چکیده: کاهش دید افقی بعنوان یکی از عوامل جوی تاثیر گذار در تصادمات دریایی مطرح بوده، چنانکه در کنوانسیون های دریایی تمهیدات لازم ، نصب و استفاده از وسایل کمک ناوبری متناسب الزامی گردیده است و در بررسی سوانح دیده می شود که در برخی موارد یکی از عوامل محیطی بروز تصادم ، کاهش دید افقی بوده است. در این تحقیق با مطالعه و بررسی کاهش دید افقی بر تصادمات در منطقه خلیج فارس و دریای عمان طی بازه زمانی سالهای 2001 لغایت 2010 میلادی در تلاش برای پی بردن به اینکه آیا هیچگونه همبستگی مثبتی بین تعداد تصادمات و کاهش دید و نیز بین تعداد دفعات بروز کاهش دید در یک منطقه و افزایش کرایه حمل وجود دارد یا خیر. با جمع آوری اطلاعات مورد نیاز ، بر اساس آمارهای اخذ شده از یازده ایستگاه سینوپتیک هواشناسی در کناره جنوبی سواحل ایران و آمار تصادفات دریایی ثبت شده در منطقه ، توسط سازمان بنادر و دریانوردی و نیز خبره سنجی از جامعه دریانوردان خبره ایران و آنالیز و تحلیل اطلاعات ، این نتیجه حاصل گردید که عامل محیطی "پدیده مه غبار" از اولین عوامل کاهش دهنده دید افقی در منطقه بوده و با تعداد تصادمات دریایی رابطه منطقی دارد، اما وجود رابطه منطقی بین روزهای با کاهش دید و افزایش کرایه حمل هیچگونه تایید نگردید. در نهایت، نتیجه گیری کلی این است که با در نظر گرفتن رابطه منطقی موجود میان پدیده مه غبار و تصادمات، در مناطقی چون تنگه هرمز و خصوصا غرب آن و نیز منطقه ورودی اروند، که دارای تعداد روزهای با کاهش دید و نیز تعداد تصادمات بیشتری بوده اند، لازم است به هنگام تردد با دقت و هشیاری بیشتری ناوبری شود.

امروزه بنادر به عنوان دروازه های اصلی ورودی و خروجی کالا به هر کشور محسوب می شوند و عملکرد مناسب و کارآئی بالای آنها می تواند در شکوفایی اقتصاد کشورها نقش بسیار تعیین کننده ای داشته باشد. در این میان دسترسی بنادر به شبکه حمل و نقل ترکیبی و زیر ساخت های حمل و نقل مناسب در پسکرانه ها، نقش بسزائی را در تسهیل و تسریع عملیات بنادر ایفا می نماید. در حقیقت لازمه ی کارائی بالای بنادر در گرو وجود یک زنجیره لجستیکی متناسب با توان و ظرفیت تخلیه و بارگیری بنادر می باشد تا که موجب تخلیه و بارگیری بموقع کالاها از محوطه بندر جهت جلوگیری از مشکلاتی از قبیل رسوب کانتینر در بار اندازها و پرشدن انبارها به دلیل ضعف در زنجیره تامین گردد. لذا در این پژوهش سعی بر آن شده تا با مطالعه آمار ماهانه سری زمانی تناژ بار تخلیه و بارگیری شده در بندر امام خمینی (ره) در بازه 1385 تا 1390، ابتدائاً با استفاده از تکنیک های اقتصاد سنجی و با استفاده از نرم افزار eviews و مدل معادلات هم زمان(two stage) ترافیک باری بیست سال آینده هر یک از مدهای حمل و نقل دریایی، جاده ای و ریلی این بندر مورد پیش بینی قرار گیرد و در ادامه با استفاده از مباحث مهندسی ترافیک بررسی گردد که آیا زیر ساخت های موجود در بخش های حمل و نقل جاده ای و ریلی به نحوی کارا پاسخگوی ترافیک باری بیست سال آینده این بندر می باشند و یا آنکه می بایست به صورتی پویا و به موازات رشد تناژ تخلیه و بارگیری و در نتیجه ارتقاء نسل بندر امام خمینی (ره) به بندر نسل سوم، زیر ساخت ها و شبکه حمل و نقل پسکرانه ای این بندر نیز رشد و توسعه یابد تا که دیگر شاهد مشکلات قید شده بنادر در بالا نباشیم.

تحقیق پیش رو برآن است که با بررسی زمانی و مکانی حوادث دریایی در پنج سال اخیر اروندرود و دهانه اروند مکان جغرافیایی نقاط پر حادثه در انواع حوادث را یافته و با تحلیل زمانی آنها در دو بخش سال و ماه ، ماه های پر مخاطره را شناسایی کند. از سوی دیگر با تحلیل حوادث سال های اخیر این نتیجه حاصل می شود که تلاش های انجام شده تا چه حد توانسته است موجب کاهش یا محدود شدن تلفات دریایی گردد است و آیا مکان یابی ایستگاه های نجات دریایی و محل استقرار تجهیزات استراتژیک تجسس و نجات با مکان جغرافیایی نقاط پر حادثه متناسب است یا خیر؟ همه حوادث ناشی از فعالیت دریایی در ناحیه مورد مطالعه در سه گروه سوانح دریایی شناور، تعرض های مرزی، بیماری پرسنل و حوادث حین کار دسته بندی می گردد. سپس فاکتورهای خسارات مالی و جانی که بر اساس آن وزن دهی صورت می گیرد، تعریف و نسبت به محاسبه وزنی تمام حوادث قبل از تحلیل مکانی و زمانی اقدام شده است. برای تحلیل مکانی حوادث از برنامه arc view gis استفاده شده است. تحلیل مکانی در این برنامه از طریق روش وزن دهی معکوس فاصله idw (inverse distance weighting) انجام شده و نقشه تمرکز انواع حوادث استخراج می گردد. تحلیل های مکانی این تحقیق منتهی به شناسایی شش ناحیه خطرناک درحوادث شناورها، چهار منطقه پرخطر در حوادث انسانی و یک ناحیه با ریسک بالا در حوادث تعرض مرزی به شناورها گردید. از طرفی دیگر تحلیل های زمانی بر اساس سال وقوع نیز حاکی از این است که در پنج سال اخیر فقط آمار حوادث تعرض های امنیتی کاهش یافته است و در حوادث انسانی و حوادث شناورها روند کاهشی مشهودی وجود ندارد. همچنین تحلیل زمانی انجام شده طی ماههای سال از شناسایی سه مقطع زمانی پر حادثه در حوادث شناورها حکایت دارد از طرفی تمرکز حوادث تعرض های مرزی بیشتر در سه ماهه اول سال رخ داده است. مدیریت امکانات نجات در دو بعد زمان و مکان در مناطق خطرناک و همچنین پیشنهاد استقرار تجهیزات دریایی در محل های پر خطر از نتایج حاصل از تحلیل های مکانی و زمانی انجام شده است.

این تحقیق کاربردی با هدف شناسایی و رتبه بندی علل تأخیر در عملیات تخلیه و بارگیری کانتینری در ترمینال های کانتینری بندر خرمشهر، بندر امام خمینی، بندر بوشهر، بندر شهید رجائی، و بندر جبل علی در سه مرحله انجام شده است. در مرحله اول با بررسی آمار تأخیر در عملیات تخلیه و بارگیری و بیان علت های آن در ترمینال های مورد کاوی شده در بازه ی زمانی مورد مطالعه و همچنین برگزاری جلسات طوفان فکری با کارشناسان ترمینال های مذکور بیست و هفت علت تأخیر در عملیات تخلیه و بارگیری کانتینری شناسایی شداند. در مرحله دوم با توجه علل شناسایی شده در مرحله اول میزان احتمال رخداد (فرکانس رخداد)، میزان تأثیر آن بر فرایند پس از رخداد (شدت) و احتمال شناسایی آن قبل از تأثیر بر فرایند (ردیابی)، توسط کارشناسان بر اساس مقیاس 1 تا 10 تعین شد. در نهایت بر طبق امتیازات بدست آمده توسط هر یک از علل ماتریس تصمیم گیری تشکیل شده و با استفاده از مدل تاپسیس، علل مذکور در هر یک از ترمینال های کانتینری مورد کاوی شده رتبه بندی شداند. در مرحله سوم با استفاده از آزمون فریدمن، فرضیه های تحقیق آزمون شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که علل تأخیر در عملیات تخلیه و بارگیری در ترمینال های کانتینری مورد کاوی شده از نظر احتمال رخداد (فرکانس رخداد)، میزان تأثیر آن بر فرایند پس از رخداد (شدت) و احتمال شناسایی آن قبل از تأثیر بر فرایند (ردیابی)، دارای تفاوت معناداری هستند. در نهایت چندین راهکار جهت کاهش این علل ارائه شد. هر یک

چکیده بطور کلی، دزدی دریایی به عنوان یک جرم واجد اثرات عام و خاص می باشد. از حیث اثرات عام تأثیر مهمی بر امنیت دریایی و در نتیجه افزایش هزینه ها و ریسک های تجارت بین المللی دارد و از حیث اثر خاص تأثیر آن بر عقود منعقده اشخاص از جمله قراردادهای اجاره کشتی می باشد. تأثیر دزدی دریایی به عنوان یک جرم، بر قرارداد اجاره کشتی ها و شروط مندرج در این قراردادها نظیر از سرویس خارج شدن کشتی ، انحراف از مسیر اصلی کشتی و درنتیجه عدم امکان رعایت مفاد قرارداد و نهایتاً عقیم ماندن تعهدات قرارداد را می توان به عنوان اثر فعل ثالث بر مفاد آن مورد بررسی قرار داد. از لحظه انعقاد قرارداد اجاره کشتی، طرفین قرارداد در خصوص شروط مندرج در آن به توافق می رسند، اما علیرغم وجود این توافق نامه ها به سادگی نمی توان بر شرط عدم مسئولیت یا مسئولیت ناشی از دزدی دریایی و اثراتی که بر قراردادها می گذارد در دادگاه رأی صادر نمود. تا کنون موارد متعددی از اثر دزدی دریایی بر قرارداد اجاره کشتی در دادگاه ها مطرح شده بگونه ای که بتواند منجر به رویه قضایی واحدی در این خصوص شود، لذا در صورت شکل گیری رویه قضایی در مورد تأثیر دزدی دریایی بر قرارداد اجاره کشتی ها جهت حمل کالا بهتر می توان نتایج آن را بررسی کرد، بنابراین، در زمانی که کشتی توسط دزدان دریایی ربوده می شود، اجاره کننده، کشتی خود را در موقعیتی می بیند که استفاده از کشتی برای وی امکان پذیر نیست در حالیکه انتظار می رود اجاره کشتی را پرداخت نماید، که در این میان مستأجر از پرداخت کرایه حمل امتناع می ورزد هر چند که پرداخت اجاره جزو تعهدات او به حساب می آید و در این خصوص قوانین موضوعه و رویه قضایی تا کنون پاسخ جامعی به این موارد نداده است و در نهایت با بررسی فرم های استاندارد موجود در انواع قراردادهای اجاره کشتی ها، تناقضات مطرح در این فرمها در خصوص دزدی دریایی آشکار شده است، لذا در این تحقیق تلاش شده است اثر دزدی دریایی بر شروط قراردادی بر اساس رویکرد حقوقی، کنوانسیون های بین المللی، قراردادهای مدل، قوانین داخلی و رویه قضایی مورد بررسی قرار گیرد.

امروزه بنادر در یک محیط کاملا رقابتی فعالیت می کنند و اهمیت مشتری مداری از طریق ارائه خدمات با کیفیت در اغلب بنادر تجاری دنیا شناخته شده است. بنادر تجاری در جهت جهانی شدن و جوابگو بودن به تقاضای جهانی باید به نیازهای مختلف استفاده کنندگان خود توجه ویژه داشته باشند و در صدد برآورده نمودن آنها برآیند. خدمات دریایی و بندری نیز محوراصلی تمام فعالیت های یک بندر دریایی محسوب می شود و دلیل اینکه یک بندر برای مشتری انتخاب می شود، خدماتی است که بندر می تواند ارائه کند، و این مهم تنها در سایه تولید و خدمات با کیفیت بدست می آید. در این تحقیق با هدف بررسی و رتبه بندی کیفیت خدمات دریایی و بندری در بندر خرمشهر جهت جذب مشتری سعی می شود با بررسی و ارزیابی نقش خدمات دریایی و بندری در ارائه خدمات با کیفیت به مشتریان، اعم خطوط کشتیرانی، صاحبان کالا و مالکان شناورها، و ... نتایجی درخصوص برنامه ریزی بهینه در جذب مشتری در بندر خرمشهر بدست آورد که می تواند راهگشای مسائل مهم مدیریتی در بنادر باشد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی و نوع کار تحقیق، کاربردی بوده و با توجه به روش گرد آوری اطلاعات از مدل آماری توصیفی و استنباطی جهت پاسخ به سوالات تحقیق استفاده شده است. برای این کار از پرسش نامه استاندارد سروکوال برای ارزیابی کیفیت خدمات، استفاده شده و جامعه آماری تحقیق، مشتریان بندرخرمشهراعم از خطوط کشتیرانی کانتینری، شناورهای سنتی، نمایندگان خطوط کشتیرانی، صاحبان کالا، اعم ازکالاهای عمومی و فله وکالاهای کانتینری و شرکت های تخلیه و بارگیری می باشند که روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده که تعداد کل مشتریان02 3 نفر می باشند که بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کوکران 91 نفر از این 302 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آماری پارامتریک و ناپارامتریک شامل آزمون های: مقایسه دو میانگین(t دو نمونه وابسته) آزمون رتبه های علامت دار ویل کاکسون، آزمون رتبه بندی فریدمن جهت آزمون فرضیات پژوهش مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از انجام تحقیق بیانگر این است که بین خدمات مورد انتظارمشتریان و خدمات ارائه شده به آنها در بندر خرمشهر درکلیه ابعاد پنج گانه کیفیت خدمات شکاف وجود دارد، یعنی در تمام ابعاد سروکوال، ابعاد پاسخگویی، اطمینان، ملموس بودن، همدلی و تضمین اختلاف معنی دار بوده و وضع مطلوب، بالاتر از سطح موجود ارائه خدمات بوده و از نظر اهمیت، بعد تضمین به عنوان مهم ترین بعد و بعد از آن به ترتیب بعد ملموس بودن، بعد همدلی، بعد اطمینان قرار داشتند و بعد پاسخگویی به عنوان کم اهمیت ترین بعد از نظر مشتریان شناخته شده است.

حمل و نقل دریایی کالا، در توسعه تجارت خارجی کشورها نقش مهمی را ایفاء می نماید. امروزه با رشد رفاه اجتماعی وتوسعه اقتصادی، تقاضای حمل ونقل دریایی بیشتر شده و بسیاری از کشورها به دنبال دسترسی به خدمات حمل ونقلی به قیمت ارزان می باشند. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر برتقاضای حمل ونقل دریایی کالا در بندر خرمشهر است. دراین پژوهش ازاطلاعات سالیانه سری های زمانی 1371 تا 1391 و نرم افزار eviews استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که کشش تقاضا برای ظرفیت اسمی شناورها، مثبت و برای عواملی نظیر متوسط کرایه حمل، متوسط قیمت سوخت مصرفی منفی می باشد. کشش متغیرهای ظرفیت اسمی شناورها 1.18، کرایه حمل 4.17 و متوسط قیمت سوخت مصرفی 24/0 بوده که بیشترین تاثیر را بر تقاضای حمل ونقل دریایی کالا در بندرخرمشهر را دارند.

امروزه جابجایی کالا بوسیله حمل و نقل جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی انجام می شود و مطمئناً توسعه سیستم های اطلاعات و انتقال داده نقش مهمی در این زمینه دارد. سیستم های تله متری و کنترل از راه دور سیستم های تله متری و کنترل از راه دور((telematics به بهبود و بازدهی بیشتر مدیریت تدارکات بعنوان چارچوب فیزیکی حمل و نقل کمک شایانی می نماید نهایتاً نتایج عملکردی سیستم های تله متری و کنترل از راه دور((telematics به بهبود عملیات توزیع مواد خام، انتقال تجهیزات به مقصد و مدیریت ترافیک حمل و نقل کاربری لازم را دارا می باشند. در ضمن اساساً در بخش حمل و نقل بار هم اکنون سیستم های مختلفی در حوزه انتقال اطلاعات بین کمپانی های بین المللی بصورت شبکه های اینترانت و اکسترانت در حال کار می باشند. اگر در 30 سال گذشته کانتینر بعنوان تکنولوژی جدید و قابل توجه وارد مقوله حمل و نقل و تدارک بین المللی گردید هم اکنون از سیستم های تله متری و کنترل از راه دور((telematics بعنوان تکنولوژی نو و برتر نام برده می شود. این تکنولوژی می تواند کمک شایانی به مدیریت حمل و نقل و تدارکات بشرح عملیات ذیل بنماید. ? برنامه ریزی دقیق برای عملیات تخلیه وبارگیری ? سازمان دهی جدید به ساختار حمل و نقل بر پایه یکپارچه سازی اطلاعات ? بهبود امنیت محموله ? ردیابی بلادرنگ وضعیت و محل کالا ? تبادل سریع اطلاعات ? آماده سازی سریع و دقیق اسناد و مدارک حمل و نقل ? تسریع در ترخیص کالا کلیه موارد بالا بعنوان فواید سیستمهای تله متری و کنترل از راه دور تحت عنوان تسهیلات تجارت در حمل و نقل عنوان می شوند. بنابراین، سیستم های تله متری و کنترل از راه دور برای کمک به حمل و نقل نظیر، انجام عملیات در هر لحظه زمانی از شب و روز در هر کجا از پایانه های حمل و نقل، در هر بخش از حمل و نقل های چند وجهی و هر عملیاتی که مرتبط با حمل و نقل باشد کاربری داشته و عملیات مرتبط را تحت پوشش قرار خواهد داد. بنابراین پیکره بندی سیستمهای موصوف شامل بخشهای کلیدی: 1. سنسورهای هوشمند اندازه گیری و هشدار 2. پایانه های کنترلی 3. شبکه های مخابراتی 4. سیستم مدیریت مرکزی می باشد که در این پایان نامه به تفضیل به تشریح آن پرداخته خواهد شد.

هدف کلی از انجام پژوهش حاضر بررسی راهکارهای مقابله با دزدان دریایی در خلیج عدن و دریای عرب بوده است. جامع? آماری پژوهش حاضرکلیه دریانوردان ایرانی که در منطقه تردد داشته اند ومدیران شرکتهای کشتیرانی داخلی می باشد که به روش تصادفی ساده انتخاب گردید. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه پژوهشگر ساخته با ضریب پایایی 796/0 استفاده گردید و در انتها داده های جمع آوری شده با روش t تک نمونه تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که برقراری سیستم پایدار دولتی در کشور سومالی در اولویت اول، حضور ناو جنگی جهت گشت زنی نظامی در اولویت دوم، تهیه قوانین ملی و تمهیدات حقوقی و قضایی لازم دراولویت سوم ، مجهز ساختن کشتی ها به فنون و تاکتیک های امنیتی دراولویت چهارم، ایجاد مراکز پلیس دریایی و حضور کریدور امنیتی دراولویت پنجم، اطلاع رسانی فنی و ارائه دیدگاهها دراولویت ششم، ایجاد مرکز تبادل اطلاعات منطقه ای دراولویت هفتم، کلاسهای آموزشی جهت نحوه مبارزه با دزدان دریایی و انواع روشهای دفاعی برای خدمه کشتی دراولویت هشتم و اقدامات امنیتی جهت تعیین شرایط ثبت کشتی ها و جلوگیری از ایجاد ثبت مضاعف دراولویت نهم قرار دارند.

تحقیق حاضر به منظور بررسی راندمان اجرایی ترانزیت محموله های نفتی در بندر امام(ره) جهت بهینه سازی ظرفیت های بندری می باشد. فرضیه های پایان نامه با دو روش پرسشنامه و استفاده از تکنیک های اقتصاد مهندسی اثبات گردیدهاست. در پایان با توجه به نتایج بدست آمده توسعه ظرفیت های بندر جهت ترانزیت از دیدگاه کارشناسان و ارزیابی اقتصادی صورت گرفته مقرون به صرفه می باشد.

در صنعت افزایش حاشیه سود در گرو بالا بردن سطح درآمد و یا کاهش میزان هزینه هاست، صنعت حمل و نقل دریایی نیز از این امر مستثنی نمی باشد. صرفه نظر از برخی هزینه های عملیاتی اعم از بیمه، تعمیرات و نگهداری، حقوق کارکنان و غیره که به صورت تقریباً ثابت می باشد، هزینه های شناور عملیاتی که سهم زیادی را نیز در کل هزینه های حمل و نقل دریایی دارد در حالت عادی غیر قابل کنترل بوده و باعث نوسان حاشیه سود می گردد. خرید سوخت به روش تأمینی به معنای خرید سوخت بر پایه یک قیمت ثابت برای یک دوره زمانی مشخص می باشد.

دراین تحقیق به ارائه مدل دستیابی به مدیریت دانش در سیستم حمل و نقل دریایی بنادر جنوبی کشور پرداخته شده است. بدین منظور پس از انجام مطالعات اولیه و جمع آوری ادبیات تحقیق و تعیین جامعه آماری از مدیران و پرسنل بنادر جنوبی کشور، نمونه گیری به صورت تصادفی انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای استفاده شده، که پس از توزیع وجمع آوری، اطلاعات آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. در این پژوهش برای بررسی فرضیه ها از آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده و نتایج حاصل از یافته ها نشان می دهد، بین نگرش پاسخگویان نسبت به فرهنگ سازمانی بنادر جنوبی کشور برحسب جنسیت تفاوت معنی داری وجود دارد و پاسخگویان مرد نسبت به فرهنگ سازمانی در مقایسه با پاسخگویان زن از اولویت و حساسیت بیشتری برخوردارند. ضمناً بین پاسخگویان برحسب تحصیلات ازنظر نگرش نسبت به اهمیت آموزش تفاوت معنی داری وجود دارد. بررسی همبستگی بین میانگین متغیرها و سن افراد نشان می دهد که رابطه معنی داری بین سن و متغیرهای اصلی پژوهش وجود ندارد.