بعد از ظهور اسلام و نزول قرآن کریم، شاعران و نویسندگان در آفرینش آثار ادبی خود، اسلوب قرآن و شیوه های بیانی آن را الگوی کار خود قرار دادند و از الفاظ و اندیشه های قرآنی در لابه لای شعرهای خود بهره جستند، به گونه ای که موضوع اقتباس از قرآن به بابی فراخ تبدیل شد و کتابهایی به آن اختصاص یافت. بنابراین پیوندی که میان ادبیّات قرآنی و ادبیّات عربی و به طور خاص شعر ایجاد شده است، پیوندی ژرف و ناگسستنی است، به طوری که تحت تاثیر قرآن بسیاری از اصطلاحات ادبی، فقهی، کلامی و ... در ادبیّات عربی به وجود آمد. قرآن دروازه های فنون تازه ای از علوم را به روی ادبیّات گشود. مولّف در این رساله بر آن است که ضمن تعریف اقتباس و پیشین? آن و معرّفی انواع آن، به تأثیر قرآن بر ادبیّات عربی در اغراض و معانی و در الفاظ و واژگان و به بیان اختلاف آراء بین علما و بلاغیین بپردازد. از همین رهگذر، اقتباسات قرآنی همچون اقتباسات کلمه ای، آیه ای، لفظی و معنایی به کار گرفته شده در دیوان های شاعران برجسته اسلامی قرن اوّل هجری را عرضه نموده ایم. در پایان نیز فهرستی از آیات قرآن و اشعار عربی ترتیب داده ایم.

یکی از مباحث مهمّ علم معانی، فصل و وصل جملات است. جرجانی اوّلین ادیبی بود که به شکل مفصل، به این مقوله پرداخت. سکّاکی نیز اوّلین کسی بود که مواضع فصل و وصل را نام گذاری کرد امّا دیگران به شرح اثر سکّاکی بسنده کرده؛ به تکرار گفته های او روی آوردند به طوری که دیگر، نوآوری خاصّی در زمینه شناخت این مبحث صورت نگرفت. نگارنده در این پژوهش تلاش نموده تا ضمن بررسی دیدگاه های قدما، زیبایی های فصل و وصل در نثر گفتاری و نوشتاری نهج البلاغه را آشکار سازد و با تکیه بر مسائل زیباشناختی، نکات جدیدی در این باب ارائه دهد. به علاوه، هنجارشکنی های زبانی این مبحث را بررسی نموده و راه کارهایی برای ساده سازی پیچیدگی های آن ارائه نماید. در این نوشتار مشخّص می شود که هر کدام از دو مقوله فصل و وصل، به شکلی متفاوت در خطبه ها و نامه ها، نمود پیدا می کنند. نمود فصل و وصل در حکمت ها، به دلیل کوتاه بودنشان، بسیار کم است. در نامه ها وصل بیش از فصل به چشم می خورد. در خطبه ها نیز، فصل و وصل، به هم در آمیخته اند. به تبع تفاوت کاربرد فصل و وصل، اسلوب نثرها نیز متفاوت شده است. زیبایی های موجود در خطبه ها و نامه ها، در پاره ای از موارد، مشترک و در مواردی متفاوتند. فصل در خطبه ها، سبب شده است که موسیقی کلام، دائم در حال تغییر باشد و کاربرد استطراد، تمثیل و تأکید زیاد شود. در حالی که کاربرد اندکِ فصل در نامه ها، موجب گردیده که استطراد، تمثیل و تأکید در نامه ها کم تر و موسیقی نیز ملایم و آرام باشد. به واسطه وصل در خطبه ها و نامه ها، امکانِ روایت داستان، مقایسه دو امر، تعادل و توازن جمله ها، اطناب و بیان امور بر اساس ترتیب، فراهم شده است.

تدوین فرهنگ¬¬های تخصصی در همه زمینه¬ها از جمله ورزشی ، پزشکی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و گیاهشناسی نقش انکارناپذیری در پیشبرد مطالعات و پژوهش¬ها دارند. پژوهش در زمینه¬ی زبان و ادبیات عربی نیز با توجه به دامنه¬ی لغوی گسترده¬آن، نیازمند فرهنگ¬های تخصصی است. با توجه به کاربرد فراوان نام گیاهان-در شعر عربی و نبودن فرهنگ¬واژگانی تخصصی در این زمینه، ما اقدام به تدوین پژوهشی با عنوان "فرهنگ واژگان گل و گیاه در شعر عربی از دوره جاهلی تا پایان دوره عباسی"، نمودیم. در این پژوهش پس از مطالعه دیوان¬های شاعران و استخراج ابیاتی که در آنها نام گیاه یا درختان ذکر شده و ترجمه¬ی آنها ، برای گیاهان و درختان به کار رفته، شرح عربی و فارسی آورده¬ایم؛ به علاوه اگر گیاهی مثل یا نماد شده، آن مثل را بیان نموده¬ایم، و در صورتیکه در قرآن کریم و یا احادیث ذکر شده، آن¬ را بیان کردیم، این امر با مراجعه به فرهنگ-های مشهور قدیم و جدید و کمک از سایت¬های اینترتی صورت گرفته است. همچنین اسم علمی هر گیاه را نیز ذکر کرده¬ایم. شعرا به اهداف و اغراض متنوعی از گیاهان در شعر استفاده می¬نمودند؛ از جمله وصف مناظر زیبا، نکوهش اشخاص و یا مدح آنها با تشبیه به گیاهان و درختان، وصف محبوبه و یار، همچون تشبیه خوش قامتی به درخت بان یا چشم به گل نرگس. در این پژوهش سعی شده همه موارد فوق، بررسی و شرح داده شود.