نام پژوهشگر: حمیدرضا صراف معیری

پارامترهای جدول زندگی کنه میوه خشک روی مخمر نان در دماها و رژیم های نوری مختلف
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی زنجان 1391
  حسین پورعسگری   حمیدرضا صراف معیری

کنه میوه خشک l. carpoglyphus lactis علاوه بر اینکه از آفات مهم و اقتصادی برخی محصولات انباری به شمار می رود به عنوان یک طعمه جایگزین نیز برای پرورش انبوه کنه های شکارگر به صورت تجاری مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق پارامترهای جدول زندگی کنه میوه خشک روی مخمر نان در شرایط آزمایشگاهی و با سه دمای مختلف (20، 25 و 30 درجه سلسیوس) در شرایط نوری تاریکی کامل و سه رژیم نوری (تاریکی کامل، روشنایی کامل و 8 : 16 (تاریکی : روشنایی)) در دمای 30 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±70 درصد بر اساس تئوری جدول زندگی دوجنسی سن- مرحله مورد بررسی قرار گرفت. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (?)، متوسط زمان یک نسل (t) و نرخ خالص تولید مثل (r0) در دمای 20 درجه سلسیوس به ترتیب 287/0 روز1-، 333/1 روز1- ، 71/16 روز و 4/120 فرد، در دمای 25 درجه سلسیوس به ترتیب 383/0 روز1-، 467/1 روز1- ، 87/11 روز و 6/93 فرد و در دمای 30 درجه سلسیوس به ترتیب 558/0 روز1- ، 747/1 روز1- ، 27/8 روز و 9/100 فرد بودند. مقادیر این پارامترها در رژیم نوری تاریکی کامل به ترتیب 558/0 روز1-، 747/1 روز1- ، 27/8 روز و 9/100 فرد، در رژیم نوری روشنایی کامل به ترتیب 433/0 روز1-، 541/1 روز1-، 8/8 روز و 31/44 فرد و در رژیم نوری 8 : 16 (تاریکی : روشنایی) به ترتیب 501/0 روز1-، 65/1 روز1-،04/9 روز و 4/92 فرد بودند. ما بین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) و متوسط میانگین مدت زمان یک نسل (t) در سه دما و رژیم های نوری اختلاف معنی داری مشاهده گردید (01/0p<)، ولی میان مقادیر نرخ خالص تولید مثل(r0) و نرخ ناخالص تولید مثل (grr) در دماها و رژیم های نوری اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0p>). نتایج این تحقیق می تواند برای بهینه سازی پرورش انبوه کنه c. lactis به عنوان میزبان جایگزین برای پرورش کنه های شکارگر مورد استفاده قرار گیرد.

اثرات حاد و مزمن کنه کش پروپارژیت روی کنه شکارگرneoseiulus californicus mcgregor (acari: phytoseiidae)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی 1389
  محمدرضا ثناگو   اورنگ کاوسی

کنه شکارگر neoseiulus californicus mcgregor در کنترل کنه تارتن دولکه ای tetranychus urticae koch در گلخانه ها کاربرد دارد اما به تنهایی کنترل کافی ایجاد نمی کند. برای کنترل موثرتر نیاز به استفاده هم زمان کنه کش ها و شکارگر وجود دارد. سازگاری عامل کنترل بیولوژیک و شیمیایی در مدیریت تلفیقی آفات بسیار مهم است. در این پژوهش سمیت حاد و اثرات مزمن کنه کش پروپارژیت روی مرحله ماده بالغ و پوره سن دوم این کنه شکارگر مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ها در دمای 1±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±70 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی اجرا شدند. آزمایش زیست سنجی به روش غوطه وری در سه تکرار انجام شد. قفس های شیشه ای با کف از جنس توری پارچه ای با کنه کش پروپارژیت تیمار شدند و دو مرحله ذکر شده شکارگر روی آن ها منتقل شدند. مقدار lc50 برای مرحله ماده بالغ و پوره سن دوم این کنه شکارگر به ترتیب 49483 و 31498 میکرولیتر بر لیتر بدست آمد که سمیت محاسبه شده برای مرحله ماده بالغ و پوره سن دوم این شکارگر به ترتیب حدود 800 و 500 برابر lc50 گزارش شده برای مرحله ماده بالغ کنه تارتن دولکه ای بود. جدول زندگی این کنه شکارگر نیز با استفاده از غلظت 50 درصد کشنده کنه کش پروپارژیت روی دو مرحله پوره سن دوم و ماده های بالغ در دو تیمار جداگانه بررسی شد. برای مطالعه جدول زندگی از تئوری جدول زندگی دو جنسی، سن- مرحله استفاده شد. ویژگی های زیستی مانند طول عمر و باروری کنه ها به طور معنی داری در اثر تیمارها کاهش یافتند. این مساله باعث شد پارامترهای جدول زندگی در تیمار کنه های ماده کاهش معنی داری نسبت به شاهد در سطح احتمال یک درصد داشته باشند. به طوری که مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) از 23/0 در تیمار شاهد به 058/0 در تیمار ماده بالغ کاهش یافت. مقدار این پارامتر برای تیمار پوره سن دوم به دلیل عدم تخم گذاری کنه های بالغ به وجود آمده از تیمار پوره های سن دوم قابل محاسبه نبوده، فقط مقدار نرخ خالص تولیدمثل (r0) قابل محاسبه و برابر صفر تعیین شد. بنابراین تیمار کنه های شکارگر در مرحله پوره سن دوم اثرات منفی بیشتری روی پارامترهای جمعیت ایجاد کرده است. مقایسه نتایج زیست سنجی و جدول زندگی نشان داد تاثیری که در زیست سنجی معمول برای ارزیابی اثرات حاد محاسبه می شود مطابق با نتایج حاصل از اثرات جمعیتی با استفاده از جدول زندگی نیست. به علاوه در این تحقیق تیمار دو مرحله زندگی متفاوت اثرات متفاوتی در رشد جمعیت ایجاد کرد. بر این اساس پیشنهاد می شود در چنین مطالعاتی برای درک بهتر و تصمیم گیری دقیق تر به اثرات روی مراحل مختلف و با استفاده از جدول زندگی توجه شود. به عنوان نتیجه کلی سازگاری خیلی خوبی برای کنه شکارگر با پروپاژیت اعلام می شود و استفاده این دو عامل برای کنترل تلفیقی کنه تارتن دولکه ای قابل توصیه به نظر می رسد.

تاثیر منابع غذایی و گیاهان گلدار بر طول عمر و میزان پارازیتیسم زنبور trichogramma embryophagum
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی 1391
  پونه قایمیان امیری   شهرام فرخی

در این مطالعه به-منظور بررسی اثر برخی از منابع غذایی و گیاهان گلدار روی ویژگی های زیستی زنبور trichogramma embryophagum، مانند طول عمر، پارازیتیسم، درصد خروج، نسبت جنسی و میزان بدشکلی نتاج چهار آزمایش در شرایط آزمایشگاهی (دما c°1± 25، رطوبت نسبی 10±60 % و طول دوره روشنایی 16 و تاریکی 8 ساعت) انجام شد: 1) مطالعه خصوصیات زیستی زنبور t. embryophagum با تغذیه در 24 ساعت اول پس از تفریخ و همچنین تغذیه مستمر در تمام طول عمر حشره کامل روی منابع غذایی شامل عسل های مرکبات، آویشن، انگبین، گرده و ژله رویال 2) مطالعه خصوصیات زیستی زنبور t. embryophagum با تغذیه در 24 ساعت اول پس از تفریخ و همچنین تغذیه مستمر در تمام طول عمر حشره کامل از گیاهان گلدار شامل همیشه‏بهار (calendula officinalis)، گندم‏سیاه (fagopyrum esculentum)، رازیانه (foeniculum vulgare)، شوید (anethum graveolensdhi) و آلیسوم (lobularia maritima).

اثرات کشندگی و دورکنندگی برخی ترکیبات بر پایه اسانس های گیاهی روی کنه تارتن دولکه ای
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی زنجان 1392
  نرگس عزیزیان   حمیدرضا صراف معیری

کنه تارتن دولکه ای، .tetranychus urticae koch یکی از رایج ترین و خطرناک ترین آفات محصولات کشاورزی با پراکنش جهانی می باشد. استفاده مکرر از سموم شیمیایی توسعه مقاومت به آفت کش ها، اثرات نامطلوب بر موجودات غیر هدف و آلودگی های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال های اخیر اسانس های گیاهی، به علت کم خطر بودن برای انسان و پستانداران، تجزیه سریع و خطرات به مراتب کمتر زیست محیطی، توجه خاصی را به عنوان عوامل جایگزین آفت کش های شیمیایی به خود جلب کرده اند. در این پژوهش اثر کشندگی و دورکنندگی شش ترکیب فرموله شده بر پایه اسانس های گیاهی شامل a: ماده حامل، b: عصاره ی زیتون تلخ 5%، c: زیتون تلخ 5% + نعناع فلفلی 2% + پونه 2% + دارچین 2% ، d: زیتون تلخ 5% + نعناع فلفلی 2% + پونه 2% + رزماری 2%، e: زیتون تلخ 5% + نعناع فلفلی 2%+ پونه 2% + اکالیپتوس 5% و f: زیتون تلخ 5% + نعناع فلفلی 2% + رزماری 2% + اکالیپتوس 5% بررسی شد. آزمایشات زیست سنجی با روش غوطه ور سازی برگ های حاوی کنه بالغ ماده t. urticae داخل محلول ترکیبات فوق بررسی شد. نتایج نشان داد که از میان تیمارهای مورد بررسی، ترکیب فرموله شده e بیشترین میزان کشندگی و کمترین مقدار lc50 (971/4 میکرو لیتر بر میلی لیتر) را طی 24 ساعت پس از تیمار روی مرحله بالغ کنه تارتن دولکه ای داشته و اختلاف معنی داری پس از 24 ساعت با سایر فرمولاسیون ها به جز فرمولاسیون های c و d داشته است. آزمایشات دورکنندگی نیز به روش زیست سنجی برج های دوقلو در دزهای 971/4، 998/5، 786/6، 732/8 و 2/25 میکرولیتر بر میلی لیتر ترکیبات فرموله شده مورد بررسی قرار گرفت. ترکیب e بیشترین درصد دورکنندگی را در بالاترین دز 2/25 (88/78%) و پایین ترین دز 971/4 میکرولیتر بر میلی لیتر (2/48%) به خود اختصاص داده است. طبق نتایج این پژوهش ترکیب اسانس های نعناع فلفلی، پونه و اکالیپتوس همراه با عصاره زیتون تلخ دارای کشندگی تماسی و دورکنندگی مطلوبی روی کنه تارتن می باشد که می تواند به عنوان مقدمه ای برای استفاده اسانس ها به عنوان آفت کش های سبز در کشورمان مورد توجه قرار گیرد.

جدول زندگی دو جنسی کنه شکارگر amblyseius swirskii (athias-henriot) روی دو گونه کنه انباری carpoglyphus lactis l. و(schrank) tyrophagus putrescentiae
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی زنجان 1392
  فائزه عسگری   حمیدرضا صراف معیری

کنه شکارگر amblyseius swirskii (athias-henriot)، یک شکارگر کارآمد برای کنترل برخی حشرات و کنه های گیاه خوار، به ویژه تریپس ها، سفید بالک ها و کنه های تارتن است. در سالهای اخیر این کنه شکارگر حداقل در بیش از 20 کشور جهان در برنامه های کنترل بیولوژیک اشباعی مورد استفاده قرار گرفته است. برای مقایسه مطلوبیت کنه های انباری carpoglyphus lactis و tyrophagus putrescentiae، جدول زندگی کنه شکارگر روی سه رژیم غذایی c. lactis، t. putrescentiae و مخلوط دو کنه انباری مذکور مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ها تحت شرایط آزمایشگاهی در دمای 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 و دوره نوری 16:8 (تاریکی: روشنایی) اجرا و داده ها بر اساس تئوری جدول زندگی دو جنسی سن- مرحله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. طول دوره رشدی مراحل جنینی و پوره سن دوم، کل دوره پیش از بلوغ و طول عمر بالغ نر در تغذیه از c. lactis (به ترتیب 947/1، 317/1، 134/6 و 09/10 روز) به طور معنی داری کوتاهتر از آن ها در تغذیه از غذای مخلوط هر دو شکار (به ترتیب 049/2، 446/1، 553/6 و 56/15 روز) بودند. ویژگی های مذکور در تغذیه با کنه t. putrescentiae به ترتیب 902/1، 557/1، 971/6 و 462/14 روز برآورد شدند. باروری شکارگر در تغذیه از هر دو شکار (21/110 ماده/تخم) در مقایسه با تغذیه از c. lactis (17/82 ماده/تخم) به طور معنی داری بالاتر بود. درحالیکه باروری شکارگر در تغذیه از t. putrescentiae 23/98 ماده/تخم به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (?)، نرخ خالص تولید مثل (r0)، نرخ ناخالص تولید مثل (grr) و متوسط مدت زمان یک نسل (t)، در تغذیه از c. lactis، به ترتیب 319/ 0روز1-، 376/1 روز1-، 76/39 فرد، 4/70 فرد و 568/11 روز، در تغذیه از t. putrescentiae به ترتیب 343/0 روز1-، 409/1 روز1-، 03/60 فرد، 61/66 فرد و 941/11 روز و در تغذیه از غذای مخلوط دو کنه انباری به ترتیب 379/0 روز1-، 461/1 روز1-، 69/79 فرد، 11/109 فرد و 544/11 روز به دست آمدند. همه پارامتر های جمعیت کنه a. swirskii، به جز متوسط مدت زمان یک نسل (t)، در تغذیه با غذای مخلوط دو کنه انباری به طور معنی داری بالاتر از تغذیه با هریک از کنه-های انباری به تنهایی بودند. بر اساس نتایج به دست آمده غذای مخلوط مطلوب ترین شکار مناسب برای پرورش این شکارگر ارزیابی می شود.

مقایسه کارایی سه گونه از نماتدهای پاتوژن حشرات در کنترل بیولوژیک کرم سیب، cydia pomonella (l.) (lep.: olethreutidae)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شاهد - دانشکده کشاورزی 1392
  مهسا بسمل   حمیدرضا صراف معیری

کرم سیب، cydia pomonellaیکی از آفات مهم درختان سیب در سطح جهان محسوب می شود. کنترل شیمیایی کرم سیب ممکن است در کوتاه مدت مناسب باشد اما به علت مشکلاتی نظیر بقایای سموم، مقاومت آفت و بروز اختلالات زیست محیطی استفاده از ترکیبات شیمیایی در مورد این آفت تبدیل به چالشی بزرگ شده است. از این رو کنترل بیولوژیک این آفت مدنظر بسیاری از محققین قرار گرفته است. هدف از انجام این تحقیق مقایسه کارایی نماتدهای heterohabditis bacteriophora، steinernema carpocapsaeو steinernema feltiae در کنترل بیولوژیک کرم سیب بوده. در این آزمایش از سه غلظت مختلف از نماتدهای مذکور در 10 تکرار در شرایط آزمایشگاه استفاده شده است. ظروف آزمایشی به اتاقک رشد در دماهای 17، 20، 25 و 30 درجه سلسیوس و رطوبت 5±70% منتقل گردید. براساس نتایج به دست آمده بیشترین تلفات آفت در دمای 25 درجه سلسیوس اتفاق افتاده. استفاده از نماتد s. feltiaeدر دمای 17 درجه سلسیوس و نماتد h. bacteriophora در دمای 30 درجه سلسیوس بیشترین کارایی را داشت. استفاده از غلظت توصیه شده 5000 (ij در 100 سانتی مترمربع) در ارتباط با هر سه نماتد در شرایط خاک و اندام هوایی گیاه و نصف همان غلظت نتایج مشابهی در میزان مرگ و میر لاروهای میزبان داشت. همچنین در غلظت 1250 (ij در 100 سانتی مترمربع)، کاربرد نماتد s. carpocapsae در مقایسه با دیگر نماتدها موثرتر بوده. کاربرد دو نماتد s. carpocapsae و s. feltiaeعلیه لاروهای سن اول آفت حداکثر تا 24 ساعت پس از مایه زنی نماتدها موثر بود.

اثر کنه کشی ترکیباتی فرموله شده از اسانس های آویشن شیرازی و نعناع فلفلی در مقایسه با تیمول و منتول سنتتیک علیه کنه تارتن دولکه ای
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم کشاورزی 1393
  مینا محمدی   حمیدرضا صراف معیری

کنه تارتن دولکه ای tetranychus urticae koch. یکی از شایع ترین و خسارت بار ترین آفات کشاورزی در سراسر جهان می باشد. کاربرد پیاپی آفت کش های شمیایی توسعه مقاومت در آفات هدف و اثرات زیان بار بر موجودات مفید غیر هدف، ظهور آفات ثانویه، طغیان مجدد آفات، نابودی گونه های مفید و آلودگی محیط زیست را به همراه داشته است. در سال های اخیر، اسانس های گیاهی به عنوان ترکیب هایی برای حفاظت از گیاهان توجه خاصی را به عنوان عوامل جایگزین آفت کش های شیمیایی به خود جلب کرده اند. در این پژوهش اثر کنه کشی و تخم کشی هشت ترکیب فرموله شده بر پایه اسانس های گیاهی شامل b: موادپایه + منتول5%، c: مواد پایه + تیمول 5% ، d: مواد پایه + اسانس آویشن شیرازی 5%، e: مواد پایه + اسانس نعناع فلفلی 5%، f: مواد پایه + اسانس نعناع فلفلی 5% + تیمول 5%، g: مواد پایه + اسانس آویشن شیرازی 5% + منتول 5%، h: مواد پایه + تیمول 5% + منتول 5% و i: مواد پایه + اسانس آویشن شیرازی 5% + نعناع فلفلی 5% و مواد پایه به تنهایی (a) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات زیست سنجی با روش غوطه ور سازی برگ های حاوی تخم و کنه بالغ ماده t. urticae داخل سوسپانسیون ترکیبات فوق بررسی شد. از آب مقطر به عنوان شاهد استفاده شد. نتایج زیست سنجی روی مرحله بالغ کنه تارتن نشان داد که از میان تیمارهای مورد بررسی، ترکیب فرموله شده h بیشترین میزان کشندگی و کمترین مقدار lc50 (97/656 میکرو لیتر بر لیتر) را طی 24 ساعت پس از تیمار روی مرحله بالغ کنه تارتن دولکه ای داشته و دارای اختلاف معنی داری از نظر میزان کشندگی با ترکیب های فرموله شده c، f و i می باشد. هم چنین نتایج حاصل از زیست سنجی روی مرحله تخم کنه تارتن بیان گر این بود که ترکیب فرموله شده h بیشترین میزان کشندگی و کمترین مقدار lc50 (24/967 میکرو لیتر بر لیتر) را داشته است و دارای اختلاف معنی داری از نظر میزان کشندگی با سایر ترکیب های فرموله شده می باشد. هم چنین نتایج نشان داد که کاربرد توام تیمول و منتول اثر هم افزایی روی خاصیت کشندگی علیه مرحله بالغ و تخم کنه تارتن دارد. بالعکس، استفاده توام از اسانس های نعناع فلفلی و آویشن شیرازی دارای خاصیت پادکنشی بود. نتایج این پژوهش می-تواند مقدمه ای برای استفاده از اسانس ها به عنوان آفت کش های سبز در کشورمان باشد.