بیماری ام اس یک بیماری التهابی با منشا خودایمنی در سیستم اعصاب مرکزی بدن است. با وجود تلاش های محققان مختلف در حوزه های متفاوت علوم پزشکی هنوز علت بروز این بیماری پیچیده ناشناخته باقی مانده است. اکثر مطالعات انجام شده در این حوزه بر نقش توام ژنتیک و محیط در کنار هم در بروز این بیماری دلالت دارند. میزان شیوع این بیماری در قسمت های مختلف دنیا متفاوت است و کشور ایران با بررسی های انجام شده در ناحیه با شیوع کم این بیماری قرار دارد. اما متاسفانه در طی سال های اخیر نرخ ابتلا به این بیماری در ایران و نیز سایر نقاط جهان بشدت در حال افزایش است به گونه ای که پیش بینی می شود تا چند سال آینده ایران به کشوری با نرخ متوسط ابتلا به بیماری ام اس تبدیل شود. پژوهش های انجام شده در حوزه ژنتیک بیماری ام اس نشان دهند این موضوع است که ژن های مختلفی در ژنوم انسان باعث افزایش استعداد ابتلا افراد، به این بیماری می شوند. یکی از ژن هایی که اخیرا ارتباط آن با بیماری ام اس تایید شده است، ژن socs1 می باشد. نقش این ژن در سلول، سرکوب کنندگی سیگنال دهی سیتوکین ها می باشد. سیتوکین ها از عوامل اصلی ایجاد التهاب در پلاک های مغزی بیماران ام اس می باشند که نقش خود را ازطریق سلول های مختلف سیستم ایمنی بازی می کنند. با توجه به اهمیت و ضرورت مطالعه بیماران ام اس، در این پژوهش به بررسی میزان بیان و پلی مورفیسم ژن socs1 در بیماران مبتلا به ام اس در جمعیت استان سیستان و بلوچستان پرداخته شد. جمعیت استان سیستان و بلوچستان با پشتوانه قومیتی خاص خود و همچنین با توجه به محیط ویژه آب و هوایی خود الگوی مناسبی برای مطالعات علت شناسی بیماری ام اس است. در این پژوهش، ابتدا با انجام مطالعات اپیدمیولوژیک در منطقه، بیماران ام اس مورد شناسایی قرار گرفتند. سپس با اخذ رضایت نامه کتبی از بیماران، به میزان 5 میلی لیتر خونگیری صورت گرفت. در ادامه، برای بررسی پلی مورفیسم ژن socs1، dna از خون استخراج و با روش pcr-rflp مورد آنالیز قرار داده شد. علاوه بر این به منظور بررسی میزان بیان ژن socs1 از خون گرفته شده rna نیز استخراج گردید و با روش real time pcr مورد بررسی واقع شد. نتایج نشان داد که بین آلل خطر در پلی مورفیسمrs243324 این ژن با استعداد ابتلا به بیماری ام اس در جمعیت مورد مطالعه ما ارتباط معنی داری وجود ندارد. درحالیکه، بیان ژن socs1 در بیماران مبتلا به ام اس در مقایسه با گروه کنترل سالم به میزان چند برابر بالاتر است که تایید کننده نقش حفاظتی این ژن در برابر سیگنال دهی سیتوکن ها در بیماری ام اس می باشد.

مالتیپل اسکلروزیس یک بیماری التهابی دمیلینه شدن سیستم عصبی مرکزی با سبب شناسی ناشناخته است. این بیماری در دهه دوم یا سوم زندگی فرد بروز می یابد و می تواند فرد را برای تمام عمر درگیر کند. ms می تواند از یک بیماری خوش خیم تا یک بیماری به سرعت در حال تحول و ناتوان کننده متفاوت باشد. فاکتورهای زیادی از قبیل ژنتیک، محیط، عرض جغرافیایی و غیره می تواند در بیماریزایی ms موثر باشد. عملکرد بسیاری از ژن ها در رابطه با بیماریزایی ms مورد مطالعه قرار گرفته است از جمله ژن گیرنده اینترلوکین2 که نقش مستعد کنندگی آن در ابتلا به ms گزارش گردیده است و در این پژوهش، همبستگی پلی مورفیسم در ژن گیرنده آلفا اینترلوکین2 (il2ra یا cd25) با مالتیپل اسکلروزیس در جمعیت شرق ایران بررسی می شود. محصول ژن il2ra بر تنظیم و کنترل سلول های t تنظیم کننده موثر است که این سلول ها تنظیم دیگر سلول های ایمنی را بر عهده دارند. بررسی همبستگی پلی-مورفیسم برای 200 بیمار مبتلا و 200 نمونه سالم انجام می شود که از افراد بیمار و افراد سالم مقدار 5 میلی لیتر خون بعد از کسب رضایت گرفته می شود. ابتدا با استفاده از روش دستی مخصوص dna ژنومیک استخراج می گردد، سپس با استفاده از پرایمرهای اختصاصی طراحی شده قطعه مورد نظر با اندازه 456 نوکلئوتید به کمک واکنش زنجیره ای پلی مراز تکثیر می شود. واکنش برش محصول pcr با استفاده از آنزیم های محدودالاثر انجام می گیرد. محصول برش آنزیمی، روی ژل آگارز الکتروفورز می شود و پس از رنگ آمیزی با اتیدیوم بروماید نتیجه آن آنالیز می گردد.

چکیده آلفا تالاسمی شایع ترین اختلال ارثی در سنتز هموگلوبین است که مشخصه آن کم خونی هیپوکروم، میکروسیتیک است و طیف مختلفی از فنوتیپ های بالینی از حالت بدون علائم تا کم خونی همولیتیک کشنده را ایجاد می کند. با توجه به اینکه آلفا تالاسمی اختلال اتوزومی مغلوب است و در استان سیستان و بلوچستان بیش از 70% ازدواج ها خویشاوندی است و همچنین قرار گرفتن در ناحیه اندمیک مالاریا که می تواند سبب انتخاب طبیعی ژن تالاسمی در این منطقه شده باشد، انجام تحقیق روی شیوع آلفا تالاسمی و موتاسیون های شایع آن در این منطقه ضروری است که می تواند پایه ارزشمندی برای غربالگری سریع حاملین تالاسمی، مشاوره ژنتیک و تشخیص پیش از تولد را فراهم سازد. این مطالعه بر روی 3254 زوج مراجعه کننده به آزمایشگاه مرکزی شهرهای زاهدان و زابل انجام شد. در ابتدا افراد بر اساس اندکس های هماتولوژی (83 mcv<، 29> mch و سطح hba2 طبیعی ) غربال شدند سپس جهش های حذفی شایع (حذف تک ژنی -? 3.7، -? 4.2 و حذف دو ژنی med – ) با ر¬¬¬¬وش واکنش زنجیره ای پلیمراز چندگانه (multiplex-pcr) جهش های غیر حذفی ( ? cd19، ivs-i ? -5nt )، با روش تکثیر اختصاصی الل ها با واکنش زنجیره ای پلیمراز (arms-pcr) مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس آنالیز داده ها توسط آزمون های آماری t-test ، chi-square و anova انجام شد. نتایج ما نشان می دهد شیوع آلفا تالاسمی در جمعیت شهرهای زابل و زاهدان 6/14 درصد است. جهش -?3.7 با فراوانی (7/48%) از آلل های جهش یافته به عنوان شایع ترین جهش و پس از آن جهش های نقطه ای ?-5nt ، ?cd19 و -? 4.2به ترتیب با فراوانی 9/7%، 9/1 % و 6/1 % جهش های شایع این منطقه را به خود اختصاص دادند. در بررسی شاخص های هماتولوژی دریافتیم که 36 درصد افراد mcv کمتر از 83 فمتولیتر و 8/74 درصد افراد mch کمتر از 29 پیکوگرم و 4/34 درصد افراد دارای 83 mcv< و 29 mch< داشتند، بنابراین همراهی این دو شاخص خونی با هم در کنار هموگلوبین a2 می تواند شاخصه مفید تری در غربالگری تالاسمی باشد.

بیماری مالتیپل اسکلروزیس، یک بیماری خود ایمنی چند عاملی پیشرونده است که درآن غلاف میلین در سیستم اعصاب مرکزی مورد هجوم سیستم ایمنی قرار می گیرد. مطالعات نشان داده اند عوامل ژنتیکی و محیطی و تعاملات آنها در بروز این بیماری موثرند. به دنبال مطالعات چند دهه گذشته، دانشمندان موفق به شناسایی ژن cyp27b1 که در مسیرمتابولیسم ویتامین d به عنوان یکی از عوامل موثر بر بروز ms معرفی شده، دست یافتند. ویتامینd از طریق تنظیم عملکرد سیستم ایمونولوژیک بدن می تواند نقش مهمی در بروز و یا شدت ms داشته باشد. cyp27b1 بوسیله بسیاری از سلول های بدن از جمله نورونها، سلولهای اپیتلیال و سلولهای سیستم ایمنی شامل ماکروفاژها دندریت سل ها و لنفوسیتهای bوt بیان می شود. این ژن با تولید آنزیم آلفا دهیدروکسیلاز ؛ ویتامین d را به فرم فعال تبدیل کرده که این فرم در تنظیم عملکرد سیستم ایمنی ذاتی و همورال نقش دارد. در مطالعه حاضرتلاش گردید با بررسی همبستگی پلی مورفیسم ناحیه پروموتر ژن cyp27b1 با بیماری، بیماریزایی و نقش توام ژنتیک و محیط در بروز بیماری ms آشکار گردد. با توجه به شرایط اقلیمی و پشتوانه ژنتیکی به لحاظ ازدواج های درون قومی و فامیلی شرق ایران، همبستگی پلی¬مورفیسم rs703842 با بیماران مالتیپل¬اسکلروزیس جمعیت بررسی شد. ابتدا افرادی که توسط پزشک متخصص بیمار تشخیص داده شده بودند برای مطالعه انتخاب شدند. با کسب رضایت از افراد بیمار و کنترل 5 میلی لیتر خون گرفته و در لوله های حاوی edta ریخته شد. در ادامه استخراج dna از نمونه ها انجام گرفت و با استفاده از تکنیک pcr-rflp تعیین ژنوتیپ شدند. تفاوت سطح معنی داری بین دو گروه بیمار و کنترل توسط تست کای مربع سنجیده شد. همه آنالیزها توسط نرم افزار spss انجام شد. در این مطالعه نتایج معنی داری بین اسنیپ rs703842 در پروموتر ژن cyp27b1 و بیماران ام اس مشاهده نشد; با این وجود در گروه مردان از کل جامعه مورد بررسی و زیر گروه خراسان شمالی ارتباط معنادار مشاهده گردید.

بیماری مالتیپل اسکلروزیس ((ms یک بیماری خود ایمنی تخریب کننده غلاف میلین سیستم عصبی مرکزی (cns) با سبب شناسی ناشناخته است. میزان شیوع این بیماری در قسمت های مختلف دنیا متفاوت است. متاسفانه در طی سال های اخیر نرخ ابتلا به این بیماری در ایران و سایر نقاط جهان به شدت در حال افزایش است. اخیرا مطالعات گسترده ژنوم پیشنهاد می کند که ژن انتقال دهنده سیگنال و فعال کننده رونویسی (stat3) یک ژن مستعد کننده ابتلا به مالتیپل اسکلروزیس است. stat3 روی کروموزوم 17q21.1قرار دارد و فاکتور رونویسی را کد می کند که در مسیرهای بیوشیمیایی متعددی مانند: مسیرjak-stat، آپوپتوزیس، تمایز th17، تکثیر سلولی، آنژیوژنزیس نقش دارد. در این پژوهش پس از مطالعات اپیدمیولوژیک و کسب رضایت نامه از افراد نمونه های خون محیطی 204 بیمار مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس و 202 فرد سالم جمع آوری شدند. dna ژنومیک آن ها استخراج گردید و با استفاده از تکنیک pcr-rflp ژنوتیپ در اسنیپ rs744166 تعیین شد. داده های حاصل به روشspss (portable ibm spss (statistics v19 مورد آنالیز آماری قرار گرفت. با توجه به ضرورت و اهمیت مطالعه بیماری ms، در مطالعه حاضر همبستگی پلی مورفیسم rs744166در ژن stat3 با بیماری ms در جمعیت شرق ایران مورد بررسی قرار گرفت. در آنالیز آماری اسنیپ rs744166 که در اولین اینترون از ژن stat3 قرار دارد تفاوت معنی داری بین بیماران مورد مطالعه در مقایسه با افراد سالم مشاهده شد. پیشنهاد می گردد این پژوهش با در نظر گرفتن جامعه آماری بزرگتر و همچنین دیگر قومیت های موجود مجددا تکرار شود تا به نتایج و آمار دقیق تری دست پیدا کنیم.