نام پژوهشگر: سیدحسن طباطبایی
میترا اقابابایی طرقی سیدحسن طباطبایی
استان چهارمحال و بختیاری به دلیل عدم توازن و پراکنش زمانی و مکانی نامناسب نزولات جوی و وجود تغییرات توپوگرافی شدید که سبب خروج سریع منابع آب سطحی می شود، دچار محدودیت شدید دسترسی به منابع آب شیرین سطحی است، همین امر سبب اعمال فشار بهره برداری به منابع زیرزمینی می گردد. لذا تقویت منابع آب زیرزمینی یکی از راههای جبران این فشار محسوب می شود. یکی از راهکارهای مفید در جبران کاهش آبهای زیرزمینی، احداث سدهای زیرزمینی می باشد. مهمترین مشکل در توسعه و ایجاد این سدها، انتخاب مکان مناسب برای احداث آنها می باشد. هدف این تحقیق تعیین موقعیت مناسب سدهای زیرزمینی با لحاظ متدولوژی جدید و سپس اولویت بندی احداث این سدها در حوضه آبریز دشت شهرکرد می باشد. پارامترهای موثر در مکان یابی، هشت معیار شناسایی مسیلها و رودخانه های مستعد بعنوان محل احداث سدزیرزمینی، وجود قسمتهای باریک در آبراهه، شیب مخزن، کاربری اراضی، بررسی پدیده فرار آب، زمین شناسی، سنگ شناسی و معیار های اقتصادی-اجتماعی انتخاب گردید. در این راستا انطباق لایه های اطلاعاتی با استفاده از gis صورت گرفت و دوازده موقعیت مناسب جهت احداث سد زیرزمینی استخراج گردید. پس از مشخص کردن محورها در مرحله مکانیابی، تعیین معیارهای موثر و ارزش آنها با استفاده از روش madm و بر مبنای درخت تصمیم گیری ahp صورت گرفت. با توجه به تأثیرقابل توجه معیارهای اصلی در محاسبه شاخص تناسب و تفاوت فاحش دیدگاههای موجود در ارتباط با وزن و ارزش هر کدام, 5 سناریو در ارتباط با اولویت بندی محورها در نظر گرفته شد. درسناریوی اول به تمامی معیارهای اصلی وزن یکسان اختصاص داده شد درسایر سناریو ها یکی از معیارهای اصلی به عنوان معیار مهم تر وزن بیشتری کسب می کند. پس از آن برای هر محور با توجه به سناریوی تعریف شده شاخص تناسب محاسبه گردید محاسبه شاخص تناسب برای هر محور بر حسب مقادیر شاخص هاو با توجه به کلاس بندی محدوده معیارها شاخص های تناسب بالاتر، منطبق برمحورهای مناسب تر در منطقه مورد بررسی میباشد. کاربرد این تکنیک ها در مورد مقاطع مکان یابی شده در حوضه آبخیز دشت شهرکرد نشان داد که محور 54 اولویت اول احداث سد زیرزمینی در حوضه آبخیز دشت شهرکرد می باشد که این نتایج از عمق کم آبرفت در محل محور سد و تأثیر ناچیز بر منابع آبی پائین دست ناشی شده است. همچنین موقعیت 65 آخرین گزینه برای احداث سد زیرزمینی در حوضه آبخیز دشت شهرکرد خواهد بود که از دلایل آن می توان به سطح کم و شیب نسبتاً تند مخزن اشاره نمود.
محبوبه عطایی سیدحسن طباطبایی
چکیده منطقه مورد مطالعه در فاصله 100 کیلومتری جنوب - جنوب باختری شهرستان یزد و 30 کیلومتری جنوب روستای گاریزات دربخش میانی کمربند ولکانی ارومیه-دختر و درون زون گسله ده شیر قرار گرفته است. در این تحقیق کانسار طلای اپی ترمال چاه زرد مورد بررسی های زمین شناسی، سنگ شناسی، کانی شناسی، ژئوشیمیایی و دورسنجی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق تعیین نقاط پر پتانسیل و پیشنهاد نقاط حفاری تکمیلی با استفاده از تلفیق کلیه لایه های اکتشافی محدوده اکتشافی کانسار طلای چاه زرد با استفاده از روش منطق فازی میباشد. بمنظور مطالعات زمین شناسی و شناسایی واحد های سنگی در رابطه با کانی سازی طلا، نقشه زمین شناسی 1:1000منطقه مورد بررسی قرار گرفت و واحد های لیتولوژیکی بصورت نقشه های باینری تهیه گردید. برای شناسایی آلتراسیون ها و اکسیدهای آهن در منطقه چاه زرد بررسی دورسنجی بر روی داده های ماهواره ای استر و etm انجام شد، که در نهایت آلتراسیون های آرژیلیک، آلونیتی و اکسیدهای آهن موجود در منطقه شناسایی تفکیک شدند. کلیه واحدهای زمین شناسی بعد از بررسی اهمیت هر واحد در رابطه با کانی سازی طلا برای استفاده در مدل تلفیقی به فرمت مناسب تبدیل شدند. ساختار های کنترل کننده کانی سازی از نقشه زمین شناسی 1:1000 بدست آمدند و در مدل تلفیقی لایه شعاع تأثیر 25، 50،90، 120 و 150 متری برای آنها در نظر گرفته شد. تعداد 500 نمونه لیتوژئوشیمیایی از رخنمون های سنگی، خاک و ترانشه ها برداشت و مورد پردازش های اولیه و محاسبات آماری پایه و رسم هیستوگرام مربوط به عناصر مختلف قرار گرفت. با استفاده از مطالعات همبستگی میان طلا و عناصر همراه و بررسی های آماری تک متغیره، چند متغیره و تعیین فاکتور آماری پاراژنز کانی سازی طلا در نمونه های ترانشه ها، حد آستانه عناصر و نقشه های پراکندگی عناصر، هاله های مرکب و فاکتور کانی سازی طلا تهیه شد. در پایان با استفاده از تلفیق کلیه لایه های اکتشافی واحد های لیتولوژیکی میزبان و یا در رابطه با کانی سازی، آلتراسیون ها، کنترل کننده های کانی سازی و آنومالی های ژئوشیمیائی با استفاده از روش منطق فازی نقشه های پتانسیل کانی سازی طلا تهیه گردید. این مدل تلفیقی بخوبی توانسته است زون های پر پتانسیل کانی سازی طلا را برای اکتشافات و حفاری های تکمیلی بعدی تعیین نماید. بررسی های اکتشافی انجام گرفته و نتایج آنالیز ژئوشمیائی طلای حاصل از 9 گمانه اکتشافی در محدوده چاه زرد نیز انطباق بسیار خوبی با نتایج تلفیق و نقشه های پتانسیل کانی سازی دارد. کلمات کلیدی: چاه زرد، منطق فازی، دورسنجی، استر، etm، فاکتور کانی سازی طلا، اپی ترمال.
محمدحسن رحیمیان سیدحسن طباطبایی
تخمین تبخیر - تعرق گیاه در شرایط واقعی حاکم بر آن از نظر نحوه مدیریت، کیفیت منابع آب و خاک و تنش های محیطی وارده به آن اهمیت ویژه ای در بهبود مدیریت آبیاری آن منطقه دارد. در پژوهش حاضر از آلگوریتم توازن انرژی سبال (sebal) و 24 تصویر ماهواره ای مودیس برای تخمین تبخیر - تعرق واقعی (eta) پسته در شرایط شور باغ های شمال شهرستان اردکان در استان یزد استفاده و توانایی این آلگوریتم در تخمین تبخیر - تعرق واقعی روزانه و فصلی پسته مورد ارزیابی قرار گرفته است. به منظور ارزیابی این آلگوریتم در مقیاس روزانه، از روش انعکاس سنجی بازه زمانی (tdr) استفاده و تغییرات روزانه رطوبت حجمی خاک در 25 نقطه از منطقه مطالعاتی و از عمق صفر تا 120 سانتی متری ناحیه ریشه به مدت یک ماه (از 8 مرداد تا 6 شهریور 1391) پایش شده است. برای ارزیابی فصلی نتایج سبال، آب ورودی سالیانه به منطقه مطالعاتی (i) و نفوذ عمقی سالیانه (dp) اندازه گیری شد تا با محاسبه بخش باقی مانده این معادله (تبخیر - تعرق سالانه) و مقایسه آن با نتایج سبال، ارزیابی انجام شود. برای محاسبه نفوذ عمقی، ابتدا اقدام به تعیین میانگین کسر آبشویی واقعی در منطقه مطالعاتی (lfavg) شده است. بدین منظور با نصب دستگاه تعیین گر جبهه رطوبتی (wfd) در 24 نقطه از منطقه مطالعاتی و تعیین کسر آبشویی در این نقاط، از قرائت های هدایت گر الکترومغناطیس (em38) در 90 نقطه نیز استفاده شد تا نقشه کسر آبشویی برای کل منطقه مطالعاتی ترسیم شود. با کمک این نقشه و تعیین lfavgدر کل منطقه مطالعاتی، مقدار نفوذ عمقی به کمک رابطه dp=lfavg*iمحاسبه شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات روزانه رطوبت در هر یک از نقاط 25گانه متفاوت بوده، اما میانگین رطوبت خاک این نقاط در تمامی روزها نسبتاً یکسان است و در محدوده 15 تا 20 درصد حجمی قرار دارد (میانگین 6/17 درصد و انحراف معیار 6/3 درصد). بر اساس نتایج به دست آمده توسط wfdو em38مشخص شد که کسر آبشویی در عمق 120 سانتی متری خاک ناحیه ریشه پسته حدود 53 درصد است که از نیاز آبشویی پسته (lr) برای شستشوی نمک های اضافی این عمق از خاک بیشتر است. نتایج آزمایشات صورت گرفته روی آب آبیاری و زه آب خروجی از ناحیه ریشه نیز نشان داد که عناصر غالب در این دو منبعیون های تک ظرفیتی سدیم و کلر می باشند که نشان دهنده خاصیت تحرک بالای این دو عنصر نسبت به سایر عناصر (نظیر کلسیم و منیزیم) است. دستاورد نهایی این پژوهش ارزیابی سبال در دو مقیاس روزانه و فصلی بوده و مشخص شد که این آلگوریتم در مقیاس روزانه 7 درصد و در مقیاس فصلی 6 درصد کم برآورد برای etaپسته داشته است. بر اساس آلگوریتم مذکور، تبخیر - تعرق واقعی پسته در طول فصل رشد (از نیمه فروردین تا پایان آبان ماه سال 1391) حدود 1275 میلی متر بوده که در روزهای مصرف حداکثر (مردادماه) به 7 تا 8 میلی متر در روز نیز رسیده است.