جانشینی، موجودی سرمایه است، که بنا به دلیل در دسترس نبودن آمار معتبـر و رسمی، این متغیـر با استفاده از روش pim برای دوره 90-1338برآورد شد. متغیر مورد نیاز بعدی برای تحلیل، سری زمانی نیروی کار کشاورزی است که به دلیل کامل نبودن این آمار ، شاغلین کشاورزی طی دوره 90-1340 هم به ‏نحو مناسب برآورد شد. نهایتاً کشش جانشینی کوتاه مدت و بلند مدت نیروی کار و سرمایه در بخش کشاورزی ایران طی سال‏های 90-1340 با استفاده از تابع تولید با کشش جانشینی ثابت محاسبه شده است. نتایج برآورد کشش حاکی از آن است که بین کار و سرمایه جانشینی ضعیفی وجود دارد و در طول دوره 90-1340 این کشش به مرور کم‏تر شده است. همچنین، کشش جانشینی این عوامل در بلند مدت بزرگ‏تر از کوتاه مدت است. با توجه به نحوه تغییر در مقدار این ضریب و با فرض تداوم شرایط تعیین کننده آن، مناسب ترین فرم تابع تولید برای بخش کشاورزی، لئونتیف تشخیص داده شد.

قابلیت ایفای نقش مناسب در زنجیره ی ارزش و عرضه محصولات کشاورزی از جمله نیازهای مهم کشاورزان محسوب می شود و در این زمینه رهیافت های ترویج بازارمداری سعی نموده در برآورده نمودن این ظرفیت ها توسعه یابند. این پژوهش با هدف ارزیابی نیازهای ترویجی تولیدکنندگان طیور تخمگذار در جهت افزایش ظرفیت های بازارمحوری آنها در استان قم صورت گرفته است. پژوهش حاضر جزء پژوهش های کاربردی ارزشیابانه بوده که از روش شناسی های مطالعات موردی و پژوهش های توصیفی- همبستگی با استفاده از اسناد، مصاحبه های نیمه ساختار یافته و مصاحبه های ساختار یافته بهره برده است. جهت تعیین روایی محتوای ابزار پژوهش، پرسشنامه در چند پانل تخصصی متشکل از تیم پژوهش در تخصص های مختلف و کارشناسان مرتبط مورد بحث قرار گرفت. برای تعیین پایایی از آزمون آلفای کرونباخ برای شاخص های مختلف استفاده شد که نتایج آن بین 73/0 تا 9/0 بدست آمد که به طور معنی داری قابل قبول بود. مشارکت کنندگان مطالعه ی موردی را کارشناسان امور دام استان قم، مرغداران، اعضای اتحادیه مرغداران، شرکت پشتیبانی امور دام و مدیرعامل شرکت دان بار تشکیل می دادند. در پیمایش نیز تعداد 91 نفر مرغدار از 125 واحد مرغداری تخمگذار فعال در استان قم با کمک نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند. در زنجیره ی ارزش پرورش طیور تخمگذار در استان قم، اکثریت مرغداران از نهاده های وارداتی استفاده می کردند و معمولاً محصول تخم مرغ خود را به تعاونی عرضه نموده و یا به دلال می فروختند. نیازسنجی با استفاده از الگوی بوریچ انجام شد. نتایج نشان داد که مهمترین نیازهای ظرفیت سازی فنی- علمی مرغداران توانایی پیش بینی بازار قبل از شروع تولید، اطلاع در مورد تعداد جوجه و پولت تولیدی در کشور و شناخت تامین کنندگان اصلی یا تولید کنندگان نهاده ها بود. مهمترین نیازهای ظرفیت سازی ارتباطی-راهبردی مرغداران قدرت چانه زنی در خرید نهاده ها و فروش محصولات و توانایی عرضه محصولات به بازار صادرکننده بود. از مهمترین مواردی که در آنها نیاز به ظرفیت سازی تشکل های مرغداران احساس می شد به ترتیب عبارت بودند از: توانایی اتحادیه برای راه اندازی بازارهای محلی، توانایی تشکل ها برای تعیین سطح تولید برای دور آینده، توانایی اتحادیه در فرآوری محصولات، توانایی زیرساختی اتحادیه برای عرضه محصولات به بازارهای هدف، توانایی تشکل ها در خرید محصولات مرغداری به صورت تضمینی و بالاتر از قیمت خرید دلالان، توانایی فشار بر سیاست های مربوط به واردات و صادرات محصول و توانایی مالی و زیرساختی تشکل ها در نگهداری و ذخیره سازی تخم مرغ تولید شده. افراد تحصیل کرده تر و دارای دسترسی بیشتر به منابع اطلاعاتی- ترویجی نیاز کمتری را از لحاظ فنی و ارتباطی- راهبردی احساس می کردند.

پژوهش حاضر باهدف تحلیل عوامل مرتبط با بهره وری انرژی در مرغداری های گوشتی تحت پوشش اتحادیه مرغدارن استان کرمانشاه انجام گرفته است. این پژوهش با رویکرد کمی انجام شده است. نمونه آماری را 181 واحد از مرغداری های تحت پوشش اتحادیه مرغداران استان کرمانشاه تشکیل دادند. از پرسشنامه به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات استفاده شد. روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات و پیشنهاد های اعضای هیئت علمی صاحب نظر در رشته های ترویج و آموزش کشاورزی، اقتصاد کشاورزی و علوم دامی با گرایش طیور مورد تأیید قرار گرفت و برای سنجش پایایی از پایلوت تست و محاسبه ضریب کرونباخ آلفا استفاده گردید. مقدار ضریب کرونباخ آلفا برای بخش های مختلف بین 0.72 تا 0.82 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای excel و spss انجام شد. نتایج نشان داد میانگین بهره وری انرژی مرغداری های در هر دوره 7.40 گرم بر تومان است. همچنین میانگین ضریب تبدیل، ضریب بازده غذایی و شاخص بازده تولید در مرغداری های مورد مطالعه به ترتیب 2.24، 0.45 و 227 به دست آمد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد بین بهره وری انرژی و متغیر سن، میزان تحصیلات، اولویت شغلی مرغدار، تعدادکارگرماهر، ضخامت دیوار، تعداد پنجره، مساحت پنجره، درصد تلفات و بازده غذایی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج همبستگی رابطه معنی داری را بین ضریب تبدیل غذایی با سن، سابقه فعالیت، تعداد کارگر ساده، تعداد فن مورد استفاده، ظرفیت کلی فن ها، درصد تلفات و وزن پایان دوره وجود دارد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد بهره وری انرژی واحدهای با مدیر دارای تحصیلات دانشگاهی و رشته کشاورزی به طور معنی داری بیشتر از واحدهای با مدیر فاقد تحصیلات دانشگاهی بود. همچنین بهره وری انرژی و ضریب بازده غذایی واحدهای دارای کارشناس تأسیسات به طور معنی داری بیشتر از واحدهای فاقد آن بود. نتایج تحلیل واریانس نشان داد تفاوت معنی داری بین بهره وری انرژی واحدهای شهرستان های مختلف استان، واحدهای با نوع قرارداد مختلف با دامپزشک و کارشناس تغذیه (دائمی، پاره وقت و بازدید موردی) وجود دارد. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی راهکارهای بهبود بهره وری انرژی در چهار عامل سرمایه ای - تأسیساتی، نظارتی - اجرایی، اصلاحی و سرمایه ای –آموزشی خلاصه شد.

گندم به عنوان یکی از اصلی ترین مواد غذائی و مهمترین محصول زراعی در کشور ما از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و رشد روزافزون جمعیت نیز بر ضرورت افزایش تولید آن می¬افزاید. افزایش عملکرد در واحد سطح به عوامل زیادی از جمله مهارتهای مدیریتی گندمکاران بستگی دارد. لذا تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی و شناسایی مهارت¬های مدیریتی گندم کاران شهرستان خدابنده و ارتباط این مهارت¬ها با عملکرد محصولی آنان صورت گرفت. از لحاظ هدف تحقیق از نوع کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها نیز از نوع میدانی محسوب می شود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه گندم کاران شهرستان خدابنده بود که در سال زراعی 91-1390 اقدام به کشت گندم کرده بودند(28750 n=). طبق فرمول نمونه گیری کوکران حجم نمونه ای به تعداد 200 گندمکار و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه¬ای تصادفی انتخاب و مورد مطالعه واقع شدند. با استفاده از نرم افزار arcgis 9.3 لایه های اقلیمی، ارتفاع، بارندگی، دما و نوع خاک مربوط به روستاهای منطقه مورد مطالعه رویهم گذاری شده و در انتخاب نمونه های سعی گردید که اثرات این عوامل محیطی تاحدودی کاهش پیدا کند. ابزار تحقیق پرسشنامه¬ای بود که روایی آن از طریق متخصصان ترویج، توسعه روستایی و زراعت مورد تأیید قرار گرفت و پایایی ابزار تحقیق نیز با انجام مطالعه مقدماتی روی 20 کشاورز خارج از منطقه مورد مطالعه و و محاسبه آلفای کرونباخ بزرگتر از 7/0 برای بخشهای مختلف پرسشنامه بدست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که مهارت¬های مدیریتی گندمکاران در حد متوسط بوده و رابطه مثبت و معنی¬داری بین مهارت¬های مدیریتی با متغیرهایی مانند میزان زمین شخصی، منابع اطلاعاتی کشاورزان، سطح زیر کشت ومتوسط عملکرد 5 سال گذشته گندم وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای مهارت¬های مدیریتی و سابقه کشت گندم 8/51 درصد از واریانس عملکرد گندمکاران آبی و متغیر مهارت¬های مدیریتی 4/59 درصد عملکرد گندمکاران دیم را تبیین می¬نماید.

قرار گرفتن ایران در اقلیم خشک و نیمه خشک باعث شده است که آب به عنوان مهمترین و محدود کننده ترین نهاده تولیدی در اغلب مناطق کشاورزی ایران خودنمایی کند. خرد بودن بیش از حد قطعات کشاورزی، آبیاری و زهکشی نامناسب، بهینه نبودن الگوی کشت و تخصیص آّب و غیره مشکلات عمده ای بر سر راه تولید محصولات کشاورزی در ایران می باشد. بنابراین بهینه کردن و افزایش بهره وری مصرف آب در سیستم های زراعی از جمله راهکارهای موثر دوسویه ای است که علاوه بر پایداری و صیانت از این منابع، کاهش قابل توجه خسارت های اقتصادی و اجتماعی ناشی از کمبود آب را در پی خواهد داشت. در این تحقیق با استفاده ازتصاویر ماهواره ای و نقشه های کاداستر، سطح زیر کشت آبی و دیم قبل و بعد از یکپارچه سازی اراضی و میزان مصرف آب کشاورزی در شبکه آبیاریپایاب سدهای ابهر تعیین شد، و با استفاده از داده ها و آمار و اطلاعات موجود، میزان آب قابل مصرف در سطح شهرستان422 میلیون مترمکعب، عملکرد و قیمت محصولات کشاورزی موجود در جهاد کشاورزی ابهر ودر سازمان ها و ارگان های مختلف استان اقدام به بررسی تاثیر یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و بهینه سازی الگوی کشت در سطح زیر کشت و کارایی مصرف آب و میزان بهره وری آب و سطح درآمد کشاورزان از طریق برنامه ریزی غیر خطی در محیط نرم افزار gams، برای 4 فاز 5 ساله گردید. بنابراین افزایش به میزان 80/20 ، 69/ 44، 18/87 ، 33/250 درصد در فازهای اول و دوم و سوم و چهارم نسبت به حالت بهینه محاسبه شده و پایه به سطح درآمد کشاورزان یا بهره وری مصرف آب افزایش و در اثر از بین رفتن حد و مرز بین اراضی کشاورزی 27/7 درصد به سطح زیر کشت اضافه خواهد شد و افزایش 86/16 درصد در کارایی مصرف آب مشاهده گردید وراندمان مصرف آب با استفاده از توسعه روشهای نوین آبیاری از50 درصد قبل از فاز یک به 76 درصد در پایان برنامه رسید.

پژوهش حاضر باهدف سنجش بهره وری انرژی در صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی استان کرمانشاه و راهکار¬های بهینه سازی آن انجام گرفته است. پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش از نوع علی- ارتباطی بود. کلیه مدیران واحد های فعال صنایع تبدیلی و تکمیلی استان کرمانشاه به تعداد 79 نفر جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند که بر اساس فرمول کوکران 45 نفر از آنها به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتصاب متناسب با حجم به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که روایی آن براساس نظر جمعی از اعضای هیات علمی و کارشناسان مرتبط تایید گردید. به منظور سنجش پایایی ابزار تحقیق از آزمون راهنما در استان زنجان و محاسبه ضریب کرونباخ آلفا استفاده شد که مقدار آن برای بخش¬های مختلف پرسشنامه بین 70/0 تا 81/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده¬ها با استفاده از نرم افزار های spss، amose و excel انجام شد. نتایج نشان داد¬ به ازای هر واحد هزینه سوخت به طور متوسط 18/83 واحد سود در واحدهای مورد مطالعه کسب شده است. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد بین بهره وری انرژی با سن مدیران رابطه معنی دار منفی وجود دارد. همچنین رابطه معنی داری بین سودآوری واحدهای مورد مطالعه با متغیرهای مساحت زمین اعیانی، مساحت زمین عرصه، هزینه کل سوخت، هزینه کل و درآمد ناخالص وجود داشت. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد اهمیت هر سه دسته از عوامل موثر بر بهره وری انرژی شامل عوامل تکنولوژیکی، مالی و ساختاری مورد تایید قرار گرفت و مدل از برازش مناسبی برخوردار بود. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی راهکارهای فنی بهبود بهره وری در صنایع تبدیلی در شش عامل گازسوز کردن تجهیزات و کنترل تنظیمات آنها، استفاده از تجهیزات مناسب و شیشه های دو جداره، خودکارسازی تهویه، مدیریت سیستم ها، استفاده از گاز طبیعی و انجام سرویس دستگاه ها خلاصه شدند که این عوامل درمجموع 14/76 درصد از واریانس راهکارهای فنی بهبود بهره وری در صنایع تبدیلی را تبیین نمودند.

پسته یکی از محصولات صادراتی باسابقه تاریخی کشور است. پسته سهم مهمی از صادرات غیرنفتی کشور را بر عهده داشته است. ازآنجایی که واردات و صادرات هر محصولی تحت تأثیر نوسانات بازار ارزی کشور مبدأ و مقصد است، بی شک تغییرات ارزی کشور ایران طی چند سال گذشته نیز بر صادرات این محصول تأثیرگذار بوده است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی مزیت نسبی تولید محصول پسته در کشور با توجه به تغییرات نرخ ارز می باشد. برای محاسبه مزیت نسبی محصول پسته، شهرستان رفسنجان از استان کرمان انتخاب شد. برای جمع آوری داده های موردنیاز از دو نوع داده اولیه و ثانویه استفاده گردید. داده های اولیه تحقیق از طریق مصاحبه های فردی (دبیر انجمن پسته ایران در تهران و کرمان) و مصاحبه گروهی (اعضای انجمن پسته ایران، دفتر کرمان) جمع آوری گردید. داده های ثانویه از طریق منابع کتابخانه ای، منابع الکترونیکی و داده های موردنیاز در سازمان های زیربط (بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزارت جهاد کشاورزی، مرکز آمار، بانک جهانی، سازمان خواربار جهانی، اتحادیه طلافروشان، انجمن پسته ایران، مرکز تحقیقات پسته کشور، سازمان گمرک) گردآوری شده است. با توجه به شکل غالب تولید و باغداری در شهرستان رفسنجان، اقدام به تعریف مزرعه نماینده برای دوره زمانی 92-1386 شد. برای محاسبه شاخص های موردنظر، از روش ماتریس تحلیل سیاستی (policy analysis matrix) مورداستفاده قرار گرفت. با توجه به داده های ماتریس تحلیل سیاستی، شاخص های drc, npc, npci, npco, epc, nsp,scb برای سال های موردمطالعه محاسبه گردید. بررسی شاخص های مزیت نسبی تولید محصول پسته نشان داد که تولید محصول پسته تا سال 1390 دارای مزیت نسبی بوده، اما پس ازاین سال مزیت نسبی خود را ازدست داده است. لذا با افزایش نرخ ارز به مرورزمان مزیت نسبی تولید محصول کاهش یافته است. هرچند این روند باعث سودآوری خصوصی و افزایش رقابت پذیری شده است اما ازنظر اجتماعی در بهبود شرایط حاکم نقشی منفی داشته است. لذا برای جلوگیری از کاهش مزیت نسبی این محصول ارزآور، پیشنهاد می شود که جهت آگاهی کشاورزان منطقه از روش های نوین باغداری و مدیریت نهاده ها جهت کاهش هزینه های تولیدی، آموزش های ترویجی مناسب صورت گیرد. ارتقاء کیفیت و کمیت تحقیق و توسعه و فناوری های بومی در صنعت پسته به صورت کاربردی و انتقال یافته ها به مزرعه، نیاز به داشتن سند چشم انداز باند مدت توسعه پسته را نشان می دهد.

پژوهش توصیفی- همبستگی حاضر باهدف سنجش مهارت های کارآفرینی پرورش دهندگان مرغ گوشتی و عوامل موثر بر آن در شهرستان زنجان انجام گردید. جامعه آماری تحقیق را مدیران مرغداری های شهرستان زنجان تشکیل دادند.(n=81) برای انتخاب آزمودنی ها از روش نمونه-گیری کاملاً تصادفی استفاده شد. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان 67 نفر محاسبه گردید. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که از ترکیب دو پرسشنامه محقق ساخت و استاندارد استفاده شد. روایی پرسشنامه با استفاده ازنظرت کمیته تحقیق و اعضای هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان و پس از اعمال اصلاحات مورد نظر آن ها تأیید شد. به منظور سنجش پایایی تحقیق از ضریب کرونباخ آلفا استفاده شد. مقدار آن برای بخش های مختلف بین 72/0 تا 87/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss انجام شد. نتایج نشان داد میانگین نمره کارآفرینی مرغداران 93/297 بود که درحد قوی ارزیابی شد. نتایج حاصل از همبستگی نشان داد بین سطح مهارت های کارآفرینی با تعداد کارگران و حقوق کارگر و ظرفیت واحدها ارتباط مثبت و معنی دار و بین سطح مهارت های کارآفرینی ومیزان مصرف خوراک ارتباط منفی و معنی داری مشاهده شد. بین سطح مهارت های کارآفرینی و میزان بازده غذایی ارتباط معنی داری مشاهده نشد. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد سطح مهارت های کارآفرینی در افرادی که منبع تأمین سرمایه آن ها به صورت وام و شخصی بود به طورمعنی داری بیشتر از مرغدارانی بود که منبع تأمین سرمایه آن ها به صورت شخصی بود. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، عوامل موثر بر سطح مهارت های کارآفرینی در هشت عامل خلاصه شدند که 05/74 درصد از کل واریانس را تبیین کردند و عامل اقتصادی بیشترین سهم (56/20) را در تبیین واریانس کل متغیرها داشت. در تحلیل عاملی اکتشافی موانع فرآروی بهبود در صنعت پرورش مرغ گوشتی موانع رفتاری بیشترین سهم (59/10) و موانع فرهنگی کمترین سهم (32/4) را در تبیین واریانس کل متغیرها داشتند. در مجموع 9 مانع توانسته اند 04/74 درصد از کل واریانس موانع کارآفرینی مرغداران گوشتی را تبیین نمایند.

امروزه تجارت جهانی و جهانی شدن در حال تحمیل شرایط خود بر تمامی کشورهای دنیا می باشد و در چنین شرایطی، بقا و تداوم تولید در گرو کارآمدی و برتری در عرصه رقابت و به عبارتی مزیت نسبی است. تحقق مزیت نسبی در گرو تأمین الزامات گوناگون فنی، تکنولوژیکی و حتی سیاستگذاری است. در این راستا، ارزیابی شرایط موجود، شناسایی قابلیتها و اتخاذ اقدامات و برنامه های متناسب در سطوح خرد و کلان ضروری است. با توجه به اهمیت و جایگاه بخش دامی بخصوص گاوداریها در اقتصاد کشور، تحقیق حاضر با هدف ارزیابی مزیت نسبی گاوداری روستایی، گاوداریهای نیمه صنعتی وصنعتی در استان زنجان صورت گرفت. پس از جمع آوری داده های میدانی و ثانویه و انجام محاسبات مرتبط نسبت به تعریف گاوداری نماینده اقدام گردید. بر این اساس، گاوداری نماینده سیستم روستایی به طور متوسط یک گله 05/6 رأسی و گاوداری نماینده واحدهای نیمه صنعتی گله ای152رأسی است که مقادیر مصرف نهاده ها و تولید محصولات آن با میانگین گیری از گاوداری های نمونه به دست آمد. سپس با استفاده از شاخص های ماتریس تحلیل سیاستی (pam) پس از برآورد قیمت اجتماعی نهاده ها و محصولات، شاخص های نسبت هزینه منابع داخلی (drc) ، نسبت هزینه به منفعت اجتماعی (scb)، سودآوری خالص اجتماعی(nsp)، ضریب حمایت اسمی بر نهاده قابل تجارت (npci)، ضریب اسمی حمایت بر بازده قابل تجارت (npco)، ضریب حمایت موثر (epc)، ضریب سوددهیpc)) و نسبت هزینه بازاری (pcr)، برای سیستم گاوداریهای روستایی به ترتیب برابر با 73/1، 086/1 و 790/425/19 ریال در سال، 487/0، 687/0، 471/2، 17/3 و 065/0 و برای گاوداریهای نیمه صنعتی مورد مطالعه به ترتیب 533/0، 833/0، 930/948/594/2 ریال در سال، 507/0، 53/0، 571/0، 42/0و 659/0 بدست آمد که حاکی از فقدان مزیت نسبی در بهره برداری های روستایی و وجود مزیت نسبی در گاوداریهای نیمه صنعتی است. کوچک مقیاس بودن گاوداریهای روستایی موجب استفاده بیش از حد از نهاده های غیرقابل مبادله به ازای هر واحد دام می شود و نیز تولید اندک هر واحد دام به ازای نهاده های مورد استفاده از دلایل اصلی فقدان مزیت نسبی این واحدها است. در خصوص واحدهای نیمه صنعتی، عملکرد بالای تولید شیر گاوها باعث شده است که حتی اگر شیر هر رأس گاو شیرده در هر روز تا 18 کیلوگرم کاهش یابد این سیستم کماکان دارای مزیت نسبی باشد. با توجه به نتایج تحقیق توانمندسازی دامداران روستایی جهت اصلاح روشهای فعلی تولید و نیز کمک به ایجاد واحدهای نیمه صنعتی توسط دامداران روستایی با توجه به دارا بودن مزیت نسبی توسط این واحدها پیشنهاد می گردد.

نتایج تحقیق نشان داد که باغداران رفتارهای بازاریابی متفاوتی دارند، بطوری که 28 درصد از محصول تولیدی باغداران به صورت سبز (فراوری نشده) و بقیه پس از فراوری بفروش می رسد (45 درصد بصورت کنسرو، 23 درصد بصورت شکسته و 4 درصد بصورت روغن زیتون و شوری). همچنین نتایج نشان داد که برای محصولات مختلف مسیرهای بازاررسانی تقریباً متفاوتی وجود دارد که حاشیه کل برای مسیر بازاررسانی غالب یعنی مسیر "تولیدکننده- عمده فروش- خرده فروش- مصرف کننده" برای زیتون کنسرو شده، شکسته و روغن به ترتیب 32000 ، 25000 و 80000 ریال به ازای هر کیلوگرم بدست آمد. نتایج نشان داد که متغیرهایی مانند سن، سطح تحصیلات، شرکت در دوره های ترویجی، میزان ریسک پذیری، میزان رضایت از کمیت و کیفیت تولید با رفتار بازاریابی باغداران رابطه معنی داری دارند. نتایج تحلیل عاملی نیز نشان داد که شش عامل آموزشی- اطلاعاتی، اعتباری، اجتماعی، زیرساختی، قیمتی و نهاده ای در حدود 50/69 درصد واریانس مربوط به مسائل و مشکلات بازاریابی زیتون کاران را تبیین می کنند.