ساماندهی و باز آفرینی(طراحی شهری) بافت های فرسوده یکی از مشکلات و معضلات اساسی در مدیریت شهری حساب می آید؛ خصوصاً بافت هایی که در اقلیم هایی به غیر از اقلیم گرم و خشک قرار گرفته اند. چرا که از مهمترین اهداف طراحی بافت های فرسوده افزایش کیفیات اکولوژیکی و زیست محیطی درشهرنشینی است. کیفیت هایی که معمولاً نه فقط در محلات قدیمی، بلکه در کل محدوده شهر اغلب به دست فراموشی سپرده می شوند؛ مواردی همچون کاهش استفاده از سوخت های کربن دار، استفاده از انرژی های پاک مانند انرژی خورشیدی، ایجاد فضاهای باز و سبز با پوشش گیاهی مناسب و خاص آن منطقه ، کاهش دخالت در محیط طبیعی اطراف برای بالا بردن کیفیت سرزندگی، بالا بردن نقش ارتباطات مردمی با یکدیگر در جهت حفظ شرایط طبیعی منطقه و غیره. بافت قدیم شهرکرد، به عنوان نمونه ای از بافت مستقر در اقلیم سرد و کوهستانی ، با آنکه دچار فراموشی شده است، اما همچنان دارای پتانسیل هایی اکولوژیکی بالقوه ای نسبت به دیگر نقاط شهر هستند که یا خودآگاه و یا به صورت ناخودآگاه بدون دست یازی به محیط اطرافش، مورد توجه و رعایت در اجرا، قرار گرفته بودند. اگر نقاط قوت و فرصت های آن دوباره بازشناسی شود و هم-راستا با مباحث اکولوژی شهری گام بردارد، به عنوان بهترین نقاط شهر به هویت گذشته خود باز خواهند گشت. در این تحقیق، سعی بر این است که با معرفی مباحث اکولوژیکی و دسته بندی آن ها برای اجرا، اصول و راهبردهای اکولوژیک محور خاص بافت قدیم شهرکرد استخراج شده تا از این طریق در جهت باز طراحی آن گامی بزرگ برداشته شود.

مدت هاست که یکی از دغدغه های اصلی معماران و طراحان شهری ما این شده که چگونه و با چه اصول و ضوابطی طراحی کنند تا نتیجه ی کارشان طرحی باشد که بجای الگو برداری و تقلید از سبک های دائماً در تغییر غرب، رنگ و بوی ایرانی داشته و به نوعی در تکمیل و ادامه ی سنت معماری گذشته ی این سرزمین پهناور باشد. تا بتوان با افتخار بر آن نام خودی و برگرفته از خود را نهاد. از طرفی توسعه با محوریت جامعه ی محلی در قالب فرآیندی مشارکتی، دموکراتیک و مردم محور از چندین دهه ی گذشته با تأکیدی خاص در کشورهای توسعه یافته، به عنوان محور برنامه های توسعه ی شهری و مناطق کلانشهری قرار گرفته است. که باعث مطرح شدن بحث واحدها یا سلول های شهری در قالب محله ها و در نتیجه سبب ظهور رویکردهای گوناگون در توسعه محله ای گشته است. در بسیاری از این رویکردها سرمایه های اجتماعی به عنوان عامل اصلی و شرط لازم جهت توسعه ی محله ای مورد تأکید قرار گرفته. خروجی این نوع از توسعه نیز ارتقاء سطح کیفیت زندگی اهالی است که شامل نگرش های مردم نسبت به زندگی و محیط زندگی آن ها می شود. در این پژوهش سعی شده ابتدا با بررسی عناصر مهم طراحی شهری خودی از یک سو و نیز توسعه با محور قراردادن جامعه ی محلی از سوی دیگر در محله ی سنگ-تراش ها و تبریزی های اصفهان، طرحی ارائه گردد که به کمک مردم و یا به تعبیر بهتر، از مردم و برای مردم باشد. هدف از طرح نیز خلق ظرف مناسبی است برای مشارکت آگاهانه ی شهروندان این محلات، در جهت ارتقاء احساس تعلق، کاهش مهاجرت اهالی بومی و اصلاح نظام حافظه ی تاریخی ساکنان. در این راستا ابتدا به دو پرسش اصلی جواب داده شد که یکی بر کارآمدی رویکرد جامعه ی محلی و دیگری چگونگی تاثیر رویکرد طراحی خودی بر حضور مردم در فضاهای عمومی را مورد سئوال قرار می دهد. روش تحقیق پژوهش تحلیلی است و در فصل پایانی، یک سری الگوهای طراحی برای نحوه ی سازماندهی مرکز محله ی سنگ تراش ها و فضای پیرامون آن ارائه گشته که هر یک آلترناتیوهایی برای طراحی دارند. در این پژوهش و بنا به رویکرد آن پیشنهاد شده طرح نهایی بر اساس انتخاب خود مردم ساکن در محله گزینش شود.

جهان امروز با مسائل و مشکلات زیست محیطی عدیده ای روبرو است از جمله گرم شدن کره زمین، ذوب شدن یخ ها، بیابان زایی که همه این موارد در قالب پدیده تغییرات اقلیمی بیان می گردند. مهمترین عامل در ایجاد این مسائل، مصرف روزافزون انرژی های فسیلی است. مصرف انرژی در شهرها در دو بخش ساختمان و حمل ونقل بیشترین سهم در نابودی کره زمین دارد. معماری و شهرسازی نیز مانند دانش های مختلف دیگر می تواند نقش بسیارمهمی در افزایش کارایی انرژی ایفا کنند. در مقیاس ساختمان تاکنون اقدامات ارزشمندی شده است اما در حوزه برنامه ریزی و طراحی شهری نیاز به توجه بیشتری به مقوله انرژی احساس می شود. امروزه طراحی شهری می تواند با اتخاذ تصمیماتی در سطوح مختلف شهر به پایداری انرژی در شهرها کمک کند.دست یابی به پایداری انرژی از اصول اساسی شعار توسعه پایدار شهری است. در این تحقیق با بررسی پیشینه نظری، مروری بر جنبش ها و تفکرات جدید شهرسازی از قبیل نوشهرسازی، رشد هوشمند شده، سپس اصول طراحی شهری انرژی کارا تبیین گردیده است. همچنین در حیطه عملی، پروژه های مختلف با مضامینی (از جمله انرژی صفر و کربن خنثی) که در ارتباط با مقوله انرژی بوده اند مورد بررسی قرار گرفته اند، همچنین راهکارهایی که در بافت های تاریخی کشورمان کمترین وابستگی به انرژی های فسیلی را داشته اند مورد اشاره قرار گرفته اند. در انتهای فصل «مروری بر ادبیات موضوع»، به بیان ویژگی های طراحی شهری انرژی کارا پرداخته شده است. فرم شهر از جمله مهمترین عاملی است که طراحی شهری با مداخله در ابعاد گوناگون آن می تواند بر میزان وابستگی به سوخت های فسیلی اثرگذار باشد. با تغییرات در ابعاد فضایی، کالبدی و محیطی فرم شهر، می توان برمیزان مصرف انرژی های فسیلی تاثیر بسزایی داشت. در این تحقیق تلاش شده است با ارائه دستورالعمل ها و رهنمودهای طراحی شهری به کاهش میزان تقاضای انرژی های فسیلی دست یافت. در این تحقیق با ارائه گزینه ها و با استفاده از نرم افزار ??????? در مدلسازی و شبیه سازی میزان مصرف انرژی در بخش ساختمان، هریک از گزینه ها مورد ارزیابی قرار گرفته اند. در این ارزیابی مشخص گردید که با تغییر در فرم کالبدی بافت شهری (بلوک های مسکونی)، میزان مصرف انرژی مورد نیاز برای گرمایش و سرمایش هر یک از گزینه ها تغییر یافته است، که بیانگر تاثیر بعد کالبدی فرم بافت شهر بر میزان وابستگی انرژی های فسیلی می باشد.

امروزه شاهد تهدیدهای متفاوتی برای فضاهای شهری و عمومی هستیم، فضاهایی که به دلایل مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... حصارکشی شده اند. این امر منجر به محرومیت هایی همچون کاهش تنوع فرهنگی و اجتماعی در میان کاربران فضا شده است. پردیس های دانشگاهی همانند پردیس دانشگاه تهران به مثابه چنین فضایی در میان جامعه محلی پیرامون خود می باشد. پردیسی که علی رغم توانایی های بالقوه خود برای فراهم کردن فرصت های یادگیری برابر برای اقشار مختلف جامعه و حضور اقشار دانشگاهی و غیر دانشگاهی در کنار یکدیگر به بافت محله پیرامون خود پشت کرده است. در این پژوهش به بررسی امکان تلفیق پردیس دانشگاه تهران با جامعه محلی پیرامون به منظور ایجاد سرزندگی بیشتر در فضا پرداخته شده است. در این میان به امکان سنجی کیفیت های محیطی پرداخته شده است تا از این ره کیفیت های محیطی مرتبط با مکان سازی ارائه شود. این مراحل زمینه را برای ارائه معیارهای مکان سازی در پردیس دانشگاه تهران فراهم کرد. همگام با روش کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات به دلیل به کارگیری مشاهدات میدانی و تهیه پرسشنامه برای اقشار دانشگاهی و اقشارغیر دانشگاهی از روش های توصیفی- تحلیلی نیز استفاده شده است. با توجه به نمونه گیری تصادفی صورت گرفته و نتایج حاصل از پرسشنامه ها، شرایط اجتماعی و فرهنگی زمینه و تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفته از یافته های مبانی نظری در ارتباط با کیفیت های مکان سازی پردیس های دانشگاهی، نهایتاً از میان سه گزینه پردیس دانشگاه تهران به مثابه یک فضای شهری عمومی (بدون حصار)، پردیس دانشگاه تهران همچون یک فضای نیمه عمومی صرفاً برای اساتید، دانشجویان و کارکنان (حفظ شرایط موجود) وجود فضای گذار از پردیس به شهر به منظور جلوگیری از قطع ارتباط سریع پردیس با شهر ، گزینه سوم به عنوان گزینه برتر انتخاب شد. فضای توسعه پردیس دانشگاه تهران به عنوان فضای گذار در نظر گرفته شد و معیارهای مکان سازی برای پردیس دانشگاه تهران ارائه گردید.