سابقه و هدف تومورهای غدد بزاقی از شیوع نسبتاً اندکی برخوردار بوده و حدود 3% تا 10% نئوپلاسم های ناحیه سر و گردن را تشکیل می دهند. با توجه به نبود تحقیقات اپیدمیولوژیک درباره این تومورها در دانشکده دندانپزشکی مشهد؛ تحقیق حاضر با هدف تعیین خصوصیات تومورهای غدد بزاقی در مراجعین به بخش آسیب شناسی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در فاصله زمانی 1388-1350 (38 سال) انجام شد. مواد و روش ها در یک تحقیق توصیفی، پرونده های بایگانی شده در بخش آسیب شناسی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی مشهد در فاصله سال های 1388-1350 بازخوانی و 165 بیمار مبتلا به تومورهای غدد بزاقی شناسایی گردید. متغیرهای مرتبط با تومورها (سن، جنس، موقعیت، نوع تومور، تشخیص های بالینی، تشخیص های هیستولوژیکی و ماهیت تومورها) تعیین و داده ها با آمار توصیفی گزارش گردید. یافته ها حدود 7/1 درصد کل نمونه های مورد مطالعه را تومورهای بزاقی دربرمی گیرد. شیوع تومورهای غدد بزاقی در زنان تا حدودی بیشتر از مردان بوده است [86 نفر (1/52%) در برابر 79 نفر (9/47%)]. میانگین سنی مبتلایان به این تومورها برابر 62/41 سال و در محدوده 80-8 سال برآورد گردید. بیشتر تومورها در ناحیه کام (91 مورد؛ 2/55%)؛ لب (16 مورد؛ 7/9%)؛ غدد تحت فکی (15 مورد؛ 1/9%)؛ گونه (13 مورد؛ 9/7%) و پاروتید (10 مورد؛ 1/6%) ایجاد شده بودند. 5/51% (85 مورد) ضایعات خوش خیم و 5/48% (80 مورد) آنها بدخیم بوده اند. تومور پلئومورفیک آدنوما با 77 مورد (7/46%) شایع ترین تومور بوده و بعد از آن، موکواپیدرموئید کارسینوما با 33 مورد (0/20%) و آدنوئید کیستیک کارسینوما با 23 مورد (9/13%) در رتبه های بعدی قرار داشتند. نتیجه گیری کام شایع ترین مکان بروز تومورهای بزاقی در این مطالعه بوده و همچنین کمترین دهه سنی بروز ضایعات را به همراه لب و انواع مرکزی به خود اختصاص داده است. ضایعات بدخیم به طور معنی داری در جنس مونث و در یک دهه دیرتر رخ می دهد. تطابق تشخیص های بالینی و هیستوپاتولوژیک در پلئومورفیک آدنوما بیشترین هماهنگی را نشان می دهد.

مقدمه و هدف: آملوبلاستوما مهمترین و شایعترین تومور در دسته تومور های اپیتلیالی ادنتوژنیک می باشد. با وجود شیوع کم این تومور در بین کلیه ضایعات دهانی، تشخیص و شناخت صحیح در این زمینه ضروری بنظر می رسد چون شماری از این آسیب ها موضعا مهاجم بوده و تمایل به عود و بدخیمی دارند. هدف از این مطالعه تعیین فراوانی چهل ساله انواع آملوبلاستوما در مراجعین به دانشکده دندانپزشکی مشهد و طبقه بندی آن بود. روش کار: این بررسی توصیفی- مقطعی بر روی انواع ثبت شده آملوبلاستوما در فاصله ی سالهای 1350 تا 1389 انجام گرفت. اطلاعات مربوط به سن ، جنس بیمار ، محل درگیری ، انواع هیستوپاتولوژیک و شاخصهای تطابق یافته های بالینی و هیستوپاتولوژی از گزارشهای آسیب شناسی استخراج شد و داده ها با استفاده از نرم افزار spss آنالیز شد. یافته ها: شیوع کلی تومورهای ادنتوژنیک 08/2% و در بین آنها آملوبلاستوما با 88 مورد (5/41%) شایعترین تومور ادنتوژنیک می باشد. از نظر توزیع جنسی، حدود 60 % موارد در جنس مذکر بوده و میانگین سنی افرادی که مورد مطالعه قرار گرفتند برابر 74/15±02/33 سال (میانگین 02/33 و انحراف معیار 74/15 سال) می باشد. از نظر مکان تومور، 82 مورد از کل آملوبلاستوماها (2/93%) در مندیبل، 3 مورد در ماگزیلا (4/3%) و 3 مورد نیز در بافت نرم (4/3%) قرار داشتند. از نظر رفتار بیولوژیک تومور، 85 مورد از تومورها (6/96%) خوش خیم و 3 مورد (4/3%) از تومور ها بدخیم بودند. از میان تومور های خوش خیم، 62 مورد (9/72%) از نوع conventional، 20 مورد (5/23%) از نوع unicyctic و 3 مورد (6/3%) از نوع peripheral بوده است. شایعترین فرم هیستوپاتولوژیک نیز نوع پلکسی فرم می باشد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر ، آملوبلاستوما شایعترین تومور ادنتوژنیک بوده که در جنس مذکر ، فک پایین و دهه سنی سوم شیوع بیشتری داشته و میل بدخیمی اندکی دارد. یافته ها با اکثر مطالعات جهانی هم سو بوده و فقط بنظر نوع هیستوپاتولوژیک پلکسی فرم شایعتر می باشد.

سرطان سلول سنگفرشی، شایعترین بدخیمی حفره دهان می باشد. عوامل اتیولوژیک مختلفی در ایجاد این بیخیمی دخیل هستند. اخیرا"نقش ویروس های انکوژنیک خصوصا ویروس پاپیلومای انسانی (hpv) در ایجاد این کانسر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. پروگنوز بیماران بستگی به مرحله کلینیکی (stage)تومور دارد که یک پارامتر کمی می باشد. grading ، یک ارزیابی هیستوپاتولوژیک از درجه شباهت تومور به بافتهای مادری (اپی تلیوم سنگفرشی) می باشد.ارتباط میان ویروس پاپیلومای انسانی (hpv) و پروگنوزدر کانسر های حفره دهان هنوز کاملا"روشن نشده است. در این مطالعه هدف بررسی پروگنوز بیماران مبتلابه کارسینوم سلول سنگفرشی حفره دهان در دو گروه hpvمثبت و hpv منفی می باشد. مواد وروش ها: در این مطالعه گذشته نگر،114 بلوک پارافینی مربوط به نمونه‏های کارسینوم سلول سنگفرشی حفره دهان که در بخش آسیب شناسی دانشکده دندانپزشکی و بیمارستان امید مشهد آرشیوشده بودند، انتخاب گردید. ویژگی های بالینی شامل سن، جنس ،محل، stageوگرید ضایعه،استراتژی درمانی وآخرین وضعیت بیمار با استفاده از اطلاعات موجود در پرونده مشخص گردید. پس از جمع آوری نمونه ها ابتدا با یک روش استاندارد پارافین زدایی انجام شده و سپس با استفاده از کیت استخراج، dna از نمونه ها استخراج گردید وبا استفاده از روش polymerase chain reaction (pcr) که روش بسیارحساس و دقیقی می باشد بروز این ویروس در scc های دهانی بررسی شد. برای تعیین بار ویروس در نمونه های hpvمثبت از روش real- time pcr استفاده گردید. یافته ها: از 114 بیمار مورد بررسی 15 بیمار (13.16%) مبتلا به hpv بودند که سایپ تایپهایhpv یافت شده در این مطالعهhpv 6و11 می باشد . در مطالعه فعلی شایع ترین ناحیه درگیری ، زبان می باشد ومتوسط سن افراد 58.61 سال بود .از لحاظ آماری میانگین درگیری لنف نود وفوت بیماران در گروه hpv مثبت بیشتر از گروه hpvمنفی می باشد ،همچنین میانگین مدت بقا تا عود(dfs) و میانگین کل مدت بقا(os) در بیماران hpvمنفی بیشتر از بیماران hpvمثبت مشاهده شد. در مطالعه حاضر هیچ تفاوتی بین سن، جنس، محل وسایز تومور، گرید، stage تومورو میزان عود بین دو گروه hpv مثبت و hpv منفی مشاهده نشد. نتیجه گیری : با توجه به شیوع کم hpv در نمونه های مورد مطالعه، همچنان به یقین نمی توان نقش کارسینوژنیک این ویروس را منتفی دانست ونیاز به مطالعات با حجم بیشتر و روشهای نوین تر احساس می گردد. بروز بالای مرگ ومیر در بیماران hpv مثبت نشان دهنده پروگنوز ضعیفتر آنها نسبت به بیماران hpv منفی می باشد.

مقدمه در سراسر دوره زندگی یک دندان، بافت پالپ وایتال، تولید عاج ثانویه، عاج پری توبولار (اسکلروزیس) و عاج ترمیمی که در پاسخ به یک تحریک بیولوژیک و/ یا پاتولوژیک ایجاد می شود، را به عهده دارد .پالپ کپ یک راه درمانی است که در آن ماده حفاظتی روی پالپ اکسپوز شده قرارداده می شود تا به پالپ جهت حفظ وایتالیتی و فانکشن کمک کند. بنابراین، موفقیت درمان پالپ کپ به حفظ وایتالیتی پالپ و تشکیل سد عاجی وابسته است.مطالعه حاضر ارزیابی ایمونوهیستولوژیکال بیان فیبرونکتین و تناسین به دنبال پوشش مستقیم پالپ باpropolis و(prp) platelet rich plasma در دندانهای سگ با اپکس بسته بعد از طی دوره های زمانی 7 و 30 روزه است. مواد و روشها این مطالعه روی 64 دندان سالم پره مولر و مولر سگ انجام شد، بعلاوه 6 دندان سالم دست نخورده بعنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. دندانها بصورت تصادفی به 8 گروه تقسیم شدند: گروه ia ( gi 7 روز )، گروه ib ( gi 30 روز )، گروه a ii ( mta 7 روز )، گروه b ii ( mta 30 روز )، گروه a iii ( prp 7 روز )، گروه b iii( prp 30 روز )، گروهa iv ( propolis 7 روز )، گروه b iv (propolis 30 روز)، بعد از پوشش مستقیم پالپ، دندانها ترمیم شدند. بعد از گذشت زمانهای از قبل تعیین شده حیوانات قربانی شدند و نمونه ها برای ارزیابی هیستولوژیک و ایمونوهیستوشیمی آماده شدند. رنگ پذیری فیبرونکتین و تناسین توسط یک پاتولوژیست بصورت blind، درجه بندی شد و نتایج با تستهای آماری من ویتنی ،ویلکاکسون و کروسکال والیس آنالیز شدند. یافته ها میزان فیبرونکتین در گروه mta درپریود زمانی 30 روز بطور معنی داری از 7 روز افزایش نشان داد ولیکن در سایر گروهها این اختلاف معنی دار نبود. میزان تناسین در گروه mta وپروپولیس درپریود زمانی 30 روز بطور معنی داری از 7 روز افزایش نشان داد ولیکن در سایر گروهها این اختلاف معنی دار نبود.بین بیان فیبرونکتین و تناسین در گروههای مختلف در پریود زمانی 7 روز اختلاف معنی داری نشان نداد ولیکن در پریود زمانی 30 روز این اختلاف معنی دار بود بطوریکه mta بیشترین و گلاس کمترین میزان را نشان می داد. نتیجه گیری بر اساس یافته های این مطالعه mta بعد از سی روز هم از لحاظ هیستولوژیک که بریج عاجی کاملتری نشان می دهد و هم در یافته های ایمنو هیستولوژیک که میزان بروز فاکتورهای fn وtn را بیشتر از سایر گروهها نشان می دهد ماده مناسب تری جهت پالپ کپ می باشد. در مورد باpropolis وprp نیز نتایج تا حدودی قابل قبول بود ولیکن گلاس آینومر برای این منظور نا مناسب است.

چکیده مقدمه وهدف scc دهان شایعترین کانسر داخل دهانی است که90% تمام بدخیمی های دهان را شامل می شود.پیش آگهی oscc بستگی به خصوصیات کلینیکوپاتولوژیک بیماری دارد.دربرخی مطالعات مشاهده شده بیان خارج از معمول برخی پروتئین های داخل و سطح سلولی مانند cd44s و p63 درگسترشoscc نقش دارد. مطرح است cd44 یک گلیکو پروتئین غشایی است که به اسیدهیالورونیک،ecm وفاکتورهای رشدی باند می شودو بعنوان یک رسپتور سطح سلولی عمل می کند و در واکنش های اندوتلیالی تومور ، مهاجرت و چسبندگی سلولی ، تهاجم ، پروگنوز و متاستاز تومور نقش دارد.درمطالعاتی که در مورد p63انجام شده نیز مطرح است که نوعی پروتئین داخل سلولی است که موجب توقف چرخه سلولی و آپوپتوز می شود،از سوی دیگر هردو جزو نشانگرهای stem cell های سرطانی نیز محسوب می گردند.در مطالعه حاضر میزان بروز cd44sو p63 در ضایعات scc دهانی و رابطه آ نها با خصوصیات کلینیکو پاتولوژیک بیماری و میزان بقای بیماران بررسی شده است. مواد وروشها دراین مطالعه گذشته نگر،بلوکهای پارافینی مربوط به 45 بیمار مبتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی حفره دهان که دربخش آسیب شناسی دانشکده دندانپزشکی و بیمارستان امید مشهد آرشیو شده بودند انتخاب گردید.ویژگیهای بالینی شامل سن،جنس،محل،stage ،gradeضایعه،استراتژی درمانی وآخرین وضعیت بیمار با استفاده از اطلاعات موجود در پرونده مشخص گردیده و پس از جمع آوری نمونه ها میزان بروز cd44sو p63 در بلوک های پارافینی scc دهانی با تکنیک ایمونوهیستوشیمی مورد ارزیابی قرار گرفت.سپس یافته های حاصله به کمک آزمون های آماری kruskal-wallis ،pearson correlation ،kaplan mier ،anovaوmann-whitney آنالیز گردید. یافته ها درمطالعه حاضر شایعترین محل درگیری زبان بوده ومیانه ی سنی بیماران 60 سال می باشد. میزان بروز مارکرهای موردمطالعه با ملاحظات بالینی شامل:سن،جنس ومکان درگیری ضایعه ارتباط آماری معنی دار نداشت امابیان cd44s و p63 با grade هیستوپاتولوژیک توموروstage کلینیکی ارتباط آماری معنی دار داشت. grade (p=0/003,p=0/004)، stage (p=0/009,p=0/04) وهم چنین با مدت بقا نیز ارتباطش معنی دار بود overall survival(p=0/015,p=0/02). نتیجه گیری بیان بالاتر مارکرهایcd44s وp63 با grade و stageبالای تومور وبقای کلی پایین تر ارتباط دارد.احتمالا افزایش بیان این مارکرها با رفتار مهاجم تر تومور ارتباط دارد که مطالعات بزرگتر و آینده نگر توصیه می شود تاضمن بدست آوردن شواهد بیشتر،نقش روشهای آلترناتیو درمان را در این بیماریها ارزیابی نماید.

هدف : شیوع بدخیمی ها در جوامع مختلف براساس تفاوت های نژادی و جغرافیایی می تواند متفاوت بوده و انجام مطالعات اپیدمیولوژیک می تواند در آشنایی با گروه های در معرض خطر کمک کننده باشد . تشخیص زودهنگام ضایعات پیش بدخیم و بدخیم مخاط دهان در بهبود پیش آگهی و طول عمر بیماران نقش قطعی دارد . هدف از این پژوهش ، بررسی فراوانی ضایعات پیش بدخیم و بدخیم اپیتلیوم سنگفرشی دهان با در نظر گرفتن سن، جنس بیماران ، همچنین نوع ومحل ضایعات در بخش آسیب شناسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در یک دوره 43 ساله می باشد. مواد و روش ها: تحقیق با طراحی اطلاعات موجود در بایگانی بخش آسیب شناسی انجام گرفت . نوع ضایعه و تشخیص میکروسکوپی، سن وجنس بیماران و محل ضایعه با استفاده از پرونده بالینی و پاتولوژی بیماران مراجعه کننده به بخش آسیب شناسی دانشکده دندانپزشکی مشهد و فراوانی ضایعات به صورت درصد برآورد شده و داده ها با نرم افزار spss-11.5 تجزیه و تحلیل شده است . همچنین جهت بررسی ارتباط متغیر ها از آزمون دقیق فیشر وchi-squre استفاده شده است. یافته ها: از 1066 ضایعه مورد بررسی 2/48%ضایعات بدخیم8/51% مربوط به ضایعات پیش بدخیم می باشند . در این میان، فراوان ترین ضایعه پیش بدخیم ، لیکن پلان با 6/74% و فراوان ترین ضایعه بدخیم scc با 2/86% محسوب می شود . فراوانی بدخیمی در مردان (52%) اندکی از زنان (48%) بیشتر بوده است درحالیکه در ضایعات پیش بدخیم زنان (8/52%) درصد بیشتری را نسبت به مردان (2/47%) به خود اختصاص داده اند. میانگین سنی بدخیمی ها 13/59 و پیش بدخیمی ها 53/47سال بوده است. مخاط باکال و زبان شایع ترین مکان های درگیر بوده است. نتیجه گیری: سرطان سلول سنگرشی با درجه هیستولوژیک پایین تر(low grade) یک دهه دیرتر از انواع بدخیم تر بروز یافته و در جنس مذکر شیوع بیشتری دارد. در بین ضایعات پیش بدخیم لیکن پلان به عنوان فراوان ترین ضایعه پیش بدخیم با تغییرات دیسپلاستیک محسوب می شود لذا پیگیری های دوره ای مدت برای تشخیص سریعتر روند احتمالی تبدیل پیش بدخیمی به بدخیمی بسیار اهمیت دارد.