هدف کلی این تحقیق بررسی وجوه اشتراک و افتراق موثر در بعد خانواده در دو بافت مختلف اجتماعی و اقتصادی در تهران می باشد. برای سنجش عوامل فوق، پس از بررسی ادبیات تجربی و نظری تحقیق، شاخص های درآمد خانواده، اشتغال زنان و هزینه های خاص فرزندان جهت سنجش عوامل اقتصادی و همچنین شاخص های تحصیلات زنان و مردان، آگاهی خانواده ها از وسایل پیشگیری، ترجیح جنسی، تعداد مطلوب فرزندان و سن در هنگام ازدواج جهت سنجش عوامل اجتماعی استخراج و مورد تعریف عملیاتی قرار گرفت تا بتوان از طریق سنجش آنها به میزان همبستگی متغیرهای مذکور(مستقل) و میزان باروری(متغیر وابسته) دست یافت. با توجه به مبانی نظری جمعیت شناختی مطروحه، نه فرضیه مورد استخراج قرار گرفت. جامعه آماری در این تحقیق خانواده های مراجعه کننده برای اخذ شناسنامه نوزاد به یکی از دو ثبت احوال منطقه جنوب تهران و ثبت احوال شمیرانات و مراکز بهداشتی واقع در مناطق تحت پوشش این دو ثبت احوال در تهران می باشد. برآورد حجم نمونه آماری از طریق فرمول عمومی کوکران برای هر کدام از مناطق جنوب تهران و شمیرانات 150 نفر بدست آمد که از آنجا که مردان بیشتر برای کسب شناسنامه مراجعه می کنند، در هر یک از دو منطقه (80 نفر مرد) از مراجعه کنندگان به ثبت احوال جنوب و شمیرانات تهران و (70 نفر زن) از مراجعه کنندگان به مراکز بهداشتی واقع در مناطق تحت پوشش ثبت احوال جنوب و شمیرانات مورد انتخاب قرار می گیرند. همچنین با توجه به پراکندگی جمعیت آماری، در این مطالعه از شیوه نمونه گیری اتفاقی(ضمنی) که ملاک انتخاب افراد در دسترس بودن آنهاست، استفاده گردید تا حجم نمونه و ویژگی های نمونه آماری، معرف و متناسب باشد. آزمون فرضیه های پژوهش مبنی بر وجود رابطه بین متغیر های مستقل (تحصیلات زنان و مردان، درآمد خانواده، اشتغال زنان، آگاهی خانواده ها از وسایل پیشگیری، ترجیح جنسی، تعداد مطلوب فرزندان، سن در هنگام ازدواج و هزینه های خاص فرزندان) و متغیر وابسته ( میزان باروری ) با استفاده از آزمون خی دو و ضریب وابسته آن برای هر یک از فرضیه ها، بطور کلی نشان می دهد که با توجه به اینکه سطح معناداری کوچکتر از سطح خطا است لذا فرض صفر رد می شود. به عبارتی دیگر در سطح اطمینان 95%درصد می توان گفت که داده های نمونه دلالت کافی برای تأیید فرض صفر را ندارد و بنابراین با 95%درصد اطمینان می توان گفت بین متغیرهای مستقل اقتصادی و اجتماعی فوق و میزان باروری رابطه معناداری وجود دارد. لازم به ذکر می باشد در تحقیق حاضر، پرسشنامه نهایی از طریق پیش آزمون و حذف گویه های زاید و اضافه کردن گویه های لازم، و همچنین میزان آلفای کرونباخ مقیاس ها و شاخص های پرسشنامه محاسبه و تهیه گردید. در نهایت پس از جمع آوری اطلاعات حاصل از روش های تحقیق کمی وکیفی، داده ها کد گذاری و وارد نرم افزار آماریspss شده و براساس سئوالات، اهداف و فرضیه های تحقیق مورد پردازش، تجزیه و تحلیل و آزمون قرار گرفته اند و در مرحله بعد نتایج تحقیق در دو بخش توصیفی و تحلیلی نمایش داده شده است.

چکیده : هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل اقتصادی ، اجتماعی و جمعیتی موثر بر باروری بوده که هر یک از این عوامل به صورت جداگانه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری در این مطالعه تصادفی ساده و سیستماتیک بوده و با این روش از جامعه آماری مورد مطالعه ، با استفاده از فرمول کوکران تعداد 206 نفر از زنان همسردار شاغل در آموزش و پرورش شهرستان شاهین دژ به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از دو روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. در بخش اسنادی سعی گردید با استفاده از منابع مختلف مبنای نظری تحقیق قوام گیرد و در بخش پیمایشی نیز با استفاده از پرسشنامه با افراد مورد مطالعه مصاحبه شد. ابزاری که در این تحقیق از آن استفاده شد پرسشنامه ای بود با 42 سئوال ، که از اعتباری بالا و پایایی قابل قبولی برخوردار بود. پس از جمع آوری اطلاعات از نمونه ها و انتقال داده ها به کامپیوتر ، با استفاده از قابلیت های نرم افزاری (spss) ، دست به آزمون فرضیه ها زده و تجزیه و تحلیل اطلاعات در 2 سطح توصیفی و استنباطی انجام شد. سپس راهکارها و پیشنهادهای لازم جهت بهبود وضع این خانواده ها ارائه شد.نتایج به دست آمده از این پژوهش که دارای 10 فرضیه می باشد را می توان به 3 دسته تقسیم کرد : 1- تعداد 2 فرضیه شامل شناخت زنان از وسایل جلوگیری از بارداری و طول دوره همسرداری با باروری رابطه داشته و مورد تأیید قرار گرفت. 2- تعداد 6 فرضیه شامل تحصیلات ، محل تولد ، وضعیت شغلی همسر ، نوع ازدواج ، سن ازدواج و ترجیح جنسی با باروری رابطه نداشته و مورد تأیید قرار نگرفت.(رد شد) 3- همچنین در 2 فرضیه دیگر برخی پارامترها شامل تصاحب خانه و درآمد خانواده در فرضیه پایگاه اقتصادی ، طول دوره همسرداری و مرگ ومیر اطفال در فرضیه نگرش های جمعیتی با باروری رابطه داشته و پارامترهای تعداد مسافرت در فرضیه پایگاه اقتصادی ، سن ازدواج در فرضیه نگرش های جمعیتی با باروری رابطه نداشته و مورد تأیید قرار نگرفت. (رد شد) واژگان کلیدی : باروری ، سن ازدواج ، طول دوره همسرداری (زناشویی) ، ترجیح جنسی ، تحصیلات ، درآمد.