تحلیل و بررسی طنز در آثار ایرج پزشک زاد چکیده در میان نویسندگان طنزپرداز معاصر، ایرج پزشک زاد از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ به همین جهت مبنای کار این پژوهش بر تحلیل و بررسی طنز در آثار این نویسنده، اختصاص یافته است. این پژوهش در شش فصل تنظیم گردیده است. ابتدا ضمن آوردن مقدّمه، پیشینه، ضرورت و روش تحقیق، به کلیّاتی راجع به طنز، هجو، هزل و... پرداخته می شود. سپس تئوری ها و نظریّات مرتبط با طنز مطرح شده و دو نظریّه ی «طنز و تاریخ» و «تحریک و ارضا» با دو رمان معروف «دایی جان ناپلئون» و «ماشاءالله خان در بارگاه هارون الرشید» تطبیق داده می شود. نظریّه ی اوّل بر مبنای تاریخ و نظریّه ی دوم بر پایه ی روان شناسی استوار است. از آنجا که این دو اثر نویسنده هم از جنبه ی تاریخی و هم روان شناسی در خور اهمّیّت است، برای تطبیق با دو نظریّه ی فوق انتخاب گردیده است. در ادامه فصلی جداگانه به تکنیک ها و شیوه هایی که پزشک زاد در طنزآفرینی از آن ها سود جسته، اختصاص می یابد؛ این گونه که پس از ذکر هر تکنیک، در ذیل آن چند مثال از آثار او آورده می شود. در این فصل تنوّع تکنیک در طنز این نویسنده نمود پیدا می کند، و دیده می شود که پزشک زاد شیوه های مختلفی را برای آفرینش طنز آزموده است. او بنا به موقعیّت، شرایط و نوع اثر به انتخاب تکنیک دست زده و این مسیر را با موفقیّت پشـت سر گذاشته اسـت؛ هر چنـد که از بعضی تکنیک ها هم چون بزرگ-نمایی، تعلیل طنزآمیز، استفاده از اسامی طنزآمیز، طعنه و... بیشتر و از بعضی هم چون نقیضه، فکاهه و... کمتر بهره گرفته است. در دنباله ی پژوهش در مبحثی جداگانه کارکردها و موضوعاتی بررسی می شود که نویسنده با زبان طنز از آن ها انتقاد کرده است. پزشک زاد هم چون هر طنزپرداز متعهّد دیگری، تحت تأثیر جامعه و تحولات آن به نوشتن و انتقاد دسـت می زند. معضـلات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، مذهبی و... دغدغه-های طنز اوست، که با نکته بینی خاص خود آن ها را موشکافی کرده است. کلید واژه ها: طنز، ایرج پزشک زاد، دایی جان ناپلئون، بزرگ نمایی، انتقاد اجتماعی.

چکیده : ناصرخسرو در حوزه ی زبان و تخیل شاعری شاخص است. همین که وی شعر را در خدمت مدح قرار نداده، زبان شعری او را از زبان دیگر معاصرانش متمایز کرده است. وی گاه با استفــــــاده از هنجارگریزی واژه هایی مخالف با زبان هنجار ساخته که خاصّ اوست وگاه با افزودن قاعده ای بر قواعد زبان هنجار واژه هایی جدید ساخته است. ترکیبات تازه و بی سابقه در دیوان او فراوان است. در حوزه ی تخیل نیز ناصرخسرو در استفاده از صور خیال خود را چندان به تکلف نینداخته؛ بلکه ضمن بیان مفاهیم فلسفی، اخلاقی و غیره از صور خیال به نحو بسیار زیبایی استفاده کرده است. علاوه بر این گاه ناصرخسرو از تصاویری استفاده کرده است که نه تنها شاعران قبل ازاو چنین تصاویری را به کار نبرده اند ، بلکه این تصاویر در دوره های بعد نیز تکرار نشده است. گاه نیز از تصاویری استفاده کرده که تا آن روزگار وی اولین کسی است که این تصاویر را به کار گرفته است حتی اگر این تصاویر در دوره های بعد تکرار شده باشد فضل تقدّم با اوست. این پژوهش در دو بخش ( تخیّل و زبان ) تدوین شده است: بخش اول یعنی تخیّل شامل چهار فصــل (تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز ) است. همچنین بخـش دوم ( زبان) در چهار فصــل ( مقدمه، برجسته سازی، ، صرف، نحو تدوین شده است.

چکیده کلیله و دمنه یکی از کتاب های ارزشمند ادب فارسی و نمونه ای عالی از نثرفنّی است به همین دلیل مبنای کار این پژوهش بر تحلیل ساختار و محتوای داستان های آن است. ابتدا در این تحقیق به کلّیاتی راجع به کلیله و دمنه، ساختارگرایی، زبان شناسی و فرمالیست ها و نظریه های آن ها پرداخته می شود. سپس ادبیّات داستانی، ویژگی های قصّه، تفاوت قصّه و داستان کوتاه و پیشینه قصّه از ابتدا تا قرن ششم بررسی می گردد، در همین بخش توضیح مختصری درمورد تمدن های سومر، مصر، بابل، و ...در نهایت سلسله ی ساسانیان که هر کدام در پیدایش و گسترش قصّه نقش بسزایی داشته اند داده می شود؛ هزار افسان، طوطی نامه و کلیله و دمنه از جمله کتاب های معروف عهد ساسانی می باشد. در ادامه در مورد اصل، ریشه، منابع، باب ها و ترجمه های کلیله ودمنه توضیح مختصری داده و هم چنین خلاصه ی داستان ها آورده شده است. در آخرین فصلـ مهم ترین فصل این پژوهش ـ به ساختار و زبان شناسی ساختاری که به اهمیّت زبان به عنوان یک نظام و سیستم تأکید می کند، نظریه های هم نشینی ـ جانشینی، هم زمانی ـ درزمانی، نشانه شناسی سوسورـ-یشگام نظریه ی ساختارگرایی ـ بیان می گردد، پیشروان ساختارگرا از جمله ژرارزنت، توماشفسکی، میشل فوکو معرفی می شوند. نمودهای مختلف ساختار از جمله تقابل های دوگانه، آشنایی زدایی، برجسته سازی و هنجارگریزی آورده می شود. از آنجا که نصرالله منشی تضادهای جامعه عصر خود را نشان می دهد در جای جای این کتاب تقابل ها و تضاد های متنوع دیده می شود این نویسنده در انواع هنجارگریزی لفظی و معنوی آشنایی زدایی، آوردن صنایع لفظی و معنوی که جزئی از برجسته سازی است و نثر را زیبا و دلنشین می کند دستی توانا داشته است. در ادامه در بخش عناصرداستان دیده می شود که داستان های کلیله و دمنه بیشتر به قصّه و حتی گاهی اپیزود نزدیک است تا داستان کوتاه، غنیمت شمردن فرصت، انفاق، بردباری از جمله مضمون هایی است که نویسنده بر آن تأکید کرده و از حرص، طمع، حسادت و صفت های بد منع می کند.

کارل گوستاو یونگ از نظر تاثیر بر اندیشه¬ی قرن بیستم و یاری به شناخت وضعیت انسان، شخصیّتی بزرگ و قابل تقدیر و هم ردیف روان شناسان بزرگی چون زیگموند فروید است. مفاهیمی که او ابداع کرد از جمله کهن الگوهای باستانی مانند نقاب و سایه و نیز طبیعت هدفمند روان انسان که به سوی تفرّد پیش می رود، و تعریف هوشمندانه اش از ناخودآگاه جمعی ، جزیی از فرهنگ بشری معاصر است. در عصر حاضر، با پیوند هر چه بیشتر ادبیات و روان شناسی، مطالعه¬ی آثار ادبی با رهیافت نظریات یونگ رونق یافته است. یکی از نظریّاتی که در مطالعه¬ی این آثار کاربرد دارد، نظریه¬ی فرآیند فردیّت است. فرآیند فردیّت مراحل تکامل فرد را به صورت علمی مرور می¬کند و درصدد است تا راه دستیابی انسان به سوی کمال را ترسیم کند. پژوهش حاضر با این رهیافت سعی دارد با روش تحلیل کیفی محتوا و با ابزار مطالعه¬ی کتابخانه ای به تحلیل چند شخصیت از رمان کلیدر و شخصیّت قیس در رمان سلوک بپردازد.

سفرنامه ها را می توان بازتاب دهنده ی اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جوامع دانست.در میان سفرنامه های فارسی در سفرنامه ی ناصر خسرو و سفرنامه و تک نگاری های آل احمد وجوه مختلف حیات اجتماعی سرزمین ها از جمله اقتصاد، دین و مذهب، سیاست و فرهنگ و غیره بازتاب یافته است. در این تحقیق کوشش می شود تا به تفکیک از طریق معماری ساختمان ها، بازار-ها، امکانات عمومی، محصولات متنوع، مشاغل و امنیت و آسایش، میزان رونق اقتصادی و رفاه اجتماعی در آثار این دو نویسنده بررسی و تحلیل گردد. مشارکت اجتماعی نیز تحت عنوان کار گروهی و تقویت روحیه همدلی در این آثار بارز است. پیوند ها شامل پیوند به واسطه ی مسائل علمی ، پیوند ملی، شغلی، خانوادگی، دینی و هم زبانی در این کتاب ها نمود پیدا کرده است.این پژوهش به شیوه ی تحلیل محتوا از نوع کیفی انجام می پذیرد.