نام پژوهشگر: سید شهاب الدین ایت اللهی
پیمان زنگنه اینالو عبدالمحمد علمداری
تزریق گاز دی اکسید کربن به مخازن نفتی به دلیل خصوصیت خاص این گاز و کاهش گازهای گلخانه ای تبدیل به یکی از روش های مناسب در زمینه ازدیاد برداشت (eor) گردیده است، از طرفی تزریق گاز می تواند باعث تشکیل رسوب آسفالتین در مخازن شود که این امر خاصیت تر شوندگی سنگ مخزن را تغییر داده همچنین منافذ موجود در سنگ مخزن را مسدود و در نهایت تولید مخزن را کاهش می دهد. جهت بررسی فرایند رسوب آسفالتین در شرایط نزدیک به شرایط مخزن، یک دستگاه آزمایشگاهی در مرکز ازدیاد برداشت دانشگاه شیراز طراحی و ساخته شد. این دستگاه مجهّز به یک دوربین با کیفیت بالا است که به کاربر امکان دید و عکسبرداری و فیلمبرداری از کلیه مراحل تشکیل و نشست رسوب روی سطح را می دهد. عکس ها توسط نرم افزار آنالیز شده و مقدار رسوب و توزیع اندازه ذرات در شرایط فشاری و دمایی خاص مشخص می شوند. در این تحقیق که بر روی سه نمونه نفتی از مخازن ایران صورت گرفت، نتایج نشان دادند که مقدار رسوب با افزایش فشار، افزایش می یابد، به عنوان مثال میزان رسوب در فشار 140 بار و دمای 90 درجه سانتیگراد، 7/5 برابر میزان رسوب در فشار 30 بار و همین دما بود. نتایج مربوط به تزریق گاز دی اکسید کربن نشان می دهند که با افزایش میزان گاز تزریقی میزان رسوب آسفالتین نیز افزایش می یابد. جهت بررسی تاثیر دما، دماهای 35و 90 درجه سانتیگراد (به عنوان دمای نزدیک به شرایط سر چاهی و ته چاهی) انتخاب و اندازه ذرّات آسفالتین بررسی شد. بر اساس نتایج، با افزایش دما ذرّات تمایل به جذب یکدیگر و تشکیل توده های بزرگتر دارند. آنالیز تصاویر آشکار ساخت که آسفالتین مخازن نفتی متفاوت رفتار کاملا متفاوتی از خود نشان می دهند که مربوط به ساختار مولکولی آنها می باشد. جهت مقایسه اثرات گازهای متان و دی اکسید کربن، گاز متان به سیستم تزریق شد، میزان افزایش رسوب در این حالت نسبت به گاز دی اکسید کربن کمتر بود. سرعت نشست ذرّات بر سطوح شیشه ای و برگشت پذیری فرایند رسوب با تغییر فشاراز مباحث دیگری بودند که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند.