نام پژوهشگر: سید حسین گلدانساز
درنا سعادت سید حسین گلدانساز
کرم گلوگاه انار ectomyeloise ceratoniae zeller (lep.: pyralidae) مهمترین آفت انار در ایران می باشد که بین 30 تا 90 درصد خسارت را به این محصول وارد می سازد. به دلیل عدم تاثیر آفت کش ها علیه این آفت، روشهای کنترل غیرشیمیایی، بویژه کنترل بیولوژیک مورد توجه و توسعه بیشتری می باشند. در کنترل بیولوژیک، یکی از راهبرد های موفق، اطلاع دقیق از پارامتر های زیستی دشمنان طبیعی برای ارتقاء عملکرد بهتر دشمن طبیعی ، علیه آفت می باشد. در این تــحقیق برای اولین بار در دنـیا ، بررسـی پارامـتر های زیستی زنبور habrobracon hebetor say جمع آوری شده از کرم گلوگاه انار صورت پذیرفت. جهت تعیین دمای بهینه، بررسی جدول زندگی در سه دمای 20، 25، و 30 درجه سلسیوس و رطوبت 5±55 درصد و دوره تاریکی روشنایی 8/16 صورت گرفت. نتایج نشان داد بهترین دما برای فعالیت زنبور در این آزمایش بین 27 تا 30 درجه سلسیوس می باشد. به عبارتی نرخ ذاتی و متناهی افزایش جمعیت با افزایش دما ، افزایش یافت. مقایسه جدول زتدگی زنبور h. hebetor بر روی دو میزبان تازه و کهنه (لارو تازه در مقایسه با لارو سرما دیده ephestia kuehniella zeller نشان داد پارامتر های جدول زندگی اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند، اما مدت زمان رشد یک نسل و طول دوره رشدی قبل از بلوغ بر روی میزبان کهنه (سرما دیده) با اختلاف معنی داری (05/0p<) کمتر از میزبان تازه می باشد. در بخش سوم آزمایشات، که قدرت جستجوگری و دسترسی به میزبان در سه جمعیت متفاوت زنبور، مطالعه شد نتایج نشان داد زنبور h.hebetor جمع آوری شده از روی کرم گلوگاه (در باغات انار)کارآیی پارازیتیسم بالاتری بر روی کرم گلوگاه نسبت به دو جمعیت دیگر (جمعیت انباری، و جمعیت جمع آوری شده از کرم غوزه پنبه در مزرعه گوجه فرنگی) را دارا می باشد. همچنین زمان دست یابی به میزبان (کرم گلوگاه) در زنبور جمعیت انار، با اختلاف معنی داری (2= p<0.0001 ( dfکمتر از سایر جمعیت ها می باشد.در هدف چهارم ، سه میزبان ، بید آرد: کرم گلوگاه، و کرم غوزه پنبه در اختیار سه جمعیت متفاوت زنبورh.hebetor (انار، انبار، و مزرعه ) قرار گرفت با توجه به چند خوار بودن زنبور، نتایج نشان داد زنبور ابتدا میزبانی را جهت پارازیتیسم انتخاب می کند که از روی همان میزبان، جمع آوری شده است. نتیجه گیری کلی این است که زنبور در صورتی در کنترل کرم گلوگاه انار می تواند موثرتر باشد که جمعیت اولیه برای پرورش انبوه، از باغات انار، جمع آوری گردد و در حرارت حدود 30 درجه سلسیوس پرورش داده شود. احتمال اینکه این جمعیت زنبور با چندین مرحله رهاسازی بتواند با جمعیت قابل قبول، در باغات انار مستقر شود و در سالهای بعد نیاز به رهاسازی نباشد وجود دارد.
زلیخا میرزاخانی نافچی سید حسین گلدانساز
کرم گلوگاه انار، ectomyelois ceratoniae zell. (lep.: pyralidae)، مهمترین آفت انار در ایران می-باشد. در این مطالعه به منظور ارزیابی کارآیی زنبور venturia canescens gravenhost (hym.: ichneumonidae) روی کرم گلوگاه انار جنبه های مختلفی از زیست شناسی این زنبور، روی لاروهای سه گونه میزبان آزمایشگاهی، ephestia kuehniella zell. (lep.: pyralidae)، plodia interpunctella (lep.: pyralidae) و galleria mellonella (lep.: pyralidae) مورد بررسی قرار گرفت. عمده مطالعات روی بررسی نقش میزبان بر ویژگی های مختلف زیستی این زنبور متمرکز بود. بر اساس نتایج حاصله هیچ گونه فعالیت پارازیتی روی لاروهای g. mellonella مشاهده نشد ولی طول دوره رشد و نمو پیش از بلوغ زنبور روی e. kuehniella و p. interpunctella به ترتیب 20/.±70/22 و12/.±94/19 روز به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) روی e. kuehniella و p. interpunctella به ترتیب 003/.±150/. و 004/.±157/. (ماده/ماده/روز) محاسبه گردید. میزان بقای شفیرگی زنبور روی دو گونه میزبان ذکر شده به ترتیب 58/87 و 60/83 درصد به دست آمد. میزان پارازیتیسم روی لاروهای e. kuehniella و p. interpunctella به ترتیب 53/44 و 73/39 درصد بود. همچنین میزان پارازیتیسم زنبور پرورش یافته روی لاروهای هر دو گونه میزبان، روی لارو کرم گلوگاه با هم تفاوت معنی دار داشتند(05/0p?). بدین معنی که زنبورهای پرورش یافته روی بیدآرد، قدرت پارازیتیسم بالاتری از خود نشان داده اند. زنبور v. canescens از دو جمعیت مختلف انباری و اناری از راه گلوگاه هیچ گونه فعالیت پارازیتی از خود نشان نداد در حالی که همین دو جمعیت، از راه ترک انار، لاروهای کرم گلوگاه را جستجو کرده و پارازیته کرده است ولی بین دو جمعیت تفاوت معنی داری وجود ندارد(064/0=pvalue ؛t-test).
رضا مهرآذین سید حسین گلدانساز
جهت بررسی فون بندپایان حاضر در میکروکلیمای تاج انار، نمونه برداری های منظمی از سه منطقه در استان قم طی سال های 1392 و 1393 انجام شد. در این پژوهش علاوه بر عنکبوت ها، نمونه هایی از 13 خانواده از بال غشائیان، هشت خانواده از ناجوربالان، هشت خانواده از قاب بالان، دو خانواده از بال ریشک داران، چهار خانواده از دوبالان، دو خانواده از جوربالان، یک گونه بالتوری سبز و یک گونه گوشخیزک جمع آوری گردید. همچنین 10 گونه از کفشدوزک ها جمع آوری شد. با بررسی نوسانات جمعیت حشرات مفید مشخص شد حضور زنبورها در شهریور و مهر بیشتر از ماه های دیگر است. همچنین حضور کفشدوزک ها در خرداد و تیر و همچنین اواخر شهریور و مهر نسبت به ماه های گرم تابستان بیشتر است. برای سن های شکارچی و بالتوری سبز نیز نتایج مشابهی به دست آمد.