درمیان انواع مختلف آلاینده ها، تولیدات نفتی یکی از مهمترین آلاینده های اکوسیستم های آبی می باشد. اغلب سمیت نفت و مشتقات آن مربوط به فاز محلول این ترکیبات می شود. به همین خاطر، در مطالعه حاضر آزمایش سمیت حاد (lc50 96h) و نیز بررسی تاثیر سمیت فاز محلول در آب (wsf) نفت گاز خام بر برخی پارامترهای کبدی فیل ماهی خاویاری huso huso، بعنوان یک گونه آبی کم نظیر و مدل مناسب از ماهیان تجاری دریای خزر، مورد بررسی قرار گرفت. ترکیب wsf در آزمایشگاه حاصل از ترکیب چهار قسمت آب کلرزدایی شده و یک قسمت نفت گاز خام بدست آمد. به منظور انجام آزمایش سمیت حاد تعداد 7 عدد فیل ماهی 200-250 گرمی در سه تکرار به مدت 96 ساعت در معرض غلظت های اسمی 4%، 12%، 20%، 28%، 36% ترکیب wsf نفت گاز خام قرار داده شدند و میزان مرگ و میر آنها مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش سمیت تحت کشنده ماهیان به مدت 7 روز در معرض غلظت های 04/0%، 4/0%، 2% و 4% ترکیب wsf نفت گاز خام قرار داده شدند و پس از جداکردن سرم خون در آزمایشگاه مقادیر آنزیم های آلانین آمینوترانسفراز ast، آلکالین فسفاتاز alp، آسپارتات آمینوترانسفراز alt، در دوره های زمانی 1روز، 2روز و 7 روز توسط دستگاه اتوآنالیزور اندازه گیری شدند. پس از 7 روز از آغاز آزمایش بافت کبد فیل ماهیان که در مجاورت با غلظت های مختلف ترکیب wsf نفت گاز خام قرار داده شدند، از نظر ضایعات هیستوپاتولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که lc50 96h ترکیب wsfنفت گاز خام بر فیل ماهی 423/19% می باشد. حداکثر غلظت مجاز سمیت (matc) ترکیب wsf نفت گاز خام 942/1% و حداقل غلظت موثر (loec)، 554/9% ترکیب wsfنفت گاز خام بدست آمد. نتایج حاصل از آزمایش سمیت تحت کشنده، افزایش معنی داری در میزان آنزیم ast بعد از گذشت 24، 48 ساعت و 7 روز در معرض ترکیب wsfنفت گاز خام نسبت به گروه شاهد نشان داد (05/0 ? p). کاهش غلظت alp و alt در سرم خون فیل ماهی نسبت به گروه کنترل در تمامی تیمارها، در یک پاسخ وابسته به دوز مشاهده شد (05/0p ?). نتایج حاصل از مطالعات بافت شناسی نشان داد که آسیب های بافتی با افزایش غلظت ترکیب نفتی به طور چشمگیری افزایش می یابد. از مهمترین ضایعات هیستوپاتولوژیک بافت کبد فیل ماهی در معرض ترکیب wsfنفت گاز خام می توان به افزایش مراکز ملانوماکروفاژی، نفوذ لوکوسیتی، هیپرتروفی هسته و هپاتوسیت ها، دژنره شدن هپاتوسیت ها، احتقان خونی سینوزوئیدها و نکروز اشاره کرد. نتایج به طور کلی نشان داد که غلظت های تحت حاد ترکیب wsf تأثیرات فیزیولوژیک زیادی بر فیل ماهی می گذارد، با وجود ارزش اقتصادی بالای فیل ماهی و کاهش ذخایر آن، همچنین وجود صدها چاه نفت در کشورهای حاشیه خزر و توان بالقوه هیدروکربن های محلول درآب، به خاطر دسترسی بیشتر برای جوامع آبزی به نظر می رسد.

هدف از تحقیق حاضر تعیین اثر سم ایپرودیون+کاربندازیم بر میزان بقا، آسیب شناسی بافت آبشش و کبد و فاکتورهای بیوشیمیایی خون ماهی کپور بود. ماهیان برای سازش با موقعیت جدید به مدت یک هفته نگهداری گردیدند. پس از تعیین محدوده اثر سم، آزمایش سمیت کشنده در این محدوده انجام گرفت. مقادیر lc50 در محدوده اطمینان 95% با روش آنالیز پروبیت مرگ و میر در زمان های 24، 48، 72 و 96 محاسبه شد. در نهایت جهت انجام آزمایش تعداد 120 عدد ماهی در 4 تیمار هر کدام با 3 تکرار و مجموعا 12 آکواریوم 60 لیتری قرار گرفت و تا پایان دوره به مدت یک هفته نگهداری شد. نمونه¬های خون و بافت در بچه ماهیان کپور معمولی بعد از 7 روز قرارگیری در معرض غلظت تحت کشنده (10، 25 و 50 درصد غلظت lc50) ایپرودیون+کاربندازیم به همراه بچه ماهیانی که در معرض سم نبودند، استحصال شد. بلافاصله پس از بیهوشی، از هر ماهی نمونه خون استخراج گردید و در آزمایشگاه شیمی مقادیر گلوکز، پروتئن کل، کلسیم، آلبومین و کلسترول با استفاده از کیت های زیست شیمیایی و روش اسپکتروفتومتری محاسبه شد. در آزمایشگاه بافت شناسی، جهت بافت شناسی کبد و آبشش ماهیان از آنالیزهای بافت شناسی کلاسیک استفاده گردید. نتایج به دست آمده از آنالیز پروبیت نشان داد که غلظت کشنده (lc50) سم ایپرودیون+کاربندازیم برای ماهی کپور در زمان¬های 24، 48، 72 و 96 ساعت به ترتیب 0، 99/109، 26/90 و 78/62 میلی گرم بر لیتر می¬باشد. نتایج آسیب شناسی بافت کبد عوارضی از جمله دژنره شدن هپاتوسیت¬ها، کبد چرب، خونریزی را نشان داد. بررسی آسیب¬های آبششی نشان داد که هیپرپلازی، اتصال لاملاهای ثانویه، چماقی شدن و آنوریسم با افزایش غلظت¬های سم مشاهده شد. نتایج آنالیزهای خون شناسی نشان داد که میزان گلوکز بین تیمار شاهد و تیمارهای سمی افزایش معنی دار وجود داشت (05/0>p). بین تیمار شاهد با تیمارهای حاوی سم اختلاف معنی¬دار در پروتئین وجود داشت (05/0>p). مقدار آلبومین دارای اختلاف معنی دار بود (05/0>p). بین تیمارها از نظر میزان کلسیم و کلسترول اختلاف معنی دار وجود نداشت (05/0<p).

این مطالعه به منظور بررسی امکان جایگزینی پودر یونجه به جای آرد گندم در غذای ماهیان قزل آلای رنگین کمان (وزن اولیه 2/0 ± 15) انجام شد. جیره غذایی با پروتئین خام %45 ، انرژی خام 4400 کیلوکالری بر کیلوگرم در 4 سطح جایگزینی جیره(1) 0، جیره (2) 40، جیره(3) 60 و جیره(4) 100 گرم بر کیلو گرم ساخته شد و دوره پرورش به مدت 60 روز انجام شد. در پایان دوره آزمایش تفاوت معنی داری در شاخص¬های رشد به جز افزایش وزن مشاهده نگردید )05/0p> (. نرخ رشد ویژه و ضریب تبدیل غذایی تفاوت معنی داری در ماهیان تغذیه شده با جیره غذایی نداشتند )05/0p> (.بین پروتئین، چربی و خاکستر تفاوت معنی داری مشاهده شد )05/0p? (. جیره¬های آزمایشی اختلاف معنی داری در هزینه ساخت غذا از خود نشان دادند )05/0p< ( در بین فاکتورهای خونی، اختلاف معنی داری بین میزان هماتوکریت، تری گلیسرید، توتال پروتئین و کلسترول پلاسما وجود دارد )05/0p? (. بر اساس نتایج بدست آمده در آزمایش اخیر می¬توان بیان داشت، که از 4 تا 10 درصد پودر یونجه در جیره غذایی ماهیان قزل آلای رنگین کمان می¬توان با آرد گندم جایگزین شود.

هدف از تحقیق حاضر تعیین سمیت کشنده و مقایسه تاثیر غلظت¬های تحت کشنده نانو ذرات نقره و نیترات نقره بر شاخص¬های خون شناسی و بافت شناسی ماهی کاراس طلایی بود. ابتدا آزمایش lc50 برای سه نوع نانو نقره و دو نوع نمک نقره طی 96 ساعت انجام شد. این مقدار برای نانو نقره نانوکا 428/24، نانو نقره نانوسیل 9/83 و نانو نقره نانوسید 53/0 بود و نانو نقره نانوکا به عنوان نانو نقره مناسب برای آزمایش سمیت تحت حاد انتخاب گردید. هم¬چنین این مقدار برای نیترات نقره 95/83 و برای سولفات نقره 81/678 بود. پس از محاسبه lc50، آزمایش تحت کشنده در مدت دو هفته و با انتخاب 20 درصد از غلظت سمیت کشنده انجام شد. هم¬چنین تعدادی از ماهیان در مدت 4 روز، در معرض 50 درصد از lc50سولفات نقره قرار گرفتند. نمونه¬های خون و بافت ماهیان کاراس طلایی بعد از 14 روز قرارگیری در معرض غلظت¬های تحت کشنده نانو نقره و نیترات نقره و 50 درصد lc50 سولفات نقره استحصال گردید. در بررسی شاخص¬های خونی مشخص شد نانو نقره نانوکا و نیترات نقره بر اغلب شاخص¬های اریتروسیتی خون تاثیرگذار است اما نیترات نقره بر برخی از شاخص¬های لوکوسیتی خون هم تاثیر¬گذار است. در بررسی بافت آبشش و کبد عوارض متعددی مشاهده شد که این عوارض در اغلب غلظت¬های نانو نقره نانوکا با شدت کم و در نیترات نقره، با شدت بیشتری مشاهده شد؛ بنابراین می¬توان نتیجه گرفت که میزان اثرات مخرب نیترات نقره به مراتب بیشتر از نانو نقره نانوکا می¬باشد

باتوجه به کاربرد روزافزون نانوتکنولوژی و جایگاه آن در کاهش اثرات نامطلوب فلزات سنگین در بدن موجودات زنده، در تحقیق حاضر به مقایسه تاثیر نانو ذرات روی و سولفات روی بر برخی شاخص¬های خون¬شناسی و بافت آبشش سیاه¬ماهی پرداخته شده است. تعداد 70 قطعه سیاه ماهی از رودخانه¬ی زرین¬گل استان گلستان صیدشده و تحت تاثیر غلظت¬های (5، 20 و 100ppm) و تیمار شاهد به مدت چهارده روز در دو گروه سولفات روی و نانواکسید روی انجام شد. پس از اتمام آزمایش از ماهی¬ها نمونه خون و بافت گرفته شده و فاکتورهای مختلف خون شامل: شاخص¬های اریتروسیتی و لکوسیتی خون بود. نمونه های بافتی نیز پس از تثبیت مورد بافت شناسی قرار گرفته و در نهایت اسلایدهای تهیه شده برای تشخیص عوارض موجود مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان گلبول¬های قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت کاهش معنی¬دار و گلبول¬های سفید افزایش معنی¬دار یافت. این آلاینده¬ها باعث بروز کم¬خونی و ایجاد اختلال در سیستم ایمنی ماهی شد که ممکن است به دلیل اثرات مخرب آن بر اندام¬های خون¬ساز مانند کبد و کلیه باشد. آبشش ماهی¬هایی که در معرض سولفات روی قرار گرفتند، ناهنجاری¬های مختلف را به¬شکل شدید نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. با افزایش غلظت سولفات روی، این عوارض بیشتر مشاهده شد، ولی نمونه¬هایی که در معرض نانو روی قرار گرفتند، با افزایش غلظت به¬صورت تدریجی از حالت اولیه خارج شدند. شدت تخریب آبشش¬ها نسبت به سولفات روی کمتر دیده شد. عوارض مشاهده شده شامل: نکروز لاملاهای ثانویه، هایپرپلازی، ادم و ... در آبشش¬ها بود. اما در نهایت اثرات حاصل از سولفات روی شدیدتر از نوع نانوفلز روی بوده است. در مجموع نانوذرات روی اثرات مخربی کمتری داشته و جهت کاربرد در صنایع مختلف پیشنهاد می شوند.

کادمیوم یک فلزسنگین سمی، پایدار و غیرقابل تجزیه بیولوژیکی است که عوارض سوء بیشماری برای محیط زیست و جانداران ایجاد می کند. این پژوهش با هدف بررسی کارایی مخلوط دو جاذب جلبک سندسموس و نانو ذره دی اکسید تیتانیوم درحذف کاتیون cd2+ از محلول های آبی انجام گردید. نمونه اولیه جلبک سندسموس از پژوهشکده دریای خزر و نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم از شرکت پیشگامان نانوموادایرانیان خریداری شدند. برخی ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و مورفولوژیکی جاذب ها به کمک پراش پرتوx (xrd)، طیف سنجی مادون قرمز (ftir) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (sem) تعیین شدند.